Ένας από τους πιο γνωστούς σύγχρονους ιστορικούς και οικονομολόγους, ο Σουηδός Johan Norberg, μιλάει για τη μεταστροφή της Ελλάδας μετά την καταστροφική οικονομική κρίση
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ ιστορία της αρχαίας Ελλάδας ενέπνευσε τους καθοδηγητές του Διαφωτισμού ώστε να αναδείξουν την Ευρώπη ως το μέρος όπου γεννήθηκε και καθιερώθηκε η Δημοκρατία.
Σήμερα η Ευρώπη είναι μία από τις πιο ασφαλείς, ελεύθερες και ευημερούσες περιοχές του κόσμου.
Καθώς όμως η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με δεκάδες σοβαρές προκλήσεις, μπορεί να αντλήσει και πάλι έμπνευση από την αρχαία Ελλάδα ώστε να περάσει στη νέα εποχή;
Ο Σουηδός ιστορικός, συγγραφέας και λέκτορας Johan Norberg, ένας απο τους πιο γνωστούς και επιδραστικούς οικονομολόγους της Ευρώπης, πιστεύει ότι μπορεί.
Έχει γράψει βιβλία για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων των παγκόσμιων οικονομικών και της λαϊκής επιστήμης. Το βιβλίο του "**In Defence of Global Capitalism"**έχει δημοσιευτεί σε περισσότερες από 25 χώρες. To βιβλίο του "Progress: Ten Reasons to Look Forward to the Future" χαρακτηρίστηκε «έκρηξη καλής λογικής» από τον Economist και «βιβλίο της χρονιάς» από τον Guardian, τον Economist και τον Observer. Το βιβλίο "Open: The Story Of Human Progress" έγινε επίσης «βιβλίο της χρονιάς» από τον Economist.
Από το 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών μίλησε για τους τρεις παράγοντες που οδήγησαν στην ακμή την Αρχαία Ελλάδα και μπορούν να αποτελέσουν οδηγό στη σύγχρονη εποχή.
«Ο "Ελληνικός Διαφωτισμός", 2500 χρόνια πριν, ήταν κοσμοϊστορικός» μας είπε. «Επηρέασε όλους μακροπρόθεσμα καθώς τόσα πολλά ξεκίνησαν εδώ. Γιατί έγινε αυτό; Λοιπόν, μπορούμε να εξετάσουμε τρεις διαφορετικούς παράγοντες.
Πρώτα απ' όλα, οι Έλληνες ήταν ένα έθνος ναυτικών και εμπόρων που ταξίδευαν συνεχώς πραγματοποιώντας οικονομικές συναλλαγές, αλλά και πνευματικές ανταλλαγές, συγκεντρώνοντας νέες ιδέες για το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται, τι να κάνουν, πώς μπορούν να κάνουν μια πόλη να ευημερήσει.
Δεύτερον, δεν ήταν σαν άλλες οντότητες υπό τη διοίκηση μίας αυτοκρατορίας με έναν μόνο ηγεμόνα και ένα σύνολο κανόνων. Αντίθετα, ήταν οργανωμένοι σε ανεξάρτητες πόλεις-κράτη που συναγωνίζονταν και συνεργάζονταν.
Ως εκ τούτου, υπήρχε μεγαλύτερη ελευθερία για πειράματα, για να δοκιμάζουν διαφορετικούς τρόπους δράσης.
Και τρίτον, δεν υπήρχε μια διανοητική ορθοδοξία, ένα ιερατείο. Δεν υπήρχε μια συγκεκριμένη ιερατική κάστα που επέβαλε μια ορθοδοξία σε όλους. Έτσι υπήρχε πάντα μια ευκαιρία να σκεφτείς λίγο διαφορετικά.
Και αυτό κάνει όλη τη διαφορά, γιατί έτσι έχεις εισροές, νέες ιδέες από νέα μέρη, και μπορείς να αρχίσεις να πειραματίζεσαι με νέες μεθόδους.
Και έτσι ξαφνικά έχεις τον Περικλή, τον Σωκράτη, τον Αριστοτέλη και όλους τους υπόλοιπους. »
Πόσο σχετίζονται όλα αυτά τα στοιχεία με τη σημερινή Ευρώπη;
«Νομίζω ότι σχετίζονται απίστευτα γιατί πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε καινοτόμοι και να συνεχίσουμε να βρίσκουμε νέες ιδέες, νέα επιχειρηματικά μοντέλα, νέες τεχνολογίες.
Πώς θα το καταφέρουμε αυτό; Πρέπει να συγκεντρώνουμε ιδέες από νέες πηγές, και πρέπει να επιτρέψουμε ένα άνοιγμα σε εκπλήξεις και πειράματα. Αυτό πιστεύω ότι μας διδάσκουν οι αρχαίοι Έλληνες.
Έχουμε αυτό το ρητό για τη σοφία από τον Σωκράτη. Ο Σωκράτης πίστευε ότι το αποκορύφωμα της σοφίας ήταν “να ξέρεις αυτό που δεν ξέρεις”.
Νομίζω ότι αυτό είναι απίστευτα σχετικό σε όλα όσα προσπαθούμε να κάνουμε για να αναπτύξουμε μια οικονομία και να δημιουργήσουμε ακμάζοντες πολιτισμούς, να έχουμε αυτό το άνοιγμα σε περισσότερους ανθρώπους, σε περισσότερα μυαλά που θα εξετάζουν τα προβλήματα και θα καταλήγουν σε νέες, εκπληκτικές απαντήσεις.»
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΓιατί πιστεύετε ότι η Ευρώπη χρειάστηκε τόσο πολύ χρόνο για να φτάσει εκεί όπου η αρχαία Ελλάδα βρέθηκε περίπου 2500 χρόνια πριν;
«Νομίζω ότι συνέβη επειδή είχαμε πάρα πολλές αυτοκρατορίες, οι ιερείς είχαν πολύ μεγάλη επιρροή και δεν είχαμε αρκετό εμπόριο. Αλλά μόλις αυτές οι συνθήκες δημιουργήθηκαν σε διάφορα μέρη, όπως έγινε στις ιταλικές πόλεις, τον 13ο αιώνα, τότε ξεκίνησε η Αναγέννηση ανακαλύψαμε και πάλι την αρχαία σοφία.
Αργότερα, ήρθαν η Ολλανδική Δημοκρατία, η Χανσεατική Ένωση, η Κοινοπολιτεία της Αγγλίας και ούτω καθεξής. Αυτό συνέβη σε διάφορα διάσπαρτα μέρη. Αλλά συχνά αυτή η προσπάθεια κατέρρεε, επειδή πάντα υπήρχε μια προσπάθεια να ξαναχτιστεί η ορθοδοξία, οι τυποποιημένες ιδέες, επειδή κάποιος με εξουσία πίστευε ότι είχε όλες τις καλές ιδέες, και αυτό πάντα σκοτώνει την πρόοδο.»
Βλέπετε κάποια στοιχεία του αρχαίου παρελθόντος στη σημερινή Ελλάδα;
«Είναι πολύ ενδιαφέρον, έχοντας ακούσει πολλές συζητήσεις σήμερα, ακούσαμε πολλές απολογίες από πολλούς ανθρώπους. Ακούσαμε Αμερικανούς να απολογούνται για τον προστατευτισμό τους. Έχουμε ακούσει Βρετανούς να απολογούνται για ορισμένες πτυχές του Brexit, οι οποίες δεν κατέληξαν όπως ήθελαν.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑλλά από τους Έλληνες, ακούω πολλή αυτοπεποίθηση. Υπήρξε μια τέτοια καταστροφική οικονομική κρίση εδώ μόλις πριν από μια δεκαετία, αλλά **η χώρα έχει ανασυγκροτηθεί γρήγορα και όχι μόνο οικονομικά,**αλλά επίσης προσαρμόζεται με μεγάλα άλματα στις νέες τεχνολογίες και αφήνει πίσω πολλές από τις συμπεριφορές που υπήρχαν πριν.
Έτσι βλέπω τώρα μία πολύ πιο σύγχρονη, επιχειρηματική και καινοτόμα Ελλάδα απ' ό,τι έβλεπα πριν από δέκα χρόνια. Δεν είναι αυτός ένας τρόπος να ανακαλύψουμε ξανά το καινοτόμο και επιχειρηματικό πνεύμα των αρχαίων Ελλήνων;»