Στα «σκαριά» το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Στην πρόθεση των κρατών-μελών της Ευρωζώνης να αναβαθμίσουν τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) σε ένα είδος Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, αφαιρώντας ουσιαστικά εξουσία από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αναφέρεται δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Die Welt.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, ο πλήρως μεταρρυθμισμένος ESM θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο, αν τα κράτη αρχίσουν εκ νέου να κλυδωνίζονται και χρειαστεί να προετοιμαστούν προγράμματα διάσωσης. Στην κρίση του ευρώ, η λεγόμενη τρόικα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου έδινε τον τόνο: Διαπραγματεύτηκε δάνεια διάσωσης με τα ευρισκόμενα σε κρίση κράτη, εξέλιξε τα προγράμματα λιτότητας και μεταρρύθμισης που έπρεπε να εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις για να λάβουν τις πιστώσεις και στη συνέχεια ήλεγχε τη συμμόρφωσή τους με τις δεσμεύσεις.

Στο μέλλον, ο ESM θα έχει περισσότερα δικαιώματα συναπόφασης, λέει ο διευθυντής του Κλάους Ρέγκλινγκ: «Στο μέλλον θα υπάρχει ένα ντουέτο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ESM, το οποίο θα αντικατοπτρίζεται στην αναθεωρημένη συνθήκη για τον ESM». Οι δύο μαζί θα σχεδιάζουν, θα προτείνουν ως λύση και θα παρακολουθούν μελλοντικά προγράμματα διάσωσης.

Αυτό θα σηματοδοτήσει – επισημαίνεται - το τέλος της συνεργασίας με το ΔΝΤ, με το οποίο οι Ευρωπαίοι ήρθαν σε διαμάχη στο πλαίσιο της ελληνικής κρίσης.

Στο Λουξεμβούργο κρίθηκε ότι το όνομα «Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο» θα ήταν κατάλληλο για την μεταρρυθμισμένη δομή. Η ΕΚΤ, μεταξύ άλλων, εξέφρασε τις αντιρρήσεις της για τεχνικούς λόγους, λέει ο Ρέγκλινγκ. «Το όνομα δεν είναι σημαντικό», δηλώνει ο ίδιος σήμερα. «Η ουσία είναι σημαντική. Ο ESM έχει κινηθεί πολύ έντονα προς την κατεύθυνση ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου».

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ESM θα έχει ακόμη πιο εκτεταμένες εξουσίες και, για παράδειγμα, θα μπορεί να ανοίξει μία «ομπρέλα διάσωσης» σε περιπτώσεις μεγάλης αποτυχίας τραπεζών.

Η μεταρρύθμιση του ESM είναι, όμως, κάθε άλλο παρά σίγουρη, καθώς ο ESM δεν αποτελεί μέρος της ΕΕ, αλλά βασίζεται σε μια ανεξάρτητη σύμβαση μεταξύ των χωρών του Ευρώ. Γι’ αυτό και η τροποποίηση της συνθήκης θα πρέπει, όπως όλες οι διεθνείς συνθήκες, να επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια.

Ειδικά στο ομοσπονδιακό γερμανικό Κοινοβούλιο αυξάνονται οι αντιστάσεις έναντι του σχεδίου. Στο Βερολίνο έχει ξεσπάσει διαμάχη σχετικά με το αν το σχέδιο μπορεί να εγκριθεί με απλή πλειοψηφία ή εάν απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων.

Η μεταρρύθμιση του ταμείου διάσωσης συνδέεται με πολλά χρήματα και πολλή εξουσία. Ο Μηχανισμός Διάσωσης του ευρώ ESM, του οποίου ο πρόδρομος οργανισμός EFSF δημιουργήθηκε τάχιστα εκ του μηδενός πριν από εννέα χρόνια, στο αποκορύφωμα της κρίσης του ευρώ, διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στην κρίση χρέους και παρείχε φρέσκο χρήμα στις χώρες του ευρώ που δεν μπορούσαν να λάβουν δάνεια στις αγορές με αποδεκτούς όρους. Το ταμείο διάσωσης δανείζεται χρήματα από μεγάλους επενδυτές παγκοσμίως χάρη στην εξαιρετική φερεγγυότητά του και τα δίνει στις χώρες κρίσης σε ευνοϊκούς όρους.

Ο όγκος είναι τεράστιος, καθώς από το 2011, το Ταμείο και ο προκάτοχός του χορήγησαν 205 δισ. ευρώ σε δάνεια διάσωσης. Έτσι, ο ESM κατέστη ο μεγαλύτερος δανειστής στις χώρες που βρέθηκαν σε κρίση, από την Ιρλανδία έως την Πορτογαλία,ενώ κατέχει περισσότερο από το ήμισυ του ελληνικού χρέους.