Χρήστος Θεοδωρίδης: «Ο Άμλετ είναι πρότυπο δράσης σε μια εποχή απραξίας»

Χρήστος Θεοδωρίδης: «Ο Άμλετ είναι πρότυπο δράσης σε μια εποχή απραξίας»
Από Euronews
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων μας εντυπωσιάζει πάντα με τον τρόπο που προσεγγίζει τα θέματα που την ενδιαφέρουν. Στην τέταρτη παραγωγή της η θεατρική ομάδα στρέφεται για πρώτη φορά σε έναν κλασικό συγγραφέα. Μέσα από τον Άμλετ του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, συνεχίζει την αναζήτησή της ποίησης που κρύβεται πίσω από τον λόγο. Πίσω από την κίνηση. Πίσω από τη μουσική. Μια νέα ελληνική μετάφραση του κειμένου, 20 έμπειροι αλλά και νέοι συντελεστές μας διηγούνται και μια ιστορία δίχως τέλος, μια ιστορία που όλοι ξέρουμε, μέσα από τη δική τους, νεανική ματιά.

Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Χρήστος Θεοδωρίδης μας μίλησε γι’ αυτό το φιλόδοξο εγχείρημα, που παρουσιάζεται στο θέατρο Πορεία.

Μας έχεις συνηθίσει τα προηγούμενα χρόνια να δημιουργείς σύνθετα σκηνικά θεάματα, που δεν έχουν από πίσω τους ένα κλασικό κείμενο. Τι σε έκανε να στραφείς τώρα σε ένα τέτοιο έργο, σ’ αυτή την καινούργια δουλειά σου;

Η ανάγκη μας ήταν μεγάλη για ένα ολοκληρωμένο έργο. ‘Έχοντας δουλέψει αρκετά πάνω στη σκηνική σύνθεση, η Ορχήστρα εξέλιξε έναν τρόπο δουλειάς που έφτασε μέχρι ένα σημείο. Για να ξεπεραστεί αυτό το σημείο έπρεπε να δώσουμε στους εαυτούς μας καινούργια ερεθίσματα, καινούργιες δυσκολίες, καινούργια εμπόδια να υπερπηδήσουμε. Η σκηνική σύνθεση μας πρόσφερε για κάποια χρόνια ελευθερία επιλογής υλικού και ιδέες που ανάβλυζαν από ένα αρχικό χάος. ‘Ήρθε η ώρα όμως που χρειάστηκα το στέρεο έδαφος ενός ολοκληρωμένου κειμένου. Και δη ενός κλασικού κειμένου γιατί όσο και παρωχημένο κι αν ακούγεται αυτά τα κείμενα κλείνουν μέσα τους το εύρος της ανθρώπινης ψυχής. Ναι, ο Σαίξπηρ τα είπε όλα. Και για αυτό είχαμε ανάγκη να τα ακούσουμε, να τα μυριστούμε, να τα διαχειριστούμε στο σήμερα. Και έτσι επιλέξαμε τον ‘Άμλετ. Ανατρέξαμε σε διάφορα κείμενα αλλά αποφασίσαμε ότι τώρα ήταν η ώρα να δοκιμαστούμε σε κάτι τέτοιο. Ο Άμλετ είναι από αυτές τις ιδέες που φοβάσαι. Και όταν βλέπεις ότι δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος να τις φοβηθείς, επειδή ακριβώς υπάρχει καθαρή ανάγκη και αγάπη, τότε τις επιλέγεις από τον σωρό και λες “ήρθε η ώρα”.

Χρησιμοποιείς μια καινούργια μετάφραση και κάνεις μαζί με την μεταφράστριά σου μια νέα δραματουργική επεξεργασία του κειμένου. Ποια είναι τα βασικά της σημεία; Αυτή η νέα γλώσσα του κειμένου είναι πιο κοντά στα δικά σου μέτρα; Στη δική σου ηλικία;

Ελπίζω πραγματικά να μην φέραμε τον Σαίξπηρ στα δικά μας μέτρα. Κάτι τέτοιο θα ήταν έγκλημα. Επιλέξαμε να μεταφραστεί εκ νέου το έργο από την Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου, ακριβώς λόγω αυτής της ανάγκης που σου περιέγραψα πριν. Να ακούσουμε τι μας είπανε οι μεγάλοι και να διδαχτούμε από αυτά. Να τα σεβαστούμε αλλά να μην τα φοβηθούμε. Διαβάσαμε όλες τις ελληνικές μεταφράσεις του κειμένου αλλά αποφασίσαμε να προχωρήσουμε σε μια νέα για να μπορέσουμε να το καταλάβουμε ακόμα καλύτερα το έργο, να μπούμε μέσα στο δέρμα του και μετά να βγούμε και να μιλήσουμε για αυτά που συναντήσαμε. Η γλώσσα του κειμένου έχει να κάνει με την ηλικία μας μόνο εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν μπορούμε να την αποφύγουμε. Ο μόνος στόχος της Ιζαμπέλας ήταν να μεταφέρει όσο πιο πιστά το πνεύμα και την ψυχή του έργου. Ωστόσο η διαδικασία της μετάφρασης δεν μπορεί παρά να είναι σχεδόν πρωτογενής διαδικασία. Θέλοντας ή μη ένα νέο κείμενο φτιάχνεται πάντα. Το σίγουρο είναι προσπαθήσαμε να μην δούμε την ποίηση του Σαίξπηρ σαν δεδομένο. Αλλά να ψάξουμε τους λόγους της, να συγκρουστούμε μαζί της, να την ξανα-ανακαλύψουμε. Παρόμοιο στόχο είχε και η δραματουργική επεξεργασία του κειμένου. Θελήσαμε εξαρχής να πούμε μια ιστορία, ίσως την πιο γνωστή θεατρική ιστορία ωστόσο δεν θεωρήσαμε τίποτα αυτονόητο. Η ιστορία παραμένει ιστορία και η ιστορία του Άμλετ είναι, αν όχι τίποτα άλλο, μια πραγματικά “όμορφη” ιστορία.

Έχουμε δει δεκάδες Άμλετ τα τελευταία χρόνια. Ποια στοιχεία αναδεικνύει η δική σου σκηνοθεσία, το δικό σου διάβασμα του σαιξπηρικού κειμένου, που είναι ούτως ή άλλως πληθωρικό και πολυσύνθετο;

Στο κείμενο του ‘Άμλετ μπορείς απλά να χαθείς. Μιλάει για τα πάντα και προσκαλεί τον οποιονδήποτε καλλιτέχνη να μιλήσει μέσα από αυτόν. Όμως όπως έχω ξαναπεί, ξεκινώντας τη μελέτη μου -ιδιαίτερα μελέτησα την εποχή και τον ίδιο τον Σαίξπηρ, εν γένει το έργο του και καθόλου τις ατελείωτες σελίδες που έχουν γραφτεί για τον ‘Άμλετ – δεν θέλησα να έχω απολύτως καμία ανάγνωση του έργου, καμία ερμηνεία, γιατί πιστεύω ότι με αυτόν τον τρόπο κλειδώνεις ένα έργο που φτιάχτηκε για να είναι ορθάνοιχτο. Προχώρησα μόνο με αυτό το φίλτρο της ανάγκης, της αγάπης που είχα στο έργο, του αρχικού συναισθήματος που είχα όταν το πρωτοδιάβασα. Της συγκίνησης από μια ιστορία που έχει κέντρο της έναν άνθρωπο που πασχίζει να μετακινήσει το “σήμερά” του. Αν αυτό δεν είναι “τώρα”, αν δεν είναι “εδώ”, δεν ξέρω τι είναι. Θέλησα λοιπόν να πω αυτήν την ιστορία με τον τρόπο της Ορχήστρας, τον καταμερισμό ρόλων που μας αρέσει δηλαδή να κάνουμε στον λόγο, την κίνηση και την μουσική. Να χρησιμοποιηθούν δηλαδή και τα τρία αυτά στοιχεία σαν μοχλοί αφήγησης της ιστορίας. Και αυτό γιατί για μένα το σκηνικό συμβάν αν ευτυχήσει, είναι ποίηση. Ο λόγος σκέτος, ακόμα κι αυτός ο υπέροχος λόγος του Σαίξπηρ είναι μόνο τροφή για την ποίηση.

Τι σημαίνει ο Άμλετ για σένα; Τι σου λέει αυτός ο νεαρός πρίγκιπας της Δανίας; Σε συγκινεί; Είναι κοντά στα δικά σου δεδομένα;

Αν δεν με συγκινούσε δεν θα είχα ασχοληθεί εξαρχής μαζί του. Ο ‘Άμλετ βλέπει γύρω του τους καιρούς του να λυγίζουν. ‘Έναν κόσμο που κινείται γρήγορα χωρίς να κοιτάει τι αφήνει πίσω του, που δεν αισθάνεται τίποτα, που έχει “τυφλά μάτια, κουφά αυτιά και μουδιασμένα χέρια”, που “δεν μυρίζει την μπόχα του ψέματος”. ‘Έναν άγριο κόσμο που σπαταλιέται καθημερινά. Τον δικό μας κόσμο. Αυτό δεν αντέχει. Αποφασίζει να πενθήσει για την ανθρώπινη επικοινωνία,για την αγάπη, τόσο εμμονικά, γιατί απλά κανείς άλλος δεν το κάνει. Αν το κάναμε όλοι θα μοιραζόμασταν το βάρος. ‘Όμως παίρνει πάνω του όλο το βάρος της γης, γιατί κανείς άλλος δεν το τολμά. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί μιλάνε όλοι για έναν άπραγο ‘Άμλετ. Ο ‘Άμλετ πράττει άμα τη εμφανίσει. Σε έναν κόσμο που απλά στέκεται κοιτώντας την δύση του να πλησιάζει.

Ο ήρωας αυτός θέλει να αλλάξει τον κόσμο, το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει. Διστάζει να το κάνει και στο τέλος αποφασίζει να δράσει. Πόσο κοντά είναι στα μέτρα της σημερινής εποχής αυτός ο χαρακτήρας; Υπάρχει ανάγκη δράσης;

Θεωρώ πως ο ‘Άμλετ δρα συνεχώς. Προσπαθεί συνέχεια να κινήσει έναν ακούνητο κόσμο. Οπότε από αυτήν την άποψη ο ‘Άμλετ δεν ανήκει στην εποχή μας. Πολύ απλά επειδή ο άνθρωπος στην εποχή μας δεν δρα. Μόνο δέχεται παθητικά οτιδήποτε του λένε. Η ίδια μου η γενιά δεν πράττει. ‘Έχουμε κάτσει πολύ καιρό στα σπίτια μας. ‘Έχουμε δει πολλή τηλεόραση. ‘Έχουμε ξοδέψει μήνες μπροστά στον υπολογιστή. ‘Έχουμε πατήσει join στο fb και με αυτήν την σκέψη έχουμε ήδη πάει στην εκδήλωση. ‘Έχουμε αναρτήσει εκατοντάδες επαναστατικά status σε όλα τα μέσα δικτύωσης και κοιμόμαστε ήσυχοι με την ψεύτικη γνώση ότι λερώσαμε τα παντελόνια μας. ‘Όχι ότι αν τρέξεις στην συγκέντρωση τα πράγματα θα τα κάνεις καλύτερα -κι αυτό καταφέραμε να το κάνουμε μόδα-αλλά το θέμα είναι η καθημερινή σου πάλη με τη βία, την έλλειψη ήθους, την ανειλικρίνεια, την αδυσώπητη επίθεση που δέχεσαι από παντού, την αγάπη εντέλει που απουσιάζει λαμπρά. Το πόσο το επιτρέπεις, πόσο το αφήνεις να μεγαλώνει στους γύρω σου και μέσα σου. Αυτή η δράση απαιτείται. Να πεις όχι επιτέλους σε αυτά που δεν αντέχεις. Να αλλάξεις τον εαυτό σου και συνεπώς τους άλλους. ‘Όταν το έργο του Σαίξπηρ τελειώνει με την φράση “Για πυρ!Ετοιμαστείτε!” αυτό ακριβώς εννοεί. Για τον πόλεμο που συμβαίνει στις καρδιές μας. Αρκετά αφήσαμε τα πάντα να μας προλάβουν. Ακόμα και το “τώρα!” έχει περάσει.

Μετά τις πολύμηνες πρόβες, τι αισθάνεσαι ότι σου έχει προσφέρει η ενασχόληση με αυτό το έργο;

Ασχολούμαστε με την προετοιμασία του ‘Άμλετ από τον Ιανουάριο του 2013.Δεν ξέρω τελικά τι καταφέραμε. Αυτό θα το ακούσουμε από τους θεατές. Εγώ έχω να σου πω ότι βλέπω την παράσταση μουδιασμένος. Σε πολλές στιγμές σαστισμένος. Η παράσταση ζει πια εκτός μου και επιμένει ακόμα να μου υποδεικνύει τι πρέπει να κάνω. Ανακαλύπτω συνέχεια καινούργια πράγματα, το έργο μου μιλάει ακόμα. Είμαι πια πεπεισμένος ότι δεν θα τελειώσει ποτέ μέσα μου. Λέω ευτυχώς που πριν ενάμιση χρόνο αποφασίσαμε να ασχοληθούμε τον ‘Άμλετ. Λέω ευτυχώς που αφιέρωσα τόσο χρόνο για να μελετήσω, γιατί το μυαλό και η ψυχή μου το χρειάζονταν. Λέω ευτυχώς που η Ορχήστρα βρέθηκε με πολλούς δημιουργικούς και υπέροχους ανθρώπους, που δούλεψε μαζί τους για να πει μια όμορφη και σημαντική ιστορία.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Μετάφραση: Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου
Επιμέλεια κειμένου – Δραματική επεξεργασία: Χρήστος Θεοδωρίδης, Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου
Σκηνοθεσία – μουσική επιμέλεια: Χρήστος Θεοδωρίδης
Χορογραφία: Ξένια Θεμελή
Σκηνογραφία: Τίνα Τζόκα
Κοστούμια; Βασίλης Μπαρμπαρίγος
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός σκηνοθέτη: Φωτεινή Γαλανοπούλου
Εκτέλεση παραγωγής: Κατερίνα Μακρή
Παίζουν: Παναγιώτης Εξαρχέας, Ξένια Θεμελή, Κώστας Κορωναίος, Ντένης Μακρής, Κατερίνα Πατσιάνη, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Τατιάνα-Άννα Πίττα, Σαμψών Φύτρος, Σπύρος Χατζηαγγελάκης

Θέατρο Πορεία

Τρικόρφων 3-5 & 3ης Σεπτεμβρίου 69, Πλ. Βικτωρίας, τηλ. 210.82.10.991.
Δευτέρα & Τρίτη στις 20.30
Τιμή εισιτηρίου: 15 €, 10 € (φοιτητικό-νεανικό-ανέργων), 5 € (ατέλεια)
Διάρκεια: 170 λεπτά (με διάλειμμα)

Πρόσβαση στο θέατρο: Στάση ΗΣΑΠ Βικτώρια (τελευταίο δρομολόγιο 00.45 από Βικτώρια),
Λεωφορεία 054, 500, 605 (στ.Πλ.Βικτωρίας), Β5 (στ.Ιουλιανού)
‘Ωρες ταμείου: Δευ, Τρ, Πεμ, Παρ, 11.00-2.00μμ και 5.00-9.00μμ,
Τετ, Κυρ, 11.00-2.00μμ και 5.00-8.00μμ

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

Χρήστος Θεοδωρίδης: «Η επανάσταση πρέπει να ξεκινήσει πρώτα από μέσα μας, πριν βγούμε στους δρόμους»

Χρ. Θεοδωρίδης: «Ο Αντόνιο μιλά για την ανθρώπινη αδράνεια και τη βία της εξουσίας που ζούμε σήμερα»

Γαλλία-Βραζιλία: Προσέγγιση μέσω... βιοποικιλότητας