Η διοργάνωση πραγματοποιείται από τις 13 Οκτωβρίου έως τις 24 Νοεμβρίου στο ανακαινισμένο Δημοτικό Θέατρο της πόλης
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈνας νέος πολιτιστικός θεσμός ξεκίνησε πρόσφατα την πορεία του στην Κύπρο. Το 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας πραγματοποιείται από τις 13 Οκτωβρίου έως τις 24 Νοεμβρίου στο ανακαινισμένο Δημοτικό Θέατρο της πόλης. Στο επίκεντρο είναι το θέατρο, η μουσική και ο σύγχρονος χορός. Ταξιδέψαμε στην Κύπρο για να πάρουμε μια γεύση από την διοργάνωση, που θέλει να συστήσει στον κυπριακό κοινό καθιερωμένους αλλά και νέους δημιουργούς της παγκόσμιας σκηνής, αλλά και του νησιού.
Καλλιτεχνικός διευθυντής της νεότευκτης διοργάνωσης, που στοχεύει στην προσέλευση όχι μόνο ντόπιων αλλά και ξένων θεατών, είναι ο Γιώργος Παπαγεωργίου: «Το φετινό φεστιβάλ είναι μια προσπάθεια για ένα δυνατό ξεκίνημα. Ένα δυνατό ξεκίνημα ώστε να “γράψει” αμέσως στη συνείδηση του κόσμου, να εισπράξει ο κόσμος το γεγονός, ότι η Λευκωσία, το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, ο Δήμος Λευκωσίας είναι σε θέση να διοργανώσουν κάτι μεγάλο, κάτι δυνατό, κάτι διεθνούς εμβέλειας. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ήρθαμε κι είπαμε πάμε να γιορτάσουμε το θέατρο, το σύγχρονο χορό, τη μουσική. Όχι μόνο με ξένους δημιουργούς αλλά και με Κύπριους, καταξιωμένους και νέους. Δίνουμε βήμα σε μια σειρά από νέους δημιουργούς να αξιοποιήσουν την υποδομή αυτού του θεάτρου και να προβάλλουν τη δουλειά τους. Είναι λοιπόν όλα αυτά μαζί σε μια προσπάθεια να προβληθεί η Λευκωσία προς τα έξω, ως κάτι που είναι, ως ένα μωσαϊκό πολιτισμών».
«Ξεγελώντας τον Διάβολο» - Ο Άκραμ Καν για πρώτη φορά στην Κύπρο
Το «Outwitting the Devil» («Ξεγελώντας τον Διάβολο») είναι η τελευταία δουλειά του Άκραμ Καν, που έκανε πρεμιέρα φέτος το καλοκαίρι στην Στουτγκάρδη και παρουσιάστηκε στη συνέχεια στο φεστιβάλ της Αβινιόν. Στην Κύπρο παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του φεστιβάλ στις 26 & 27 Οκτωβρίου.
Ο σπουδαίος χορογράφος καταπιάνεται με το Έπος του Γκιλγκαμές και σχολιάζει την ανθρώπινη ύβρη απέναντι στο περιβάλλον, στον κόσμο και τις συνέπειες που έχει. Εμπνευσμένος από ένα νέο, προσφάτως ανακαλυφθέν απόσπασμα του Βαβυλωνιακού Έπους, το νέο έργο φέρνει μαζί στη σκηνή μια εξαίρετη ομάδα έξι καλλιτεχνών διεθνούς εμβέλειας. Σε ένα τοπίο από θρυμματισμένες πλάκες και πεσμένα είδωλα, οι έξι χαρακτήρες εμπορεύονται τον πλούτο και τις ιστορίες που τους απομένουν, αναζητώντας τη συμπλήρωση των κομματιών της αρχαίας γνώσης που χάνεται και ξεχνιέται με το πέρασμα του χρόνου.
Πρόκειται για μια εντυπωσιακή παράσταση για τη μνήμη και την τελετουργία με πρωταγωνιστή τον μυθικό Βασιλιά των Σουμερίων και τη σχέση του με τον πιστό υπηρέτη του Ενκιντού. Λίγο πριν τον θάνατό του, ο ημίθεος βασιλιάς αναπολεί το παρελθόν, βλέποντας σαν σε ταινία την ζωή του. Όλα τα κακά και τα λάθη που έκανε. Πόσο αλαζόνας ήταν στα νιάτα του, όταν έκαψε το τεράστιο κεδρόδασος και σκότωσε με τον υπηρέτη του τον φύλακά του δάσους. Λόγω αυτής της πράξης του, οι θεοί σκοτώνουν τον αγαπημένο του Ενκιντού. Αυτή η απώλεια θα κάνει τον βασιλιά να αναλογιστεί τις πράξεις του, το νόημα της ύπαρξής του και τους θεατές να σκεφτούν για το πώς ο άνθρωπος καταστρέφει το περιβάλλον που ζει.
Ο Άκραμ Καν δημιουργεί ένα υπνωτιστικό θέαμα που σε γοητεύει με την αφηγηματική του δύναμη, τον χορευτικό του παλμό, την πρωτόγονη ορμή του και την απογειωτική μουσική του. Ο Ντομινίκ Πετί ερμηνεύει τον Γκιλγκαμές στα γεράματά του: «Ο άνθρωπος ξεχνά γρήγορα τις πράξεις του. Δεν μαθαίνει από το παρελθόν και από όλα αυτά που έχουν γίνει, από τα λάθη του. Αυτή είναι η ιστορία, η μοίρα της ανθρωπότητας. Το ξέρουμε. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Γι’ αυτό πιστεύω ότι αυτό το έργο είναι πολύ σημαντικό. Φωτίζει τη σύγχρονη κατάσταση. Εάν μπορούσαμε να δούμε πίσω στον χρόνο και μάθουμε από το παρελθόν μας, από τα λάθη μας, έχοντας ταπεινότητα, ίσως τελικά αλλάξουμε πορεία στη ζωή μας. Ο Γκιλγκαμές αναπολεί το παρελθόν του, γιατί αισθάνεται ότι βρίσκεται στο τέλος της ζωής του. Κατανοεί ότι έκανε λάθος, βλέποντας το πεπερασμένο της ύπαρξής του. Είναι ανακουφιστικό λοιπόν για τον ίδιο να αντιλαμβάνεται τα λάθη του και να τα αποδέχεται. Να κατανοεί την αλαζονεία του».
Αυτό αποτυπώνεται ανάγλυφα στη σημερινή κατάσταση του κόσμου: «Ο άνθρωπος καταστρέφει τα πάντα. Καταχράται το φυσικό πλούτο, το περιβάλλον που ζει. Πρέπει να προστατεύσει τη φύση γύρω του. Δεν υπάρχει αιωνιότητα και πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε. Ούτε οι φυσικοί πόροι είναι αιώνιοι και δεν πρέπει να τους διαχειριζόμαστε με τέτοιο τρόπο. Υπάρχουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας, τα οποία, λόγω της συμπεριφοράς μας απέναντι στο περιβάλλον, θα υποφέρουν. Πρέπει να δράσουμε άμεσα. Οι υπεύθυνοι δεν παίρνουν τις αποφάσεις που είναι αναγκαίες. Πρέπει να βγούμε στους δρόμους και να διαμαρτυρηθούμε, γιατί η καταστροφή του κόσμου μας είναι κοντά. Όλοι το γνωρίζουμε, αλλά δεν κάνουμε κάτι».
Ο «Τειρεσίας» του Μιχάλη Θεοφάνους
Ο Μιχάλης Θεοφάνους μας συστήθηκε μέσα από τις συνεργασίες του με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου («Μέσα», «Πρώτη Ύλη», «Still Life») και τον Μπομπ Ουίλσον, στον «Οιδίποδα» του, φέτος το καλοκαίρι στο Φεστιβάλ της Επιδαύρου.
Ο «Τειρεσίας» είναι η πρώτη σκηνοθετική δουλειά του. Μετά την παρουσίασή της σε διάφορα ξένα φεστιβάλ, σειρά πήρε η πατρίδα του η Κύπρος, στις 21 Οκτωβρίου. Ο δημιουργός εστιάζει στην περίπλοκη προσωπικότητα του μάντη και αναδεικνύει την αμφισημία της ύπαρξης, μέσω εικόνων και συμβολισμών που έχουμε για τον ήρωα. Φωτίζει τις υποθετικές πράξεις που μπορεί να κρύβονται σε ένα δωμάτιο, όταν κοιτάμε μέσα σ’ αυτό από μια κλειδαρότρυπα.
Η αφετηρία της παράστασης ήταν ένα μεταπτυχιακό πάνω στον χορό που έκανε σε ένα πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Για να αποφοιτήσει έπρεπε να παρουσιάσει μια εργασία. Δημιούργησε μια δεκάλεπτη performance, που δεν είναι ούτε καθαρά χορευτική, ούτε έχει μια «καθαρή» δραματουργία. Ανάμεσα στους θεατές, ήταν κι ένας παραγωγός, που του ζήτησε να την μετατρέψει σε μια κανονικής διάρκειας παράσταση. Έτσι γεννήθηκε ο «Τειρεσίας»:
«Το έργο μου δεν έχει να κάνει απόλυτα με τον χαρακτήρα του Τειρεσία, όπως τον γνωρίζουμε από την ελληνική μυθολογία» επισημαίνει ο δημιουργός και συμπληρώνει: « Η ιδέα μου ξεκίνησε από κάποιες σκέψεις και εικόνες που είχα σε ένα μπλοκ. Τις έβαλα κάτω και τις δόμησα με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι παραστάσιμες. Αυτό που βλέπουμε είναι ποιος είναι τελικά αυτός ο χαρακτήρας που βλέπουμε πάνω στην σκηνή. Ο τίτλος λοιπόν με το έργο χρησιμοποιήθηκαν αντίστροφα. Δηλαδή έφτιαξα το έργο και του έδωσα έναν πιο αφαιρετικό τίτλο. Κάποιος που γνωρίζει το μύθο του Τειρεσία και βλέπει τι γίνεται πάνω στην σκηνή, μπορεί να βρει κοινούς παρονομαστές και να βρει μια σύνδεση με την μυθική προσωπικότητα».
Τα στοιχεία αυτά μπορεί να είναι κυριολεκτικά και αφηρημένα, οπτικά και ακουστικά: «Όσοι γνωρίζουμε τον μύθο του Τειρεσία, γνωρίζουμε ότι ήταν τυφλός, υπήρξε για κάποια χρόνια γυναίκα, είχε την ικανότητα να μιλάει τη γλώσσα των πουλιών, είχε μαντικές ικανότητες κι είχε ζήσει επτά γενεές» αναφέρει ο Μιχάλης Θεοφάνους, θέλοντας να συνοψίσει με έναν τρόπο μερικές από τις πηγές έμπνευσής του.
Ποιο ήταν το στοιχείο που τον γοήτευσε περισσότερο; «Αυτό που με ιντρίγκαρε με όλα αυτά τα στοιχεία του χαρακτήρα είναι ότι πρόκειται για υλικά με τα οποία μπορώ να παίξω. Μπορώ να δημιουργήσω εικόνες. Μου αρέσει πάρα πολύ να μπαίνω σε ένα στούντιο, να παίζω για ώρες με υλικά, να τα φτάνω στα όριά τους για να δω τι μπορούν να μου δώσουν. Αυτός λοιπόν ο περφόρμερ στη σκηνή, κάτω από αυτόν τίτλο και μέσα σ’ αυτήν την παρένθεση μου έδινε πολλή τροφή για να παίξω. Για να αυτοσχεδιάσω, να πειραματιστώ και να δοκιμάσω ιδέες που είχα καιρό στο μυαλό μου».
Ο Γιώργος Μητρόπουλος, απεσταλμένος του Euronews στη Λευκωσία μεταδίδει: «40 ημέρες, 32 παραστάσεις, 24 παραγωγές. Το Διεθνές Φεστιβάλ της Λευκωσίας δημιουργεί μια νέα δυναμική στην πόλη και το νησί, αλλάζοντας ριζικά το πολιτιστικό τοπίο της Κύπρου. Για πρώτη φορά μπαίνουν στο επίκεντρο, ο σύγχρονος χορός, το θέατρο και η μουσική, μέσα από διεθνείς αλλά και κυπριακές παραγωγές».