Στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων εορτασμών της ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, η ιταλική πόλη Ματέρα διοργάνωσε τρεις ημέρες με ζωντανά προγράμματα του κρατικού ραδιοφωνικού σταθμού Rai Radio 3, μεταξύ 11 και 15 Σεπτεμβρίου.
Το Materadio, ήδη στον ένατο χρόνο του, πραγματοποιήθηκε τόσο στις ιστορικές πλατείες του κέντρου της πόλης όσο και σε έναν νέο χώρο εκδηλώσεων στο Cava del Sole – ένα επιβλητικό λατομείο στην είσοδο της Ματέρα, λαξευμένο σε πωρόλιθο.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣε αυτό το μοναδικό σκηνικό, οι εκφωνητές του σταθμού παρουσίασαν εξέχοντες καλεσμένους, ομιλητές και μουσικούς σε μια σειρά προγραμμάτων που μεταδόθηκαν ζωντανά σε όλη τη χώρα.
Με κοινό άξονα τη θεματική “Ο Νότος”, οι εκδηλώσεις εξερεύνησαν τις παραδόσεις, τις δοξασίες και τα μεταβαλλόμενα τοπία ως έννοιες που υπερβαίνουν τα γεωγραφικά όρια και ακολουθούν τις διαδρομές που ενώνουν και μετακινούν τους ανθρώπους.
Ο ακτιβιστής και συνδικαλιστής Αμπουμπακάρ Σουμαχόρο – ένας από τους πολλούς προσκεκλημένους που συμμετείχαν στις εκδηλώσεις –συνομίλησε με τον συγγραφέα και ακτιβιστή Γκοφρέντο Φόφι και εξέτασαν από κοινού πώς η περιοχή της Μεσογείου έχει γίνει ένας επισφαλής τόπος για τους πρόσφυγες, όπου συχνά τους αρνούνται το καταφύγιο που έχουν ανάγκη.
Το ίδιο θέμα διερεύνησε περαιτέρω το ‘629. Άνθρωποι σε κλουβιά’, η θεατρική παράσταση που αφηγήθηκε την ιστορία των 629 ανθρώπων που επέβαιναν στο πλοίο Aquarius και τους αρνήθηκαν καταφυγή τον Ιούνιο του 2018.
Στον ιδιότυπο χώρο που περιβάλλει το μουσείο Εσέντσα Λουκάνο, τον χώρο μύησης στον κόσμο του περίφημου τοπικού λικέρ Αμάρο Λουκάνο, η τραγουδίστρια-τραγουδοποιός Τερέζα Ντε Σίο μετέφερε τους ήχους του νότου, σε μια συναυλία με τίτλο «Λογική και Συναίσθημα».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜεταξύ των κορυφαίων μουσικών εκδηλώσεων, ήταν επίσης το «Ιταλικό Κονσέρτο», μία ώρα παλαιάς μουσικής για φλάουτο, βιολί, τσέλο και τσέμπαλο, και δύο «Μουσικά Μαθήματα» εστιασμένα στον διάλογο που αναπτύσσεται μεταξύ των μουσικών καθώς εμπνέονται ο ένας από τον άλλον στην πάροδο των χρόνων. Στην πρώτη εκδήλωση, ακούστηκαν συνθέσεις των Μότσαρτ και Χάιντν, ενώ στη δεύτερη, συνθέσεις των Μπετόβεν και Μπραμς.
Αυτές τις τρεις ημέρες, μέσα από τη σειρά εκπομπών πολιτιστικού περιεχομένου “Filo Rosso” (Κόκκινη Κλωστή) του Radio 3, αποτυπώθηκε η ιστορία των νότιων περιοχών της Ιταλίας, με όχημα οκτώ παραδοσιακά αντικείμενα που συμπεριλάμβαναν από ναυτικά αντικείμενα που διαμόρφωσαν την ίδια την ιστορία της Μεσογείου – δίχτυα, πυξίδες, κοράλλια και αμφορείς – μέχρι αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως λάμπες και κεριά.
Η εκδήλωση «Οι Μαριονέτες» (I Pupi) έστρεψε το βλέμμα της στην ιστορία των περίεργων, σε φυσικό σχεδόν μέγεθος, μαριονετών, ένα αφηγηματικό μέσο με μακρά παράδοση στο θέατρο. Η χρήση των pupi στην αφήγηση μεσαιωνικών ιστοριών ιπποτισμού γνώρισε μεγάλη άνθηση στις αρχές του 19ου αιώνα και παραμένει δημοφιλής έως και σήμερα. Το 2008, πέρασαν στον κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Οι ιστορικοί Αλεσάντρο Βανόλι και Αμεντέο Φενιέλο, με τη συνοδεία του κιθαρίστα Κάρλο Μασίλι Μιλιορίνι, περιηγήθηκαν στην ιστορία οκτώ αντικειμένων του νότου, με τελευταίο τις «Βαλίτσες» (Le Valigie). Αφήνοντας κατά μέρος τις πρακτικές πτυχές του ταξιδιού, οι ομιλητές συζήτησαν για τις ζωές και τα όνειρα που φέρνουν μαζί τους ανά τους αιώνες οι μετανάστες και οι πρόσφυγες στην αναζήτηση ενός νέου και καλύτερου μέλλοντος.
Μεταξύ άλλων κομβικών εκδηλώσεων ήταν η ζωντανή μετάδοση του “Hollywood Party”, μιας τακτικής εκπομπής του Rai Radio 3, στην οποία σχολιαστές και καλεσμένοι μίλησαν για τον κινηματογράφο και τις πρόσφατες κυκλοφορίες. Κάθε συζήτηση για τον κινηματογράφο αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τη Ματέρα, της οποίας η οικονομική ανάκαμψη οφείλεται εν μέρει στο κύμα ενδιαφέροντος για κινηματογραφικά γυρίσματα στην πόλη.
Πολλά από τα πιο εντυπωσιακά οικοδομήματα της πόλης είναι λαξευμένα στον βράχο που εκτείνεται στις πλευρές μιας βαθιάς λαγκαδιάς και μόλις λίγες δεκαετίες πριν, οι περισσότεροι κάτοικοι της Ματέρα ζούσαν σε υπόσκαφα, τα οποία συντηρήθηκαν και ανακαινίστηκαν στη σύγχρονη εποχή. Αυτός είναι ο λόγος που η πόλη προσφέρεται για κινηματογραφικές αναπαραστάσεις αρχαίων οικισμών, όπως η Ιερουσαλήμ (ευρύτερα γνωστή είναι η περίπτωση της ταινίας «Τα πάθη του Χριστού» του Μελ Γκίμπσον).
Πιο πρόσφατα, ωστόσο, στη Ματέρα έλαβαν χώρα τα γυρίσματα της τελευταίας ταινίας του Τζέιμς Μποντ No Time to Die (αναμένεται το 2020), και οι διάφορες ενσαρκώσεις του 007, από το 1953 έως σήμερα, ήταν το θέμα αυτού του ξεχωριστού Hollywood Party.
Στο πνεύμα της σύζευξης πολιτισμών, δόθηκαν ποικίλες συναυλίες με μουσικούς από όλο τον κόσμο, ως μέρος του προγράμματος του Materadio. Μία ξεχωριστή εμπειρία ήταν η εμφάνιση του Νορβηγού τζαζ σαξοφωνίστα Γιαν Γκαρμπάρεκ, ο οποίος συναντήθηκε επί σκηνής με τον παγκόσμιας κλάσης Ινδό ντράμερ Τρίλοκ Γκούρτου.
Και άλλες συζεύξεις έγιναν, που συνδέουν τη Ματέρα και εφάμιλλες πόλεις ανά τον κόσμο. Το «Ματέρα και Μπαμιγιάν, Δίδυμες Πόλεις σε Ιστορία» παραλλήλισε τις τύχες των δύο πόλεων που δεινοπάθησαν και, αργότερα, η τύχη τους γύρισε. Το Μπαμιγιάν στο Αφγανιστάν είδε τα δύο γιγαντιαία του αγάλματα του Βούδα, ηλικίας 1.500 ετών, να καταστρέφονται από τους Ταλιμπάν το 2001, αλλά τώρα βλέπει το αρχαιολογικό πάρκο του να ξαναζωντανεύει με τρόπο που θυμίζει πώς τα υπόσκαφα στο Σάσι της Ματέρα αποτίναξαν τις φτωχικές καταβολές τους και μετατράπηκαν σε πόλο έλξης.
Φόρος τιμής αποδόθηκε σε ιταλικές προσωπικότητες, από την αστροναύτη Σαμάνθα Κριστοφορέτι έως τον συγγραφέα Αντρέα Καμιλέρι και τον ποδηλάτη Φάουστο Κόπι, καθώς και σε παραδόσεις όπως η «πιτσίκα», ένας παραδοσιακός χορός, που παρουσιάστηκε σε μια βραδιά υπό τους ήχους της ορχήστρας Λα Νότε ντελά Ταράντα στο Κάβα ντελ Σόλε.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Το πρόγραμμα έληξε την Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου, με ένα μεσημεριανό ‘Μεγάλο Φινάλε’ στην Πιάτσα Σαν Φραντσέσκο, όπου το ιταλικό συγκρότημα λαϊκής μουσικής Μοντένα Σίτι Ράμπλερς παρέδωσε - μεταφορικά - τη σκυτάλη της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης στο Γκόλγουεϊ της Ιρλανδίας, το οποίο θα φέρει τον τίτλο το 2020. Τους, γνωστούς για τις κέλτικες επιρροές τους, Ράμπλερς συντρόφεψαν στη σκηνή οι Ιρλανδοί λαϊκοί μουσικοί Γκιαρόιντ ο’ Μουρκού, Ρουέιρι Λίαμ Μακ Κον Ιομέρ και Ρεμπέκα Νι Έαλεϊτ, μετά τις πρόσφατες εμφανίσεις τους στο Traidphicnic, το σημαντικότερο φεστιβάλ παραδοσιακής ιρλανδικής μουσικής στο Γκόλγουεϊ.
Αυτά δεν ήταν παρά μερικά από τα πιο πρόσφατα δρώμενα ενός ετήσιου προγράμματος με εκθέσεις, παραστάσεις και συζητήσεις, το οποίο αναμένεται να προσελκύσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο τουρίστες σε διάστημα 12 μηνών.
Ο καλύτερος τρόπος για να απολαύσετε όσα έχει να προσφέρει η πόλη φέτος είναι το Διαβατήριο Ματέρα 2019. Με €19, έχετε όχι μόνο δωρεάν είσοδο στις εκδηλώσεις όλης της χρονιάς αλλά και απεριόριστη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς. Αν η παραμονή σας στη Ματέρα είναι σύντομη, διατίθεται ημερήσιο Διαβατήριο έναντι €10.
