Μιλά στο euronews o καθηγητής του τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, επισκέπτης καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Σόφιας και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Γιώργος Χρηστίδης
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Πέμπτη 8 Μαΐου υπήρξε μια ημέρα αλλαγών στη Βόρεια Μακεδονία.
Έπειτα από επτά χρόνια, η έως χθες συντηρητική αντιπολίτευση ανακτά τα ηνία της διακυβέρνησης στην όμορη της Ελλάδας χώρα, ενώ για πρώτη φορά εκλέγεται γυναίκα στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα, η Γκορντάνα Σιλιανόφσκα Ντάφκοβα, με τον απερχόμενο Στέβο Πενταρόφσκι, ο οποίος είχε τη στήριξη των Σοσιαλδημοκρατών να καταψηφίζεται.
Πώς όμως θα επηρεάσει αυτή η εξέλιξη την Ελλάδα και ποιός θα είναι ο ενδεχόμενος αντίκτυπος στις σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων;
Ποιό είναι το VMRO-DPMNE
Ο καθηγητής του τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, επισκέπτης καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Σόφιας και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ στο πεδίο της εσωτερικής πολιτικής και των διεθνών σχέσεων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Γιώργος Χρηστίδης, υπενθυμίζει ότι το VMRO-DPMNE «είναι ένα κόμμα που έχει μια ιστορία από το 1990 και μετά και έχει βιώσει αρκετές αλλαγές. Στη δομή του κόμματος, υπάρχει ένας εθνικισμός και ένας λαϊκισμός, αλλά είναι ένα κόμμα το οποίο έχει βιώσει και περιόδους, όταν ήταν στην κυβέρνηση,- και αναφέρομαι στην περίοδο 1998-2002- που έδειξε έναν πολύ μεγάλο πραγματισμό».
Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Βόρειας Μακεδονίας
Ο κ. Χρηστίδης σημειώνει, στο euronews, ότι «προφανώς υπάρχει ένας προβληματισμός από τα αποτελέσματα των εκλογών και με δεδομένες τις θέσεις που είχε υιοθετήσει προεκλογικά το συγκεκριμένο κόμμα».
Και εξηγεί: «Θα πρέπει το VMRO-DPMNE να προσέξει πάρα πολύ τις επιλογές του. Προεκλογικά δεν αμφισβήτησε τον δυτικό προσανατολισμό της χώρας. Διαφώνησε με επιμέρους επιλογές που έχουν γίνει, όπως για παράδειγμα την αποδοχή της λεγόμενης γαλλικής φόρμουλας, το καλοκαίρι του 2022 που έκανε δυνατή, θα λέγαμε, την επόμενη φάση στις σχέσεις Βόρειας Μακεδονίας- Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αμφισβητεί τη συγκεκριμένη φόρμουλα, αμφισβητεί την ανάγκη να γίνει η συνταγματική αναθεώρηση, έτσι ώστε να ξεκινήσουν ουσιαστικά και οι διαπραγματεύσεις».
«Ωστόσο», συνεχίζει ο κ. Χρηστίδης, «θα πρέπει να προχωρήσει πάρα πολύ προσεκτικά, διότι εφόσον η Βουλγαρία δεν έχει δείξει καμία πρόθεση να επανεξετάσει τη στάση της στο συγκεκριμένο θέμα, είναι δύσκολο να δει κανείς πώς θα υπάρξει μια αλλαγή της συγκεκριμένης φόρμουλας που είχε βρεθεί μετά από πολύ μεγάλη προσπάθεια το καλοκαίρι του 2022».
Υπογραμμίζει επίσης ότι «το κόμμα γενικά θα πρέπει να προσέξει πάρα πολύ, διότι μπορεί ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Βόρειας Μακεδονίας να αμφισβητείται από κάποιους και μπορεί να υπάρχει έντονη απογοήτευση από την πορεία των σχέσεων Βόρειας Μακεδονίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά το 2019, ωστόσο (αυτός ο προσανατολισμός) ακόμα συγκεντρώνει τη μεγάλη θα λέγαμε στήριξη της κοινωνίας. Και υπάρχει προφανώς η εθνοτική διάσταση για τον αλβανικό πληθυσμό : Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Βόρειας Μακεδονίας είναι αδιαπραγμάτευτος. Άρα λοιπόν θα πρέπει το VMRO-DPMNE ένα ζυγίσει προσεκτικά όλα αυτά τα θέματα προφανώς και τις θέσεις που πήρε προεκλογικά και να βρει μια συνισταμένη έτσι ώστε να καταστεί δυνατός ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης, καταρχάς. Κατά δεύτερο λόγο να διατηρηθεί η πολιτική σταθερότητα στη χώρα και να μην υπάρξουν σημαντικές εντάσεις και κατά τρίτον να συνεχιστεί και η ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας».
Οι σχέσεις Βόρειας Μακεδονίας - Ελλάδας μετά τις εκλογές
Ερωτηθείς για το εάν κινδυνεύει η Συμφωνία των Πρεσπών, μετά την αλλαγή εξουσίας, ο κ. Χρηστίδης υπογραμμίζει: «Δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος, αλλά δεν νομίζω ότι κινδυνεύει η συμφωνία. Η συμφωνία υπεγράφη στο όνομα της Βόρειας Μακεδονίας και στο όνομα της Ελλάδας, δεν υπεγράφη στο όνομα οποιουδήποτε πολιτικού κόμματος».
Και προσθέτει: «Όπως και στην Ελλάδα, η νέα κυβέρνηση του 2019 είπε, θεωρώ ότι δεν είναι μια καλή συμφωνία, αλλά με δεσμεύει, το ίδιο νομίζω θα ισχύσει και με το VMRO-DPMNE. Άλλωστε ηγετικά στελέχη του κόμματος μπορεί να λένε ότι δεν θα χρησιμοποιήσουν τον όρο “Βόρεια’’ στον δημόσιο λόγο, αλλά έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεσμεύονται από τη συμφωνία και ότι δεν μπορούν παρά να χρησιμοποιούn τον όρο Bόρεια Μακεδονία στην επικοινωνία τους, για παράδειγμα με την Ελλάδα».
«Το VMRO-DPMNE καταλαβαίνει καλά ότι οι σχέσεις με την Ελλάδα είναι πολύ σημαντικές, είναι ένας από σημαντικότερους εταίρους, τους οικονομικούς και εμπορικούς και έχει εκφράσει την επιθυμία πάνω σε αυτή τη βάση να κινηθούν οι σχέσεις με την Ελλάδα. Οπότε νομίζω ότι είναι απίθανο να υπάρξει μια... αποκήρυξη της συμφωνίας από το VMRO-DPMNE» εκτιμά ο κ. Χρηστίδης και υπογραμμίζει: «Άλλωστε δεν έχει κάνει λόγο το κόμμα για κάτι τέτοιο. Και υπάρχει κάτι άλλο : Με δεδομένο ότι δεν αμφισβητείται ο φιλοδυτικός προσανατολισμός της χώρας από το κόμμα θα ήτανε αυτοκτονικό για τη Βόρεια Μακεδονία, εκτός από τα προβλήματα σε σχέση με τη Βουλγαρία να προσθέσει και προβλήματα σοβαρά σε σχέση με την Ελλάδα.