Το 18% της ουκρανικής επικράτειας κατέχεται σήμερα από τη Ρωσία. Περισσότεροι από 6,4 εκατομμύρια Ουκρανοί είναι πρόσφυγες.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ πόλεμος στην Ουκρανία εισέρχεται στον τρίτο χρόνο του. Ποιες είναι οι απώλειες σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο; Πόση βοήθεια έχει υποσχεθεί η Δύση και πόση έχει παραδοθεί στο Κίεβο; Πόσοι Ουκρανοί είναι πρόσφυγες ή εκτοπισμένοι; Να τι γνωρίζουμε ή δεν γνωρίζουμε μέχρι στιγμής.
Οικονομική και στρατιωτική βοήθεια
Στις αρχές Φεβρουαρίου του 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε ένα νέο πακέτο ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία.
Από αμερικανικής πλευράς, τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια που είχαν υποσχεθεί στο Κίεβο πριν από μήνες εξακολουθούν να είναι μπλοκαρισμένα στο Κογκρέσο λόγω του βέτο Ρεπουμπλικανών αντιπροσώπων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο μεγαλύτερος δωρητής της Ουκρανίας. Οι δεσμεύσεις της μεταξύ 24 Ιανουαρίου 2022 και 15 Ιανουαρίου 2024 ανέρχονται σε περισσότερα από 144 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Κιέλου, το οποίο ποσοτικοποιεί τη στρατιωτική, οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια που έχει υποσχεθεί και παραδώσει στην Ουκρανία.
«Ωστόσο, σημειώνουμε ότι μόνο 77 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν διατεθεί σε συγκεκριμένα πακέτα. Έτσι, υπάρχει ένα αρκετά σημαντικό χάσμα μεταξύ αυτών που έχουν υποσχεθεί και αυτών που έχουν πράγματι παραδοθεί σε οικονομικούς όρους», εξηγεί ο Pietro Bomprezzi, επικεφαλής του προγράμματος Ukraine Support Tracker.
«Ένα μεγάλο μέρος αυτού του χάσματος οφείλεται στην πολύ σημαντική οικονομική δέσμευση της ΕΕ, τα 50 δισεκατομμύρια που συζητούνται εδώ και πολύ καιρό από τον Ιούνιο του 2023 και τα οποία εγκρίθηκαν μόλις πρόσφατα», προσθέτει ο οικονομολόγος. «Θα παραδοθούν τους επόμενους μήνες», μας διαβεβαιώνει.
Από την πλευρά τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος πάροχος βοήθειας προς την Ουκρανία. Έχουν υποσχεθεί περισσότερα από 67 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Κιέλου.
Αν εξετάσουμε αποκλειστικά τη στρατιωτική βοήθεια, η Ουάσινγκτον, με δεσμεύσεις άνω των 42 δισ. ευρώ, είναι ο μεγαλύτερος χορηγός σε αυτή την περίπτωση.
Πρόκειται για βοήθεια που η Ουκρανία χρειάζεται απεγνωσμένα στο έδαφος.
Το αδιέξοδο της σύγκρουσης
Η γραμμή του μετώπου, η οποία εκτείνεται σε μήκος σχεδόν 1.000 χιλιομέτρων, δεν έχει αλλάξει πολύ τους τελευταίους μήνες.
Σύμφωνα με τον Νιλ Μέλβιν, διευθυντή Μελετών Διεθνούς Ασφάλειας στο Royal United Services Institute, αυτό είναι ένα σημάδι ότι η σύγκρουση έχει «βαλτώσει».
Σχεδόν το 18% της Ουκρανίας κατέχεται σήμερα από τη Ρωσία.
Επιτυχία στη Μαύρη Θάλασσα
Η ουκρανική αντεπίθεση το καλοκαίρι του 2023 ήταν μια αποτυχία, συμφωνούν και οι δύο εμπειρογνώμονες.
Ο Neil Melvin πιστεύει ότι οι στόχοι που τέθηκαν κατά την έναρξη της επίθεσης - «ουσιαστικές θετικές εξελίξεις» και «σημαντική έκταση εδάφους που αποσπάστηκε από τους Ρώσους»- δεν επιτεύχθηκαν, παρά τη σημαντική προσπάθεια των Ουκρανών και την υποστήριξη των συμμάχων τους.
Η αποτυχία αυτή επέφερε «τεράστιο πλήγμα στο ηθικό και την αξιοπιστία του ουκρανικού στρατού», επιβεβαιώνει ο Πίτερ Ντίκινσον.
Ελλείψει προόδου στην ξηρά, το Κίεβο σημείωσε αρκετές επιτυχίες στη Μαύρη Θάλασσα.
Τα ουκρανικά πλήγματα κατά των ρωσικών ναυτικών δυνάμεων έχουν ανοίξει ξανά τον διάδρομο σιτηρών για τις ουκρανικές εξαγωγές.
Στις 14 Φεβρουαρίου 2024, η Ουκρανία ισχυρίστηκε ότι βύθισε ένα μεγάλο ρωσικό αποβατικό πλοίο στα ανοικτά της Κριμαίας. Η Μόσχα δεν επιβεβαίωσε αυτή την απώλεια.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΚρατικά μυστικά
Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο αριθμός των αμάχων και του στρατιωτικού προσωπικού που τραυματίστηκαν ή σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των δύο ετών πολέμου στην Ουκρανία.
Πρόκειται για «κρατικά μυστικά», σύμφωνα με τον Νιλ Μέλβιν.
Τον Δεκέμβριο του 2023, μια αποχαρακτηρισμένη έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών απαριθμούσε 315.000 στρατιώτες που τραυματίστηκαν ή σκοτώθηκαν από τη ρωσική πλευρά.
Οι New York Times αποκάλυψαν τον Αύγουστο του 2023 ότι 70.000 Ουκρανοί στρατιώτες είχαν σκοτωθεί και μεταξύ 100.000 και 120.000 είχαν τραυματιστεί, με βάση εκτιμήσεις Αμερικανών αξιωματούχων. Οι ρωσικές απώλειες θα ήταν υψηλότερες: 120.000 Ρώσοι στρατιώτες θα είχαν πεθάνει από την έναρξη του πολέμου έως τον Αύγουστο του 2023 και μεταξύ 170.000 και 180.000 θα είχαν τραυματιστεί.
Δημογραφική κρίση
Και οι δύο πλευρές προσπαθούν λοιπόν να ανασυγκροτήσουν τα στρατεύματά τους.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣτην Ουκρανία, ένα σχέδιο νόμου προβλέπει τη μείωση της ηλικίας στράτευσηςαπό τα 27 στα 25 έτη.
Οι ουκρανικές δυνάμεις «πρέπει να αναπληρώσουν τις δικές τους απώλειες, οι οποίες ήταν πολύ υψηλές. Πρέπει επίσης να δώσουν σε όσους βρίσκονται στην πρώτη γραμμή την ευκαιρία να εναλλάσσονται, να κάνουν ένα διάλειμμα», λέει ο Πίτερ Ντίκινσον. «Υπάρχουν άνθρωποι που πολεμούν εδώ και δύο χρόνια χωρίς ανάπαυλα. Είναι εξαντλημένοι».
Ο μέσος όρος ηλικίας των στρατιωτών που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του μετώπου είναι τώρα περίπου 43 ετών.
Το Κίεβο βρίσκεται επομένως αντιμέτωπο με το δίλημμα να αναπληρώσει τα στρατεύματά του χωρίς να θυσιάσει τους νέους από τους οποίους εξαρτάται το δημογραφικό του μέλλον.
6,4 εκατομμύρια πρόσφυγες
Περισσότεροι από 10 εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους από την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑπό αυτούς, περισσότεροι από 6,4 εκατομμύρια είναι πρόσφυγες στο εξωτερικό.
Ο συνολικός αριθμός των Ουκρανών προσφύγων αυξήθηκε έτσι κατά 5% μεταξύ του τέλους του 2022 (5,7 εκατομμύρια) και του τέλους του 2023, σύμφωνα με το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR).
Από αυτούς, 6 εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν βρει καταφύγιο σε ευρωπαϊκές χώρες.
Οι κορυφαίες χώρες υποδοχής στην Ευρώπη είναι η Γερμανία** (1,1 εκατομμύρια), η Πολωνία (957.000) και η Τσεχική Δημοκρατία (376.000).
"Άλλοι έχουν πάει πιο μακριά, γενικά αν έχουν οικογενειακούς δεσμούς, αν έχουν κάποιου είδους κοινωνικό δίκτυο υποστήριξης σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες", εξηγεί η Louise Donovan.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕπιπλέον, 3,7 εκατομμύρια Ουκρανοί είναι εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της χώρας τους.
Περίπου 900.000 άνθρωποι έχουν επιστρέψει στην Ουκρανία για περισσότερο από τρεις μήνες.
Επιπλέον, σχεδόν το 39% των Ουκρανών προσφύγων στην Ευρώπη έχουν πραγματοποιήσει «βραχυπρόθεσμες επισκέψεις» στην Ουκρανία, για να επισκεφθούν τις οικογένειές τους ή να ελέγξουν την κατάσταση της περιουσίας τους.