Βραβείο Τέχνης - Ίδρυμα Μαμιδάκη: Η in situ εγκατάσταση της Ιλεάνας Αρναούτου και της Ισμήνης Κινγκ

Ιλεάνα Αρναούτου - Ισμήνη Κινγκ
Ιλεάνα Αρναούτου - Ισμήνη Κινγκ Πνευματικά Δικαιώματα Loukianos Arnaoutakis/Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs
Από Γιώργος Μητρόπουλος
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button

Το Σάββατο 4 Ιουνίου, παρουσιάστηκε στο κοινό, το Βραβείο Τέχνης για το 2022 του Ιδρύματος Μαμιδάκη στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης. Νικήτριες φέτος, ανάμεσα στις 70 προτάσεις που κατατέθηκαν στο διαγωνισμό, ήταν η Ιλεάνα Αρναούτου και η Ισμήνη Κινγκ με την in situ εγκατάσταση Tender shell geophilia.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Το Σάββατο 4 Ιουνίου, παρουσιάστηκε στο κοινό, το Βραβείο Τέχνης για το 2022 του Ιδρύματος Μαμιδάκη στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης. Μετά από ένα διάλειμμα δύο ετών λόγω της πανδημίας, το Βραβείο Τέχνης επανήλθε με το βραβευμένο έργο να παίρνει τη θέση του στο νέο σπίτι του στην Κρήτη. Νικήτριες φέτος, ανάμεσα στις 70 προτάσεις που κατατέθηκαν στο διαγωνισμό, ήταν η Ιλεάνα Αρναούτου και η Ισμήνη Κινγκ με την in situ εγκατάστασή τους Tender shell geophilia.

Το έργο είναι ένα δίκτυο γλυπτών που ορίζεται από το γεωγραφικό τοπίο του κόλπου του Αγίου Νικολάου, το οποίο οι καλλιτέχνιδες αντιμετωπίζουν ως ενεργό χώρο περίεξης. Μοιάζει σαν εγκαταλελειμμένο δέρμα που έχει ξεβραστεί στην παραλία, μια φωτεινή πηγή, μια σωσίβια λέμβος, ένα λουτρό. Σε προσκαλεί να μπεις μέσα του. Ανάλογα μάλιστα με την στάθμη του νερού και την ώρα της ημέρας, το έργο αλλάζει διαρκώς.

Loukianos Arnaoutakis/Loukianos Arnaoutakis. All rights Reserved.
Η εγκατάσταση της Ιλεάνας Αρναούτου και της Ισμήνης ΚινγκLoukianos Arnaoutakis/Loukianos Arnaoutakis. All rights Reserved.

Ιλεάνα Αρναούτου και Ισμήνη Κινγκ συνεργάζονται στενά εδώ και τρία χρόνια, έχοντας παράλληλα και τις προσωπικές τους πρακτικές. Δημιούργησαν σταδιακά και επιτόπια το έργο το τελευταίο διάστημα, σε άμεση σχέση με το τοπίο της βραχώδους παραλίας και τη θάλασσα, αναπτύσσοντας συνεργατικές γλυπτικές μεθοδολογίες. Αυτές έχουν να κάνουν με το ενσώματο πένθος, με το περιβάλλον, την έννοια της συνεργασίας, της συνδημιουργίας και της συνύπαρξης. Λειτούργησαν ισότιμα σε όλα τα στάδια αυτού του πρότζεκτ, από την έμπνευση της ιδέας μέχρι την υλοποίησή της. Η συνθήκη δημιουργίας ήταν πολύ έντονη και καθοριστική και για τις δυο τους.

Είναι η πρώτη φορά που δημιουργούν μια υπαίθρια γλυπτική εγκατάσταση και αυτό επηρέασε όχι μόνο τη δυναμική της συνεργασίας τους, αλλά και τις μεθοδολογίες που χρησιμοποίησαν στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ένα έργο στο περιβάλλον είχε πολλά απρόοπτα και προκλήσεις που έπρεπε να αντιμετωπίσουν.

Loukianos Arnaoutakis/Loukianos Arnaoutakis. All rights Reserved.
Tender shell geophiliaLoukianos Arnaoutakis/Loukianos Arnaoutakis. All rights Reserved.

Για να φτάσει στην τελική της μορφή η in situ εγκατάσταση χρειάστηκαν έξι περίπου εβδομάδες πολύωρης εργασίας μέσα στη θάλασσα και πάνω στα βράχια. Είναι φτιαγμένη από πολυεστέρα και fiberglass, κάνει μια μικρή ταλάντωση σαν αναπνοή και η φόρμα της, όπως μας εξηγεί η Ιλεάνα Αρναούτου είναι βασισμένη «σε πολλαπλά επιτόπια καλούπια, που έχουμε πάρει από τους συγκεκριμένους βράχους αυτού του κολπίσκου. Με όλα μαζί συνθέσαμε την κεντρική φόρμα αυτού του θαλάσσιου γλυπτού και στη συνέχεια τη φόρμα του εξωτερικού γλυπτού. Υπήρχε ένα διαρκές πηγαινέλα μεταξύ του χώρου εργασίας και του χώρου εγκατάστασης του έργου για να δούμε πώς χωράει ένα κομμάτι, πώς αγκαλιάζει, πώς γλύφει, πώς χαϊδεύει το βράχο».

Η τελική φόρμα του συνδέεται άμεσα με το συγκεκριμένο τοπίο. Στοιχεία του έργου εμπνέονται από ένα ευρύτερο γλυπτικό λεξιλόγιο που σχετίζεται με το νερό, το άδειασμα και το γέμισμα, την έλλειψη και την παρουσία. Η κλίμακά του ξεγελά, καθώς απλώνεται όχι μόνο πάνω στα βράχια, αλλά και σε μήκος πέντε μέτρων κάτω από το νερό, σαν μια γλώσσα μέσα στη θάλασσα, που χαϊδεύει το βυθό. Έχοντας ως αφετηρία του ένα concept που συνδέει τη συγκεκριμένη γεωγραφία με ένα συναισθηματικό και ερωτικό αφήγημα, το έργο εξελίσσεται σε μια συνθήκη συσχέτισης με τα στοιχεία του τοπίου και θέτει το ανθρώπινο σώμα ως ενεργό στοιχείο σε αυτή τη σχέση αλληλεπίδρασης.

Ιλεάνα Αρναούτου - Ισμήνη Κινγκ
Tender shell geophiliaΙλεάνα Αρναούτου - Ισμήνη Κινγκ

Τι τους ενδιέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση; «Αυτό που μας ενδιέφερε πολύ, όπως και σε προηγούμενα έργα και στην έρευνα που έχουμε κάνει, είναι το αφήγημα της Μεσογείου και η αίσθηση ότι όπου κι αν κολυμπάς, βλέπεις απέναντι να υπάρχει μια στεριά, μια άλλη πλευρά, κόλποι που δημιουργούν μια αίσθηση ασφάλειας. Υπάρχει ένα τέλος, ένα όριο στην Μεσόγειο. Δεν υπάρχει το ατέρμονο και ο φόβος που γεννά ο ωκεανός. Αυτό σου δημιουργεί την αίσθηση της εγγύτητας, της συμπερίληψης, του οικείου χώρου. Έτσι γεννιέται για μας η έννοια της ασφαλούς γεωγραφίας»εξηγεί η Ιλεάνα Αρναούτου.

Η Ισμήνη Κινγκ θεωρεί ότι η έννοια της προστασίας έχει πολλές διαφορετικές πλευρές: «Το έργο βασίζεται σε μια φεμινιστική προσέγγιση πολλαπλών συναντήσεων, η οποία σχετίζεται με τη φαντασίωση του σώματος σε αυτή την ασφαλή γεωγραφία, που συνδέεται με τη Μεσόγειο, αλλά και την εμπειρία του μέσα στο νερό, μεταξύ στεριών. Ο κόλπος λειτουργεί λοιπόν ως μια κυψέλη υποδοχής, μια μήτρα προστασίας. Το σώμα μετατρέπεται σε ενεργό στοιχείο του περιβάλλοντος και αλληλεπιδρά με τη φύση. Το γλυπτό μας δημιουργεί λοιπόν μια τοπογραφία ασφάλειας, μια αμφίδρομη, ενεργή σχέση με τον θεατή, ο οποίος καλείται να χρησιμοποιήσει το γλυπτό, που ανοίγεται φιλόξενα μπροστά του. Επίσης κάτι που μας ενδιαφέρει πάρα πολύ και αποτυπώνεται στη δημιουργία της συγκεκριμένης εγκατάστασης είναι το χάδι: πώς προκύπτει η φόρμα από αυτό, πώς το έργο χαϊδεύει το βράχο, πώς εγκαθιδρύεται ένας γλυκός εναγκαλισμός του φυσικού και του τεχνητού περιβάλλοντος. Όλα συμπλέκονται, γίνονται ένα, δημιουργούν μια ενσώματη συνθήκη, γεμάτη ερωτισμό και φροντίδα».

Λουκιανός Αρναουτάκης
Tender shell geophiliaΛουκιανός Αρναουτάκης

Η ενεργητικότητα και η παθητικότητα είναι δύο καταστάσεις που εναλλάσσονται διαρκώς στο έργο, προσφέροντάς του νέες διαστάσεις πρόσληψης. Η μία κατάσταση μπαίνει μέσα στην άλλη, στήνοντας μια συνθήκη αλληλουχίας, ανάλογα με τη γωνία θέασης και εισόδου στο έργο, αλλά και ανάλογα την ώρα της ημέρας και τον φωτισμό. H Ιλεάνα Αρναούτου παρατηρεί:«Είναι σαν ένα Möbius strip, που το ένα μπαίνει διαρκώς μέσα στο άλλο. Σαν ένα εναλλασσόμενο καλούπι που μεταβάλλεται διαρκώς». «Περιγράφει και τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε οι δυο μας, το ενεργητικό κοίταγμα της διαδικασίας παραγωγής. Είναι μια ενεργή συνθήκη που αντανακλά παράλληλα και την εμπιστοσύνη που υπάρχει μεταξύ μας, το πόσο ανοικτές είμαστε, το πώς παίρνουμε και δίνουμε η μία στην άλλη» συμπληρώνει η Ισμήνη Κινγκ.

Loukianos Arnaoutakis/Loukianos Arnaoutakis. All rights Reserved.
Tender shell geophiliaLoukianos Arnaoutakis/Loukianos Arnaoutakis. All rights Reserved.

Το έργο αποτελεί δίχως άλλο τρανή απόδειξη της εξαιρετικής συνεργασίας των δύο δημιουργών. Είναι η αποτύπωση μιας κοπιώδους συνεργατικής προσπάθειας. Σύμφωνα με τον Σωτήρη Μπαχτσετζή, καλλιτεχνικό επιμελητή του Ιδρύματος και μέλος της Επιτροπής Αξιολόγησης του Βραβείου, το Tender Shell Geophilia«αποτελεί πρόταση για μια υβριδική προέκταση της στεριάς μέσα στη θάλασσα, λειτουργώντας ως σημείο συνάντησης, ανάπαυλας και ρεμβασμού, υπό το πρίσμα της κοινωνικά εμπλεκόμενης τέχνης. Το έργο κατά τη γνώμη μου έχει παράλληλα και ένα οικολογικό πρόσημο. Είναι μια πισίνα, μια βάρκα, είναι ένα αντικείμενο τεχνικού πολιτισμού, το οποίο μοιάζει σαν να λιώνει μέσα στο φυσικό τοπίο. Είναι μια ρευστή φόρμα που συνδέεται έντονα με την έμφυλη συνθήκη και τέλος είναι η χαρτογράφηση της άψογης συνεργασίας σε σωματικό αλλά διανοητικό των δύο δημιουργών».

Loukianos Arnaoutakis/Loukianos Arnaoutakis. All rights Reserved.
Ιλεάνα Αρναούτου - Ισμήνη ΚινγκLoukianos Arnaoutakis/Loukianos Arnaoutakis. All rights Reserved.

Και οι δύο καλλιτέχνιδες ασχολούνται από τον Μάρτιο του 2021 με ένα ερευνητικό πρότζεκτ που έχει να κάνει με πλωτά γλυπτά, που δημιουργούν χώρους συνάντησης μέσα στη θάλασσα. Μέσα από αυτή τη συνεργατική προσπάθεια προέκυψε η συγκεκριμένη πρόταση για το Βραβείο, η οποία άλλαξε αρκετά στη φάση της τελικής υλοποίησής της: «Είναι σαν μια κυψέλη στη θάλασσα που καλεί τον άνθρωπο να την επισκεφτεί, να χαλαρώσει επάνω της και μέσα της, χαϊδεύοντας την απαλή επιφάνειά της. Μας ενδιαφέρει πολύ η δυνατότητα και η πιθανότητα να μπορεί κάποιος να κάτσει εκεί. Αυτό βέβαια δεν είναι απαραίτητο για να να ολοκληρωθεί το έργο. Μπορεί κάποιος να το δει απλά και εξ’ αποστάσεως» μας εξηγεί η Ιλεάνα Αρναούτου και συμπληρώνει: «Μας ενδιαφέρουν οι διαφορετικές οπτικές και οι πορείες που δημιουργούνται σε σχέση το έργο και τον χώρο. Όλη η εγκατάσταση δημιουργεί έναν διάδρομο για τον άνθρωπο που μπορεί να είναι ταυτόχρονα προορισμός, πέρασμα ή απλά αντικείμενο παρατήρησης».

Η Ισμήνη Κινγκ επισήμανε το γεγονός ότι δεν συμβαίνει συχνά ένας καλλιτέχνης να έχει την ευκαιρία να καταθέσει μια πρόταση για ένα γλυπτό ή μια εγκατάσταση μεγάλων διαστάσεων: «Είναι πολύ σπάνιο να κάνει κάποιος καλλιτέχνης κάτι τέτοιο, αν δεν υπάρχει κάποιος διαγωνισμός, μια πρόσκληση ή μια ανάθεση. Χρειάζεται ένα πλαίσιο και ήμασταν πολύ τυχερές που το Ίδρυμα Μαμιδάκη μας έδωσε αυτή την ευκαιρία».

Ιλεάνα Αρναούτου - Ισμήνη Κινγκ
Tender shell geophiliaΙλεάνα Αρναούτου - Ισμήνη Κινγκ

Η ιστορία του Βραβείου Τέχνης και ο στόχος του

Η θέσπιση του Βραβείου Τέχνης του Ιδρύματος Γεωργίου & Αριστέας Μαμιδάκη το 2019, προέκυψε από το προσωπικό ενδιαφέρον της διευθύνουσας συμβούλου της bluegr Hotels & Resorts στην Ελλάδα Τζίνας Μαμιδάκη για την τέχνη, σε συνδυασμό με την επιθυμία για στήριξη και προώθηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Αποτελεί επιστέγασμα μιας τριακονταετούς προσπάθειας για την ενίσχυση της σύγχρονης καλλιτεχνικής σκηνής στη χώρα μας, η οποία χρειάζεται στήριξη και προβολή, καθώς και την ενίσχυση παραγωγής site specific έργων τέχνης. Ο διαγωνισμός δεν έχει ηλικιακό όριο. Αυτό που «ζητά» από καλλιτέχνες που ζουν στην Ελλάδα είναι η κατάθεση πρότασης για πρωτότυπο έργο που να έχει να κάνει με το χώρο του Κήπου Γλυπτικής, ένα site specific έργο δηλαδή στην ευρύτερη διάστασή του.

Loukianos Arnaoutakis/Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs
Σωτήρης ΜπαχτσετζήςLoukianos Arnaoutakis/Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs

Εμπνευστής αυτού του διαγωνιστικού θεσμού είναι ο Σωτήρης Μπαχτσετζής, καλλιτεχνικός επιμελητής του Ιδρύματος και ιστορικός τέχνης. Ο ίδιος επισημαίνει: «Ο διαγωνισμός λειτουργεί εκπαιδευτικά ως προς τη γλυπτική μεγάλων διαστάσεων στο δημόσιο χώρο για την ελληνική καλλιτεχνική κοινότητα. Είναι τεράστιο ζήτημα και υπάρχει μεγάλη έλλειψη αντίστοιχων έργων και πρωτοβουλιών προς αυτή την κατεύθυνση. Το Βραβείο στοχεύει στη δημιουργία ενός καλλιτεχνικού δικτύου, ενώ λειτουργεί παράλληλα ως ένας μηχανισμός χαρτογράφησης της σύγχρονης εικαστικής παραγωγής με ένα συγκεκριμένο βέβαια πρόσημο: μεσαίας κλίμακας γλυπτά και εγκαταστάσεις στο χώρο, με μια έμφαση και στην αρχιτεκτονική. Σταδιακά αρχίζει και το site specific».

Ίδρυμα Γεωργίου & Αριστέας Μαμιδάκη
Lynda BenglisΊδρυμα Γεωργίου & Αριστέας Μαμιδάκη

Πώς αξιολογεί ο ίδιος τη σύγχρονη ελληνική καλλιτεχνική παραγωγή site specific εγκαταστάσεων, μέσα από τις προτάσεις που κατατίθενται; «Από τις 70 προτάσεις που είχαμε στο φετινό διαγωνισμό, μόνο οι 10 είχαν ενδιαφέρον. Πρέπει να γίνουν πάρα πολλά για να αλλάξει η λογική, όσον αφορά την κατεύθυνση, στην οποία εστιάζει το δικό μας βραβείο. Οι Έλληνες καλλιτέχνες δεν έχουν ακόμη την άνεση να “δράσουν” σε μεγάλη κλίμακα, σε υπαίθρια έργα. Η έννοια του site specific δεν έχει μεγάλη παράδοση στη χώρα μας. Περιμένω πολύ περισσότερα στο μέλλον. Υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα στο συγκεκριμένο πεδίο, που έχει να κάνει με τις σχολές καλών τεχνών και με το σύστημα προώθησης της τέχνης. Για μένα είναι κακή ερμηνεία του τι σημαίνει αγορά τέχνης, όταν αυτό που ζητούν είναι έργα συγκεκριμένων διαστάσεων και είδους. Αυτό προκαλεί πολλά προβλήματα και αγκυλώσεις στο χώρο».

Το Βραβείο Τέχνης υποστηρίζει σύγχρονους καλλιτέχνες, προσφέροντάς τους, εκτός από το χρηματικό έπαθλο των 10.000 ευρώ, την ευκαιρία να δημιουργήσουν ένα site specific εικαστικό έργο, που όχι μόνο αποτελεί μέρος της Συλλογής Τέχνης του Ιδρύματος, που βρίσκεται σε μόνιμη έκθεση στο Sculpture Garden του Minos Beach art hotel στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, αλλά εντάσσεται και σε μια σημαντική πολιτιστική κληρονομιά.

Ίδρυμα Γεωργίου & Αριστέας Μαμιδάκη
Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος - Γιώργος ΡυμενίδηςΊδρυμα Γεωργίου & Αριστέας Μαμιδάκη

To 2019 το Βραβείο απονεμήθηκε για πρώτη φορά στον εικαστικό καλλιτέχνη Θεόδωρο Ζαφειρόπουλο και στον αρχιτέκτονα Γιώργο Ρυμενίδη για το έργο τους Come with the Wind. Με αναφορά το αρχαίο μνημείο των Αέρηδων που βρίσκεται στον χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς, στους βόρειους πρόποδες της Ακρόπολης Αθηνών, η εγκατάσταση επανασχεδιάζει με γλυπτικό τρόπο το συγκεκριμένο αρχιτεκτόνημα και προσομοιώνει ηχητικά κάθε έναν από τους οκτώ ανέμους της Μεσογείου. Το οκταγωνικό μαρμάρινο κτίριο των Αέρηδων φέρει στις ισάριθμες μετόπες του ανάγλυφα θεοτήτων που παριστάνουν αυτούς τους οκτώ κύριους ανέμους.

Η Επιτροπή Αξιολόγησης του Βραβείου Τέχνης 2022 απαρτίστηκε από τους/τις: Γεώργιο Γυπαράκη (Εικαστικό, Καθηγητή στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου), Πολίνα Κοσμαδάκη (Ιστορικό Τέχνης, Επιμελήτρια Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης του Μουσείου Μπενάκη), Σωτήριο Μπαχτσετζή (Καλλιτεχνικό Επιμελητή Ιδρύματος Γ&Α Μαμιδάκη, Ιστορικό Τέχνης & Επιμελητή), Νίκο Ναυρίδη (Εικαστικό, Καθηγητή Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας) και Αλέξανδρο Ψυχούλη (Εικαστικό, Καθηγητή Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Παν/μίου Θεσσαλίας).

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Εκτός από το ετήσιο Βραβείο Τέχνης το Ίδρυμα Γ.&Α. Μαμιδάκη διοργανώνει εκπαιδευτικές δράσεις, φεστιβάλ, περιοδικές εκθέσεις. Στοχεύει τον Οκτώβριο να προσφέρει ένα καινούργιο πρόγραμμα Καλλιτεχνικής Έρευνας και Φιλοξενίας «Art Residency» στην Κρήτη με θεματικές «Επιστημολογίες του Νότου και Οικολογίες της Φροντίδας».

Ο Κήπος Γλυπτικής του Minos Beach art hotel: Ένας μικρός παράδεισος με site specific έργα τέχνης

Ίδρυμα Μαμιδάκη
Ελένη Μυλωνά - Ο Κήπος Γλυπτικής του Minos Beach art hotelΊδρυμα Μαμιδάκη

To Sculpture Garden του Minos Beach art hotel αποτελεί ένα ενδιαφέρον πανόραμα γλυπτικής και εγκαταστάσεων των τελευταίων 30 χρόνων. Είναι μια ιδιωτική συλλογή με δημόσιο πρόσωπο, καθώς ο Κήπος Γλυπτικής του ξενοδοχείου είναι ανοικτός στους επισκέπτες και μπορεί κάποιος να τον δει δωρεάν, ενώ παράλληλα γίνονται εκπαιδευτικά εργαστήρια για σχολεία και ξεναγήσεις. Τα έργα είναι ενταγμένα άψογα στο χώρο, συνομιλούν εξαιρετικά με το υπέροχο περιβάλλον και τη φύση.

Αποτελούν κληρονομιά του Ιδρύματος Γ. & Α. Μαμιδάκη, που ίδρυσε η Τζίνα Μαμιδάκη το 1993, ως φόρο τιμής στους γονείς της, αλλά και σε μια προσπάθεια τα έργα αυτά να μείνουν στο κοινό και να μην αποτελούν μέρος μιας ιδιωτικής συλλογής.

Ίδρυμα Μαμιδάκη
Δημήτρης ΝτοκατζήςΊδρυμα Μαμιδάκη

Η ίδια πιστεύει ότι πολιτισμός και τουρισμός είναι δύο έννοιες αλληλένδετες και μόνο έτσι οι επισκέπτες του ξενοδοχείου μπορούν να έχουν μια ολοκληρωμένη εμπειρία: «Πιστεύω απόλυτα στην ανάγκη συνένωσης πολιτισμού και φιλοξενίας, μέσα από μια ολιστική προσέγγιση. Αυτό που με ενδιέφερε από την πρώτη στιγμή που ασχολήθηκα με το συγκεκριμένο ξενοδοχείο το 1986, ήταν να του δώσω προστιθέμενη αξία. Κατά τη γνώμη μου, την υπεραξία στον τουρισμό, την προσφέρει η τέχνη. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα των θεματικών συμποσίων στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και μέσω αυτών γεννήθηκε αυτός ο κήπος γλυπτικής. Πίστευα ανέκαθεν ότι πολιτισμός και τουρισμός έπρεπε να ανήκουν σε ένα υπουργείο. Να μην αλλάζουν με τις κυβερνήσεις και να υπάρχει μια σταθερή προσήλωση όλων των πολιτικών σ’ αυτή την κατεύθυνση. Γιατί αυτό είναι το μεγάλο ατού της χώρας μας. Αυτή η ιδέα, που είχα λοιπόν, πήγε εξαιρετικά καλά από την πρώτη στιγμή και την αγάπησαν πολλοί πελάτες του ξενοδοχείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1/3 του πελατολογίου μας επιστρέφει κάθε χρόνο στη μονάδα μας».

Μετά από 34 χρόνια ποιο είναι το όραμα για το μέλλον; Τι θα γίνει με τον Κήπο Γλυπτικής; «Στόχος μου είναι το Minos Beach art hotel να μπει στον κατάλογο νεωτέρων μνημείων. Έχουμε καταθέσει το φάκελο στο Υπουργείο Πολιτισμού και έχει ήδη θετική εισήγηση από την περιφέρεια στην Κρήτη. Θέλω να προφυλάξω τον χαρακτήρα του από οποιαδήποτε μελλοντική αλλαγή. Με ενδιαφέρει να επεκτείνω αυτή την ιδέα και στα υπόλοιπα ξενοδοχεία του ομίλου και να εστιάσουμε περισσότερο στην landscape art, γιατί πλέον η διακοσμητική τέχνη δεν έχει να πει κάτι. Αυτό που με ενδιαφέρει πολύ πλέον είναι τα διαδραστικά έργα. Ετοιμάζω μάλιστα και ένα κλειστό μουσείο σε μια μεγάλη αίθουσα στο Candia Park Village Hotel» συμπληρώνει η διευθύνουσα σύμβουλος της πολυτελούς ξενοδοχειακής μονάδας.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Τα Συμπόσια Τέχνης και η δημιουργία του Κήπου Γλυπτικής

Ίδρυμα Μαμιδάκη
Magdalena AbakanowiczΊδρυμα Μαμιδάκη

To 1ο Συμπόσιο Τέχνης στο ξενοδοχείο Minos Beach art hotel πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1988. 32 καλλιτέχνες και 5 ομιλητές – θεωρητικοί της τέχνης από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες κατέφθασαν στο ξενοδοχείο, όπου για ένα διάστημα συζήτησαν και έφτιαξαν σε αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο 32 site specific έργα. Οι καλλιτέχνες μέσα σε διάστημα κάποιων εβδομάδων δημιούργησαν έργα μεσαίας κλίμακας εμπνευσμένα όχι μόνο από το πολιτιστικό τους υπόβαθρο και τα καλλιτεχνικά ενδιαφέροντά τους, αλλά και από τον περιβάλλοντα χώρο. Αυτά τα site specific έργα έχουν πλέον γίνει αναπόσπαστα μέρη του φυσικού περιβάλλοντος του Minos Beach art hotel.

Η επιτυχία του πρώτου Συμποσίου Τέχνης οδήγησε στην πραγματοποίηση ακόμα δύο, το 1990 και το 1993. Το 2ο Συμπόσιο προσκάλεσε στο Minos Beach art hotel 16 καταξιωμένους καλλιτέχνες και 6 ομιλητές από τη Μεσόγειο για να εξερευνήσουν την ιδέα μιας Νέας Μεσογειακής Πολιτιστικής Ταυτότητας. Τρία χρόνια αργότερα, το 3ο Συμπόσιο Τέχνης, διερευνώντας τη σχέση τέχνης και πολιτικής, συγκέντρωσε 22 καλλιτέχνες και 7 ομιλητές. Λίγα χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το 3ο Συμπόσιο προσκάλεσε καλλιτέχνες των οποίων το έργο είχε περιοριστεί από ολοκληρωτικά καθεστώτα.

Ίδρυμα Μαμιδάκη
Attila TahtahtaΊδρυμα Μαμιδάκη

Τα περισσότερα έργα της συλλογής δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια τριών Συμποσίων Τέχνης (1988-1993) και έχουν άμεση σχέση με τη θεματική τους. Άλλα προστέθηκαν αργότερα μέσω σημαντικών εκθέσεων, όπως «Κυπρίων Πλους» (1996) και  «Η Χιλιανή Τέχνη Ταξιδεύει στην Κρήτη» (1999) μεταξύ άλλων. Τέλος, έργα όπως τα «4 Cents: On Show for 500 Years» της Γεωργίας Κοτρέτσου και «Τα Χαμένα Αυτιά του Αγίου Νικολάου» του Κώστα Ιωαννίδη αποτελούν αναθέσεις καλλιτεχνών, ενώ οι τρείς προβολές (Full Circle, Ονειρομαντείο και Αγία Θέα) προέρχονται από την εκθεσιακή σειρά Blue Nights, που εγκαινιάστηκε από το Ίδρυμα το 2019. Τα έργα που έγιναν μετά τα τρία συμπόσια συνδέονται θεματικά με την θάλασσα, την ακτογραμμή και το υγρό στοιχείο. Παράλληλα, στο ενδιάμεσο διάστημα μέχρι σήμερα, δεν έλειψαν οι ατομικές εκθέσεις γλυπτικής και φωτογραφίας στο χώρο.

Στον Άγιο Νικόλαο παρουσιάστηκαν σ’ αυτό το διάστημα έργα σημαντικών ξένων δημιουργών όπως ο Dennis Oppenheim, ο Joseph Kosuth, ο Anish Kapoor, η Lynda Benglis, αλλά και Ελλήνων όπως ο Βλάσης Κανιάρης, ο Μάρκος Χατζηπατέρας, ο Κώστας Βαρώτσος, ο Θόδωρος, ο Στίβεν Αντωνάκος κ.α.

Ίδρυμα Μαμιδάκη
Ρένα ΠαπασπύρουΊδρυμα Μαμιδάκη

Στο χώρο του ξενοδοχείου και στον Κήπο Γλυπτικής, ο επισκέπτης μπορεί να δει έργα γεωμετρικά, εννοιολογικά, εξπρεσιονιστικά, αφηρημένα και ρεαλιστικά, όρθια ή τοποθετημένα στο έδαφος, κρεμασμένα, στερεωμένα σε τοίχους, διαδραστικά καθώς και εγκαταστάσεις ήχου και βίντεο. Η συλλογή χαρακτηρίζεται από μια εντυπωσιακή πληθώρα καλλιτεχνικών και αισθητικών προσεγγίσεων που την καθιστά όχι μόνο ένα παράθυρο στην ποικιλία των πειραματισμών και των δημιουργικών ανησυχιών από τα τέλη του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα, αλλά και μια ανεκτίμητη πλατφόρμα για τη μελέτη της σύγχρονης τέχνης. Σημαίνοντα ρόλο σε αυτήν έχουν κυρίως καλλιτέχνες της γενιάς του ’60 και του ’70.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

«Σε πολλές περιπτώσεις, οι καλλιτέχνες επέλεγαν οι ίδιοι τον χώρο που θα δημιουργούσαν το έργο τους. Τα περισσότερα είναι άλλωστε site specific. Η λογική της τοποθέτησης των έργων μέσα στον κήπο συνδέεται περισσότερο με μια διάθεση ανακάλυψής τους. Πολλά έργα είναι κρυμμένα σε διάφορα μέρη και πρέπει ο επισκέπτης να ψάξει να τα βρει. Δεν πέφτουν μπροστά του. Είναι διάσπαρτα και δεν περιορίζονται σε μια μόνο τοποθεσία» τονίζει ο Σωτήρης Μπαχτσετζής, καλλιτεχνικός επιμελητής του Ιδρύματος.

Ίδρυμα Μαμιδάκη
Tamas TrombitasΊδρυμα Μαμιδάκη

Κάπως έτσι μπήκαν τα θεμέλια για μια εμβληματική συλλογή σύγχρονης τέχνης που σήμερα περιλαμβάνει περισσότερα από 70 έργα σε μόνιμη έκθεση. 53 έργα βρίσκονται σε μόνιμη έκθεση στο Sculpture Garden του ξενοδοχείου Minos Beach art hotel. Ένας μικρός αριθμός βρίσκεται στο ξενοδοχείο Life Gallery Athens ενώ κάποια έχουν μετακινηθεί για σκοπούς συντήρησης ή αποκατάστασης.

Η συλλογή βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη, καθώς κάθε χρόνο, με την απονομή του ετήσιου Βραβείου Τέχνης, εμπλουτίζεται με το έργο του νικητή. Σ’ αυτήν, υπάρχει ίση αναλογία Ελλήνων και ξένων δημιουργών, όπως και ανδρών και γυναικών. Μερικοί από τους καλλιτέχνες της συλλογής είναι: Magdalena Abakanowicz, Lynda Benglis, Κώστας Βαρώτσος, Κώστας Τσόκλης, Θεόδωρος, Κάτια Ρόκα, Ελένη Μυλωνά, Eliseo Mattiacci, Μιχάλης Καψάλης, Carlo Ciarli, Andrea Fogli, Νίκος Αλεξίου, Lucilla Catania, Γιώργος Γυπαράκης, Serhat Kiraz, Ρένα Παπασπύρου, Vettor Pisani, Klara Borbas, Boris Despodov, Δημήτρης Ντοκατζής, Ingrid Fragantoni, Φρόσω Μιχαλέα, Dmitri Gutoff, Malgorzata Koscielak, Άγγελος Σκούρτης, Tamas Trombitas, Νίκος Σωτηριάδης, Μάριος Σπηλιόπουλος, George Kypris, Cecilia Campos, Κλίτσα Αντωνίου, Γιάννης Παρμακέλης, Lily Garafulic, Νίκος Κουρούσης, Χρήστος Πετρίδης, Μαρία Λοϊζίδου, Tamas Hencze, Νίκος Χαραλαμπίδης, Κώστας Ιωαννίδης, Georgia Kotretsos, Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος και Γιώργος Ρυμενίδης.

Loukianos Arnaoutakis/Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs
Ιλεάνα Αρναούτου - Ισμήνη ΚινγκLoukianos Arnaoutakis/Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs

Πέρα από τον Κήπο όμως, ο πολιτισμός έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην μελλοντική ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος στην Κρήτη. Η Τζίνα Μαμιδάκη θεωρεί οι συνέργειες και οι συμπράξεις είναι το μέλλον όχι μόνο για τον τουρισμό αλλά και για τον πολιτισμό, καθώς οι ξένοι επισκέπτες ζητούν διαρκώς νέες εμπειρίες και δράσεις: «Χρειάζεται να δημιουργήσουμε νέες πολιτιστικές διαδρομές, νέα πολιτιστικά προϊόντα, μια μεγάλη πολιτιστική διαδρομή στην Κρήτη, που να συνδυάζει το παρελθόν και τους αρχαιολογικούς τόπους με τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή. Να γίνει ένας ευρύτερος Ελλαδικός δρόμος τέχνης».

Οι νικήτριες του Βραβείου Τέχνης 2022

Loukianos Arnaoutakis/Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs
Ισμήνη Κινγκ - Ιλεάνα ΑρναούτουLoukianos Arnaoutakis/Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs

Η Ισμήνη Κινγκ (1993) είναι γλύπτρια και κεραμίστρια, απόφοιτος του μεταπτυχιακού προγράμματος MFA Sculpture του Slade School of Fine Art του Λονδίνου, όπου έλαβε το βραβείο Jeanne Szego. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Πρόσφατες εκθέσεις περιλαμβάνουν τα έργα της ‘True Love Leaves No Traces’, Galerist, Κωνσταντινούπολη (2022), ‘Encounters in wreath-knot-chain formations’ (ατομική έκθεση), The Breeder Gallery, Aθήνα (2021), ‘(dis)placement’, Jacaranda, Ρίο ντε Τζανέιρο και Off- Quay, Λονδίνο (2017).

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η Ιλεάνα Αρναούτου (1994) είναι απόφοιτος του προπτυχιακού προγράμματος του Slade School of Fine Art του Λονδίνου και του μεταπτυχιακού προγράμματος Ιστορίας της Τέχνης του University College London (UCL). Ζει και εργάζεται στην Αθήνα και επικεντρώνεται στη ζωγραφική και τη γλυπτική. Πρόσφατες εκθέσεις περιλαμβάνουν τα ‘ATHENSYN II: Going Viral’, Steinzeit gallery, Βερολίνο (2022), ‘21! Contemporary Greek Painting’, Aρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου, Κρήτη (2021), ‘APOTROPAION’, 16 Φωκίωνος Νέγρη – Συλλογή Σωτήρη Φέλιου, Aθήνα (2021). Η Ιλεάνα έχει βραβευτεί με το πρόγραμμα υποστήριξης καλλιτεχνών ARTWORKS 2020 του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

Ίδρυμα Γ. & Α. Μαμιδάκη: Νέο πρόγραμμα Residency με θέμα «Φροντίδα: Οικονομίες Ευδαιμονίας»

Γιώργος Τζιρτζιλάκης: «Η συλλογή του Νίκου Αλεξίου είναι ένα ημερολόγιο, το συναξάρι μιας δεκαετίας»

«Δάσος» & «Eternal you»: Δύο εξαιρετικές ταινίες τεκμηρίωσης στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσ/νίκης