Όσο κι αν το διακύβευμα των εκλογών για την ανάδειξη των ευρωβουλευτών είναι ευρωπαϊκό, οι πολίτες πάνε στις κάλπες με το μυαλό σε εγχώρια ζητήματα και οι υποψήφιοι διεξάγουν εκστρατείες με όρους εθνικών εκλογών - Γιατί συμβαίνει αυτό;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤον Ιούνιο οι πολίτες της Ευρώπης ψηφίζουν για την νέα σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου.
Σκέφτονται όμως ευρωπαϊκά πάνω από την κάλπη;
Επίσης, αναφέρονται οι υποψήφιοι σε ευρωπαϊκά θέματα;
Στη Γαλλία, οι ευρωπαϊκές εκλογές χαρακτηρίζονται από ορισμένους ως «ενδιάμεσες» ή ωςμια πρόγευση των προεδρικών εκλογών του 2027.
Οι ευρωεκλογές «είναι πρώτα και κύρια ενδιάμεσες εκλογές», λέει ο Ζορντάν Μπαρντελά, επικεφαλής της λίστας του ακροδεξιού «Εθνικού Συναγερμού» που καλεί για «κυρώσεις στην Ευρώπη του Μακρόν».
«Εάν επικρατήσουμε, προφανώς θα ζητήσω τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης το ίδιο βράδυ», λέει ακόμη ο Μπαρντελά σε συνέντευξή του στο RTL, εκφράζοντας μάλλον έναν ευσεβή πόθο, αφού μόνο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να λάβει αυτήν την απόφαση, σύμφωνα με το γαλλικό Σύνταγμα.
«Ναι, οι ευρωπαϊκές εκλογές του 2024 είναι ένα προοίμιο για τις προεδρικές εκλογές του 2027», λέει από την πλευρά του ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν, υποψήφιος σε μη εκλόγιμη θέση με το ψηφοδέλτιο της «Ανυπότακτης Γαλλίας».
«Στην Γαλλία αυτή είναι η μόνη μεγάλη εκλογική αναμέτρηση πριν τις επόμενες προεδρικές το 2027. Είναι μια αναμέτρηση με εθνικό ψηφοδέλτιο, άρα ο πειρασμός εθνικοποίησης της ψήφου είναι έντονος», σχολιάζει στο euronews ο αναλυτής πολιτικής του Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ερίκ Μορίς.
«Δεύτερες τη τάξει εθνικές εκλογές»
Ένα χρόνο μετά τις πρώτες ευρωεκλογές το 1979, οι ερευνητές Καρλχάιντς Ράιφ και Χέρμαν Σμιτ περιέγραψαν την ψηφοφορία ως «δεύτερες τη τάξει εθνικές εκλογές».
Το νόημα ήταν ότι η εν λόγω εκλογική αναμέτρηση δεν έχει πρωτεύουσα σημασία, άρα θα επέτρεπε στις πολιτικές δυνάμεις να διερευνήσουν τη δημοτικότητά τους σε εθνικό επίπεδο, ειδικά εάν λαμβάνουν χώρα στη μέση της προεδρικής θητείας.
Επιπλέον, οι ερευνητές περιγράφουν τις ευρωπαϊκές εκλογές ως «εθνικές» επειδή οργανώνονται σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες και αντιτίθενται στους εθνικούς υποψηφίους σε εθνικά θέματα. Πράγματι, ο εκλογικός νόμος, η ημέρα ψηφοφορίας και τα όρια ηλικίας για το εκλέγειν και το εκλέγεσαθαι διαφέρουν από το ένα κράτος μέλος στο άλλο.
Ωστόσο, αρκετές μελέτες παρατηρούν την εμφάνιση ευρωπαϊκών στάσεων στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Έτσι, η Σελίν Μπελό και η Βιρζινί Φαν Ίνγκελχομ Virginie Van Ingelgom δείχνουν την ύπαρξη εκλογικής επιλογής για τις ευρωπαϊκές θέσεις κατά τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2014.
Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Sciences Po Πασκάλ Περινό, «οι ψηφοφόροι θα ψηφίσουν μάλλον για εγχώρια, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα, δηλαδή για το ενεργειακό κόστος και τον πληθωρισμό, παρά για ευρωπαϊκά θέματα, είτε πρόκειται για ευρωπαϊκούς θεσμούς, ευρωπαϊκές πολιτικές ή ακόμη και τον πόλεμο στην Ουκρανία».
Ο εξευρωπαϊσμός των ανησυχιών είναι εντονότερος στους εργαζομένους στις υπηρεσίες, στους αποφοίτους πανεπιστημίου και τους πιο εύπορους.
Οι πρόσφατες κρίσεις τόνισαν ακόμη περισσότερο την δράση που αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως μένει να φανεί αν το γεγονός αυτό θα συμβάλει στον εξευρωπαϊσμό των εκλογών. Κοινές αγορές ιατρικού εξοπλισμού και εμβολίων κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, υιοθέτηση κυρώσεων κατά της Μόσχας μετά την μεγάλης κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία...
Πώς θα πρέπει να επισημανθούν τα ευρωπαϊκά ζητήματα κατά τις εκλογές της 9ης Ιουνίου; Σύμφωνα με τον Μορίς, οι ενέργειες των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων παραμένουν ελάχιστα γνωστές στο ευρύ κοινό. Όπως αναφέρει, «οι ευρωπαϊκοί θεσμοί χρειάζεται να δείξουν ότι αυτή η ευρωπαϊκή δράση όχι μόνο υπάρχει, αλλά είναι και αποτελεσματική. Κι αυτό είναι ακόμη δυσκολότερη όταν πρόκειται για την κοινή γνώμη».
Εθνικές εκλογές
Φέτος, τα ευρωπαϊκά ζητήματα θα μπορούσαν επίσης να επισκιαστούν από εθνικά ζητήματα στις ευρωεκλογές, ενώ η προσοχή πολλών χωρών μονοπωλείται από άλλες εκλογές.
Στην πραγματικότητα το 2024 στην Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποιούνται ή έχουν πραγματοποιηθεί 12 εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις. Στο Βέλγιο, οι ομοσπονδιακές και περιφερειακές εκλογές διεξάγονται την ίδια ημέρα με τις ευρωεκλογές στις 9 Ιουνίου. Προεδρικές κάλπες στήθηκαν ή θα στηθούν φέτος στην Φινλανδία, τηην Σλοβακία, τη νΛιθουανία και την Ρουμανία, ενώ βουλευτικές εκλογές έλαβαν ή θα λάβουν χώρα σε Πορτογαλία, Αυστρία και Κροατία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟι ευρωεκλογές θα μπορούσαν επίσης να αποτελέσουν μια ευκαιρία για τα κόμματα που βρίσκονται στην εξουσία ή την αντιπολίτευση να δοκιμάσουν τη δημοτικότητά τους κατά την προετοιμασία για μελλοντικές εκλογές.
Στην Πολωνία, οι κοινοβουλευτικές εκλογές τον Οκτώβριο επέφεραν κυβερνητική αλλαγή μετά την ήττα του υπερσυντηρητικού Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) και τη νίκη του πολιτικού συνασπισμού με επικεφαλής τον Ντόναλντ Τουσκ. «Για το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, το οποίο ηττήθηκε το φθινόπωρο, είναι επίσης μια ευκαιρία να επιστρέψει στο σωστό δρόμο σε εθνικό επίπεδο», θεωρεί ο Ερίκ Μορίς.
Κάτι παρόμοιο ισχύει και για την Τσεχία, όπου το κόμμα του πρώην πρωθυπουργού Αντρέι Μπάμπις, το οποίο έχασε στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, έχει δημοσκοπικό προβάδισμα στις ευρωεκλογές.
Οι εθνικές ανησυχίες υπερισχύουν
Στη Γαλλία, τα εθνικά ζητήματα υπερτερούν των ευρωπαϊκών ζητημάτων για τους μισούς ερωτηθέντες, σύμφωνα με έρευνα της Ipsos που διεξήχθη για το «Le Monde», το Cevipof, το Ίδρυμα Jean Jaurès και το Ινστιτούτο Montaigne.
Το 53% των Γάλλων ερωτηθέντων απάντησε ότι θα λάβει υπόψη «κυρίως τις προτάσεις των κομμάτων για εθνικά ζητήματα» για να καθορίσει την επιλογή της ψήφου τους και το 47% για τα ευρωπαϊκά θέματα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕπιπλέον, το 52% των Γάλλων ερωτηθέντων δηλώνουν ότι «θα ψηφίσουν κυρίως για να δείξουν την υποστήριξη ή την αντίθεσή τους στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή την κυβέρνησή του».
Σύμφωνα με τη μελέτη, ο εξευρωπαϊσμός των ανησυχιών είναι κοινωνικά διχασμένος.
«Σε ορισμένους κύκλους, σκέφτομαι ιδιαίτερα τους λευκούς εργαζόμενους, τους διευθυντές, τους ενεργούς ανθρώπους κάτω των 50 ετών, υπάρχει η συνειδητοποίηση ότι η Ευρώπη είναι κάτι περισσότερο από κάτι πολύ μακριά από τις Βρυξέλλες ή το Στρασβούργο», εξηγεί ο Περινό, ο οποίος συνέβαλε σε αυτή τη μελέτη. «Από την άλλη πλευρά, σε ορισμένα περιβάλλοντα που είναι πιο μακριά από την Ευρώπη, σκέφτομαι εργαζόμενους, εργαζόμενους, άνεργους (...) υπάρχει μια εθνική ανησυχία που συχνά υπερισχύει της ευρωπαϊκής ανησυχίας», διευκρινίζει.
Από την άλλη πλευρά, ευρωπαϊκά ζητήματα, όπως η μετανάστευση, η Κοινή Αγροτική Πολιτική ή η στήριξη της Ουκρανίας, περιλαμβάνονται επίσης στην ατζέντα των εθνικών εκλογών.
Γίνεται ως εκ τούτου αντιληπτό πως εγχώρια και ευρωπαϊκά ζητήματα είναι τόσο συνδεδεμένα μεταξύ τους που ο διαχωρισμός τους είναι τις περισσότερες φορές ιδιαίτερα δύσκολος.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ