Το ουζμπέκικο περίπτερο εστιάζει στην σημασία του μαχαλά στην κοινωνική και κοινοτική ζωή της χώρας
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ 17η Διεθνής Έκθεση Αρχιτεκτονικής ξεκίνησε στην Μπιενάλε της Βενετίας. Το Ουζμπεκιστάν είναι η πρώτη χώρα της κεντρικής Ασίας στην ιστορία του θεσμού που συμμετέχει με δικό του εθνικό περίπτερο. Η έκθεση «Μαχαλάς: αστική-αγροτική διαβίωση» εγκαινιάστηκε στο Αρσενάλε στις 20 Μαΐου. Σημαντικοί πολιτιστικοί εκπρόσωποι της χώρας βρέθηκαν εδώ γι’ αυτή την ξεχωριστή περίσταση.
Η Σαϊντα Μιρζιγιόγεβα είναι αναπληρώτρια πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Προώθησης του Πολιτισμού και των Τεχνών, υπό τον ελέγχο του Υπουργείου Πολιτισμού του Ουζμπεκιστάν: «Η έκθεσή μας είναι αφιερωμένη στον μαχαλά, ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό και κοινωνικό φαινόμενο, έναν παραδοσιακό τρόπο ζωής της κοινότητας. Είναι μια μορφή γειτονιάς και μια μονάδα τοπικής διακυβέρνησης. Ο μαχαλάς είναι η ιστορία μας. Ταυτόχρονα είναι ένα κομβικό στοιχείο της σύγχρονης αστικής πραγματικότητας».
Ο Αζίζ Αμπντουχακίμοφ είναι ο αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός τουρισμού και αθλητισμού του Ουζμπεκιστάν. Είναι πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του Εθνικού Περιπτέρου του Αζερμπαϊτζάν: «Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι ανακαλύπτουμε ξανά το Ουζμπεκιστάν. Εκπροσωπούμε τον Μαχαλά μας. Είναι ένα μοναδικό φαινόμενο που χαρακτηρίζει τον λαό μας. Είναι ένας τρόπος ζωής και συμπεριφοράς των Ουζμπέκων. Ο μαχαλάς μπορεί να φανεί χρήσιμος και στην Ευρώπη. Είναι ένα παράδειγμα του πώς άνθρωποι με διαφορετικές θρησκείες, γλώσσες, κουλτούρες και εθνικότητες μπορούν να ζήσουν ειρηνικά, ήσυχα, βοηθώντας ο ένας τον άλλο. Ελπίζουμε ότι ο μαχαλάς θα αποτελέσει τη νέα πολιτιστική ταυτότητα του Ουζμπεκιστάν σε όλο τον κόσμο».
Είναι ένα πρότζεκτ που θέλει να παρουσιάσει στην ιταλική πόλη, τον τρόπο οργάνωσης του μαχαλά, μιας κλασικής αστικής γειτονιάς του Ουζμπεκιστάν. Δεν είναι μια δομή που έχει να κάνει μόνο τα σπίτια, αλλά και μια μορφή οργάνωσης της κοινωνικής ζωής μιας κοινότητας, με βάση παραδόσεις, ήθη κι έθιμα.
Οι επισκέπτες του περιπτέρου εισέρχονται σε μια τυπικό ουζμπέκικο σπίτι με αυλή, που αναπαρίσταται εδώ αφαιρετικά μέσω μιας μεταλλικής κατασκευής με σωλήνες. Ζωντανεύει σε τρεις διαστάσεις χάρη στις εικόνες μιας εφαρμογής που επιτρέπει ένα εικονικό ταξίδι στο εσωτερικό των σπιτιών:
«Στον μαχαλά μάθαμε ότι η ζωή και η αρχιτεκτονική πάνε χέρι χέρι. Η αρχιτεκτονική από μόνη της δεν έχει αξία. Η ζωή χρειάζεται ένα κτισμένο περιβάλλον, ένα καταφύγιο, ένα πλαίσιο και αυτά τα σπίτια με αυλή είναι εξαιρετικά δείγματα. Αυτή η πανέμορφη αρχιτεκτονική συνδέεται στενά με την παραδοσιακή μορφή ζωής» αναφέρει ο επιμελητής Κριστόφ Γκάντενμπαϊν από το Πολυτεχνείο της Ζυρίχης.
Η μεταλλική κατασκευή συμπληρώνεται από 12 φωτογραφίες του Μπας Πρίνσεν. Ο ήχος που υπάρχει στο φόντο δημιουργήθηκε από τον Κάρλος Κάζας, έτσι ώστε να γίνουν κατανοητές στους επισκέπτες οι ηχητικές ατμόσφαιρες της καθημερινής ζωής στο Ουζμπεκιστάν. Αυτή η έκθεση είναι η απάντηση της χώρας στο ερώτημα-θέμα της φετινής Μπιενάλε: Πώς θα ζήσουμε μαζί;
Το συγκεκριμένο πρότζεκτ έχει έναν πολύ καθορισμένο εκπαιδευτικό και μορφωτικό στόχο, όπως μας εξηγεί η Γκαγιανέ Ουμέροβα, Εκτελεστική Διευθύντρια του Ιδρύματος Προώθησης του Πολιτισμού και των Τεχνών, υπό τον ελέγχο του Υπουργείου Πολιτισμού του Ουζμπεκιστάν και Επίτροπος του Περιπτέρου της χώρας. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, βρήκε μερικούς ταλαντούχους φοιτητές που ήθελαν να εργαστούν σ’ αυτή την κατεύθυνση: «Ήταν πολύ σημαντικό για μας να διευρύνουμε τους ορίζοντες των φοιτητών μας, ώστε να αποκτήσουν μια άλλη θεώρηση των πραγμάτων. Ως μια μορφή συνεργασίας, ως ένα είδος ανταλλαγής ενέργειας. Ίσως στο μέλλον μπορούν να δημιουργήσουν τα δικά τους πρότζεκτ και να συνεργαστούν. Μπορούν να μάθουν ο ένας από τον άλλο».
Πολλοί μαχαλάδες μπορεί να εξαφανιστούν στο μέλλον, λόγω των οικονομικών συμφερόντων, της αλλαγής των ανθρωπίνων συνηθειών, αλλά και λόγω της έλλειψης των αναγκαίων υποδομών. Ο στόχος του πρότζεκτ είναι να καταγράψει επίσης αυτές τις μαρτυρίες της ουζμπέκικης κοινωνίας πριν εξαφανιστούν.
«Πιστεύω ότι είναι μια πολύ στιβαρή ένδειξη της μεθόδου: μαθαίνουμε από το παρελθόν για να κτίσουμε στο παρόν και το μέλλον. Το πρότζεκτ είναι ωραίο. Αυτός ο τύπος αρχιτεκτονικής είναι ένα ανθρώπινο όραμα για έναν τρόπο συνύπαρξης που έχει να κάνει όχι μόνο με τα κτίρια, αλλά και με την κοινότητα. Μου φαίνεται λοιπόν ότι είναι ένα πρότζεκτ που αγκαλιάζει την εποχή που ζούμε και καλύπτει το θέμα της Μπιενάλε» επισημαίνει ο Ρομπέρτο Τσικούτο, πρόεδρος της Μπιενάλε της Βενετίας.
Η φετινή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής φιλοξενεί 46 χώρες και διαρκεί μέχρι τις 21 Νοεμβρίου.