«Ανοιχτά Πανιά»: Ένα φεστιβάλ πρότυπο περιφερειακής πολιτιστικής ανάπτυξης «μεγαλώνει» στα Χανιά

Φεστιβάλ Ανοιχτά Πανιά
Φεστιβάλ Ανοιχτά Πανιά Πνευματικά Δικαιώματα Μιχάλης Γοναλάκης
Από Γιώργος Μητρόπουλος
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button

Στη διετή λειτουργία του, το Φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά» έχει συνεργαστεί με συνολικά 337 καλλιτέχνες και συντελεστές από την Κρήτη και όλη την Ελλάδα, παρουσιάζοντας 30 πρωτότυπα έργα, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Η περίοδος υποβολής καλλιτεχνικών προτάσεων για το 2023 ξεκινά στις 15 Φεβρουαρίου.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Είναι ένας πολιτιστικός θεσμός πρότυπο για την περιφέρεια που ενισχύει την ντόπια καλλιτεχνική δημιουργία, προωθεί την πρωτογενή πολιτιστική παραγωγή, αναδεικνύει γνωστές και άγνωστες πλευρές του τόπου που πραγματοποιείται και εμπλέκει τις διάφορες κοινότητες μιας επαρχιακής πόλης με την κάθε δράση. Μπορεί να μην τον γνωρίζετε, αλλά αυτό είναι και αυτό έχει καταφέρει το φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά», στα μόλις δύο χρόνια που πραγματοποιείται στα Χανιά της Κρήτης. Μπορεί να φαίνεται απίστευτο αλλά πρόκειται για ένα θεσμό που γεννήθηκε μέσα από την τοπική αυτοδιοίκηση και αποτυπώνει την αληθινή υπέρβαση που κάνει ένας δήμος και πιο συγκεκριμένα ένας δήμαρχος στο πολιτιστικό, και όχι μόνο, γίγνεσθαι της ευρύτερης περιοχής σε αγαστή συνεργασία με την περιφέρεια.

Τα «Ανοιχτά Πανιά» είναι μάλιστα από τις ελάχιστες περιπτώσεις που οι παραγωγές δεν ξεκινούν από το κέντρο και κατευθύνονται στην περιφέρεια, αλλά ακριβώς το αντίθετο, χάρη στο μοντέλο συμμετοχής, που έχει υιοθετηθεί. Οι υπεύθυνοι της διοργάνωσης αντέστρεψαν λοιπόν τη διαδικασία και κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα εύφορο πολιτιστικό πεδίο, όπου κάτοικοι, ντόπιοι καλλιτέχνες και φορείς συμπράττουν στη δημιουργία ξεχωριστών, συγκινητικών εκδηλώσεων και στιγμών, που μένουν ανεξίτηλες στη μνήμη των συμμετεχόντων. Παράλληλα, χάρη σε κάποιες προτάσεις, καλλιτέχνες της Κρήτης έρχονται σε δημιουργική όσμωση με καλλιτέχνες από άλλα μέρη της Ελλάδας. 

Μια ματιά στο πρόγραμμα των προηγούμενων δύο ετών φτάνει για να συνειδητοποιήσεις την ευρηματικότητα, την ποικιλία και τη διαφορετικότητα των δράσεων που έχουν γίνει. Σημαντικός παράγοντας αυτής της επιτυχίας είναι βέβαια και η ύπαρξη μιας ανεξάρτητης επιτροπής αξιολόγησης των προτάσεων που αποτελείται από καλλιτέχνες, συγγραφείς και πανεπιστημιακούς και όχι από μια ανίδεη ομάδα τεχνοκρατών ή δημοτικών υπαλλήλων.

SAVVAS KOURIDIS /SAVVAS KOURIDIS
Φεστιβάλ Ανοιχτά ΠανιάSAVVAS KOURIDIS /SAVVAS KOURIDIS

Επικεντρωμένο στις σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές, το φεστιβάλ εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 2021 από τον Δήμο Χανίων, σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και με τη συνεργασία μεγάλων τοπικών Φορέων. Μουσική, θέατρο, εικαστικά, χορός, φωτογραφία, κινηματογράφος, λογοτεχνία και νέα μέσα, κυριαρχούν στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ, με τις δράσεις να απλώνονται σε όλο το εύρος της πόλης των Χανίων και πάντα με τη συνοδεία παράλληλων εκπαιδευτικών και άλλων υποστηρικτικών δράσεων. Διαρκούν αρκετούς μήνες, συνήθως από τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο μέχρι τον Δεκέμβριο και δεν περιορίζονται μόνο στο διάστημα ελάχιστων εβδομάδων.

Στη διετή λειτουργία του, το Φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά» έχει συνεργαστεί με συνολικά 337 καλλιτέχνες και συντελεστές από την Κρήτη και όλη την Ελλάδα, παρουσιάζοντας 30 πρωτότυπα έργα (15 το 2021 και 15 το 2022), όλα με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ανοιχτό κάλεσμα για κατάθεση προτάσεων συγκέντρωσε πάνω από 200 αιτήσεις κάθε χρονιά. Οι δράσεις φιλοξενήθηκαν σε περισσότερα από 50 σημεία των Χανίων, ενώ κάποιες από αυτές ταξίδεψαν και σε τρεις περιοχές εκτός νομού και δύο σημεία εκτός Κρήτης.

Μιχάλης Γοναλάκης
Φεστιβάλ Ανοιχτά ΠανιάΜιχάλης Γοναλάκης

Η απήχηση του φεστιβάλ στο κοινό είναι επίσης ενδεικτική της επιτυχίας του. Το 2021 τις παραγωγές επισκέφτηκαν πάνω από 6.000 άτομα, ενώ το 2022 οι επισκέπτες ήταν πάνω από 7.000, από τα Χανιά, την Κρήτη, την υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό. Συνολικά οι επισκέπτες αγγίζουν σχεδόν τους 13.000, ενώ πάνω από 1.300 άτομα συμμετείχαν ενεργά στις παράλληλες δράσεις. Έτσι, το κοινό του φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά» εκτιμάται σε πάνω από 13.300 άτομα (υπάρχουν παραγωγές χωρίς μετρήσιμο αριθμό θεατών), γεγονός που αποτελεί τεράστια επιτυχία για έναν νεοσύστατο περιφερειακό θεσμό και φανερώνει το ενδιαφέρον των πολιτών για την καλλιτεχνική δημιουργία και την επαφή με την Τέχνη.

Ο Δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης, ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Πρόεδρος της Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ.-Κ.Α.Μ., Γιάννης Γιαννακάκης, η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ, Μυρτώ Λάβδα και ο Ειδικός Σύμβουλος του Περιφερειάρχη Κρήτης, Δημήτρης Μιχελογιάννης, παρουσίασαν την Τρίτη 14 Φεβρουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής, έναν μικρό απολογισμό των «Ανοιχτών Πανιών», στα δύο χρόνια της λειτουργίας του. Στη συνέντευξη Τύπου παρευρέθηκαν και πολλοί καλλιτέχνες και μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης, οι οποίοι κατέθεσαν τη δική τους μοναδική εμπειρία από το Φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά».

χ
Φεστιβάλ Ανοιχτά Πανιάχ

Ο Δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης, άνοιξε την εκδήλωση δηλώνοντας τη συνειδητή απόφαση του Δήμου να επενδύσει στον πολιτισμό και να προάγει τη δημιουργία πρωτότυπου πολιτιστικού προϊόντος: «Στον Δήμο Χανίων δημιουργήσαμε μία εντελώς ανεξάρτητη ομάδα για να αξιολογήσει με αποστασιοποίηση τις προτάσεις, ώστε να υπάρχει μία αντικειμενικότητα και να μην μπορεί να αμφισβητηθεί η όποια απόφαση. Η χρηματοδότηση του συγκεκριμένου εγχειρήματος προσεγγίζει το ¼ του συνολικού προϋπολογισμού του Δήμου για τον Πολιτισμό, δηλαδή περίπου 250.000 ευρώ. Πολλές φορές αυτό δεν είναι εύκολο να το υπερασπιστούμε, γιατί είναι πιο εύκολο να υπερασπίζεσαι τις υλικές υποδομές από τις άυλες. Ήταν λοιπόν μια συνειδητή επιλογή που υποστηρίχθηκε από το δημοτικό συμβούλιο, γιατί είναι μία επένδυση που τα Χανιά έχουν ανάγκη. Να υπάρχει δηλαδή το αντίβαρο του πολιτισμού που διατηρεί και την πολυπολιτισμική ταυτότητα που η πόλη έχει κατακτήσει ανά τους αιώνες. Στόχος είναι τα Ανοιχτά Πανιά να γίνουν μια ανάγκη όχι μόνο της καλλιτεχνικής κοινότητας, αλλά κυρίως της τοπικής κοινωνίας. Γιατί έτσι πετυχαίνουν τα πολιτιστικά εγχειρήματα: να μην είναι μια επιλογή που έρχεται από τα πάνω αλλά μια επιλογή που υποστηρίζεται και τη διεκδικούν οι ίδιοι οι πολίτες. Η προσπάθεια είναι μία: τα Ανοιχτά Πανιά τελικά να γίνουν, Ανοιχτά Χανιά».

Η πόλη έχει άλλωστε καταφέρει τα τελευταία χρόνια να μετατραπεί στον πιο ισχυρό πολιτιστικό κόμβο της περιφέρειας, χάρη στην λειτουργία του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου και της σύνδεσης με την αρχαία Άπτερα, του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της πόλης, των Φεστιβάλ Βιβλίου και Χορού, της Δημοτικής Πινακοθήκης αλλά και χάρη στη δραστήρια παρουσία του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης.

Από τη μεριά της Περιφέρειας Κρήτης, ο Ειδικός Σύμβουλος Πολιτισμού, Δημήτρης Μιχελογιάννης ανέφερε: «Τα Ανοιχτά Πανιά εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πολιτιστικό οικοσύστημα που έχει αναπτυχτεί στην περιοχή. Η ιδιαιτερότητά του είναι ότι απευθύνεται στη ζωντανή κοινότητα των καλλιτεχνών. Υπάρχει μία σύμπραξη ανθρώπων από πολύ διαφορετικές σκοπιές και με ένα αποτύπωμα στην τοπική κοινωνία, αλλά και με σημαντική διάδραση και εκτός Χανίων».

χ
Φεστιβάλ Ανοιχτά Πανιάχ

Η διακριτή ταυτότητα του Φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά»

Με τα «Ανοιχτά Πανιά», πολίτες και επισκέπτες γνωρίζουν τα Χανιά μέσα από διάφορες καλλιτεχνικές δράσεις. Δεν είναι τυχαία η επιλογή της μεγάλης διάρκειας του φεστιβάλ (περίπου 6 μήνες, από το καλοκαίρι έως και τις αρχές του χειμώνα), καθώς δίνεται η ευκαιρία όχι μόνο στους επισκέπτες (που κυρίως καταφθάνουν το καλοκαίρι), αλλά κυρίως στην τοπική κοινωνία, να βιώσει ουσιαστικά την Τέχνη στην πόλη και να βρει πολλές αφορμές να αλληλεπιδράσει με όσα συμβαίνουν στο πλαίσιο των εκδηλώσεων. Έτσι, τα Χανιά αποκτούν περίοπτη θέση στον χάρτη της πολιτιστικής παραγωγής και δραστηριότητας.

Το Φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά» οργανώνεται πάνω σε πέντε βασικούς άξονες:

Ο πρώτος από αυτούς, αφορά στην πρωτότυπη καλλιτεχνική δημιουργία, κάτι που σημαίνει πως το πρόγραμμα περιλαμβάνει πρωτότυπα καλλιτεχνικά έργα, από όλες τις μορφές τέχνης, που δημιουργούνται αποκλειστικά για το φεστιβάλ «Ανοιχτά Πανιά». Όλες οι παραγωγές αφορούν τη σύγχρονη τέχνη και πολλές φορές αποτελούν και διατομεακές καλλιτεχνικές συνέργειες.

michalis.gonalakis/michalis.gonalakis
Φεστιβάλ Ανοιχτά Πανιάmichalis.gonalakis/michalis.gonalakis

Δεύτερος άξονας είναι η ίδια η πόλη των Χανίων, που αποτελεί αναφορά και αφετηρία για την καλλιτεχνική δημιουργία. Οι δημιουργοί καλούνται να κάνουν τη δική τους επιτόπια καλλιτεχνική έρευνα στα Χανιά, να ζυμωθούν με την πόλη και να εμπνευστούν από τη ζωή, την παράδοση και την ιστορία της. Οι παραγωγές παρουσιάζονται πάντα για πρώτη φορά στα Χανιά, κάποιες από αυτές έχουν ταξιδέψει εντός και εκτός Κρήτης, ενώ επιδίωξη του φεστιβάλ είναι οι περιοδείες των πρωτότυπων έργων να αναπτυχθούν στις μελλοντικές διοργανώσεις.

Τρίτος άξονας είναι η εμπλοκή με τις τοπικές κοινότητες, οι οποίες όχι μόνο αποτελούν κλειδί για την καλλιτεχνική έρευνα, αλλά απολαμβάνουν και μία σειρά από παράλληλες δράσεις όπως εργαστήρια, ξεναγήσεις και ανοιχτές συζητήσεις.

Τέταρτος άξονας είναι τα εκπαιδευτικά προγράμματα, που στοχεύουν στην εκπαίδευση του κοινού και την επαφή του με τη σύγχρονη τέχνη. Όλες τα καλλιτεχνικά έργα συνοδεύονται απαραιτήτως από εκπαιδευτικά εργαστήρια και άλλες παράλληλες δράσεις όπως ξεναγήσεις και ανοιχτές συζητήσεις που απευθύνονται σε ποικίλες ομάδες πολιτών και διαφορετικές ηλικίες.

Μιχάλης Γοναλάκης
Φεστιβάλ Ανοιχτά ΠανιάΜιχάλης Γοναλάκης

Πέμπτος άξονας είναι η αναζωογόνηση των χώρων, με διάχυση των δράσεων σε πολλούς τόπους της πόλης, οι οποίοι και επανασυστήνονται στο κοινό μέσω της τέχνης. Με αφορμή τα «Ανοιχτά Πανιά», ενεργοποιήθηκαν πολλές κρυμμένες γωνιές των Χανίων, που πήραν νέα πνοή μέσω των πρωτότυπων πολιτιστικών δράσεων. Ενδεικτικά, οι δράσεις αυτές απλώθηκαν από το Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης ως την Συναγωγή Ετζ Χαγίμ, από τον Προμαχώνα Σαν Σαλβατόρε μέχρι τον Άγιο Ρόκκο στη Σπλάντζια, από τη συνοικία της Νέας Χώρας και των Ταμπακαριών ως τους Τάφους των Βενιζέλων, τη Λίμνη της Αγυιάς, το Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Φρούριο Κουλές της Αρχαίας Απτέρας, την Πύλη Sabbionara κ.α.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Γιάννης Γιαννακάκης: «Θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα φεστιβάλ το οποίο να μην βασίζεται σε μετακλήσεις παραστάσεων, περιφερόμενων θιάσων και ξένων παραγωγώνν. Να ξεκινάει από τα Χανιά κάτι καινούργιο, που να είναι πολύ υψηλού επιπέδου. Και είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό. Από την προκήρυξη, κάθε καλλιτεχνική παραγωγή συνδέεται με εκπαιδευτικές δράσεις, που αφορούν στο κοινό, στους πολίτες μας. Εκπαιδεύουν μικρούς και μεγάλους κάθε ηλικίας και κοινωνικής προέλευσης, οι οποίοι συμμετέχουν πολλές φορές στην παραγωγή των έργων. Όλο αυτό το κοινό είναι το κοινό της επόμενης μέρας. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε αυτό το κοινό. Τα Ανοιχτά Πανιά θέλουμε να είναι μία φιλόξενη γωνιά, μια ανοιχτή αγκαλιά πολιτισμού, όπου οι καλλιτέχνες να μπορούν να παρουσιάσουν το έργο τους χωρίς περιορισμούς. Τα Χανιά έχουν μεγάλη παράδοση στον πολιτισμό, από εδώ μπορούν να ξεκινήσουν έργα που θα ταξιδέψουν παντού».

Μιχάλης Γοναλάκης
Φεστιβάλ Ανοιχτά ΠανιάΜιχάλης Γοναλάκης

«Ανοιχτά Πανιά» για το 2023

Φέτος, τα «Ανοιχτά Πανιά» εδραιώνουν την παρουσία τους. Σκοπός είναι το Φεστιβάλ να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια και να αποτελέσει σημείο αναφοράς στον πολιτιστικό χάρτη της Ελλάδας. Στο τέλος της εκδήλωσης ανακοινώθηκε το άνοιγμα της περιόδου υποβολής καλλιτεχνικών προτάσεων που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ανοιχτά Πανιά 2023.

Η καλλιτεχνική διευθύντρια της διοργάνωσης Μυρτώ Λάβδα, παρουσίασε τη στόχευση για το φετινό Φεστιβάλ, που στηρίζει για ακόμη μία χρονιά τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και τις πρωτότυπες δράσεις σε ποικίλα πεδία των Τεχνών, ενώ ενδιαφέρεται παράλληλα για την επαναδιαπραγμάτευση διαφόρων ζητημάτων και για την πλούσια ιστορία του τόπου, τα τοπόσημα, τα ήθη και τα έθιμα και πώς όλα αυτά μπορούν να έρθουν στο σήμερα: «Φέτος το Φεστιβάλ ανοίγει και ειδικά για τους μήνες του Ιουλίου και του Αυγούστου εγκαινιάζει μία νέα θεματική, με τον τίτλο “Φυγόκεντρος”, που απευθύνεται στην ενδοχώρα Χανίων, στις τοπικές κοινότητες που βρίσκονται στις υπόλοιπες έξι δημοτικές ενότητες του Δήμου Χανίων. Προσκαλούμε τους καλλιτέχνες να καταθέσουν ιδέες και προτάσεις για τις συγκεκριμένες περιοχές, να δημιουργήσουν πρωτότυπα καλλιτεχνικά έργα, που θα μπορέσουν να παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στα ίδια τα χωριά και να αποτελέσουν ένα σημείο ενεργοποίησης της κοινότητας».

Dim. Kiriakakis +6972622181/Fotopolis Chania
Φεστιβάλ Ανοιχτά ΠανιάDim. Kiriakakis +6972622181/Fotopolis Chania

Η πρόσκληση απευθύνεται σε ανεξάρτητους καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές ομάδες, που δραστηριοποιούνται σε ποικίλα πεδία τεχνών και επιθυμούν να σχεδιάσουν νέες, πρωτότυπες δημιουργίες που συνδέονται με τα Χανιά και την Κρήτη και θα παρουσιαστούν στα Χανιά, από τον Ιούλιο έως και τον Δεκέμβριο 2023. Καθώς η διάδραση με την κοινωνία και διαφορετικές κοινωνικές ομάδες αποτελεί βασικό ζητούμενο του φεστιβάλ, οι δράσεις που θα προταθούν πρέπει απαραιτήτως να ενσωματώνουν και το σχεδιασμό παράλληλων δράσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Αναλυτικές πληροφορίες για τους άξονες και τις προϋποθέσεις συμμετοχής, τη χρηματοδότηση, την αξιολόγηση των προτάσεων και άλλα, βρίσκονται στον σύνδεσμο: https://www.chania-culture.gr/anoichta-pania-2023-prosklisi-ekdilosis-endiaferontos-gia-ypovoli-kallitechnikon-protaseon-15-fevrouariou-24-martiou/

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η περίοδος υποβολής καλλιτεχνικών προτάσεων ξεκινά στις 15 Φεβρουαρίου 2023. Οι προτάσεις θα κατατίθενται ηλεκτρονικά, έως και τις 24 Μαρτίου 2023, στις 20:00.

χ
Φεστιβάλ Ανοιχτά Πανιάχ
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων: Γεμάτες αίθουσες & πλήθος σχολείων στη μεγάλη κινηματογραφική γιορτή

Γιώργος Τζιρτζιλάκης: «Η συλλογή του Νίκου Αλεξίου είναι ένα ημερολόγιο, το συναξάρι μιας δεκαετίας»

«Δάσος» & «Eternal you»: Δύο εξαιρετικές ταινίες τεκμηρίωσης στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσ/νίκης