Ρεπορτάζ από τη λιμνοθάλασσα της Βενετίας για την εκπληκτική ικανότητα των υγροτόπων, να δεσμεύουν άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Μπορούν να αυτά τα περιβάλλοντα να είναι το μυστικό όπλο της φύσης ενάντια στην κλιματική αλλαγή;
Ο καιρός τον Ιανουάριο
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑυτά είναι τα τελευταία στοιχεία για τον Ιανουάριο, από την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής του Κοπέρνικου. Η θερμοκρασία τον προηγούμενο μήνα σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν 0,3 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020. Υπήρξαν κάποια αξιοσημείωτα σημεία στον πλανήτη.
Μπορείτε να τα δείτε με κόκκινο χρώμα σε αυτόν τον χάρτη. Στην Αργεντινή, ο συνεχιζόμενος καύσωνας οδήγησε τη χώρα να σημειώσει 75 νέα ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας τον Ιανουάριο. Ανατολικός Καναδάς και ΗΠΑ είχαν περισσότερο κρύο, ενώ όλη η Ρωσία μέχρι τη χερσόνησο Καμτσάτκα είχε θερμότερο καιρό από το μέσο όρο, τον περασμένο μήνα.
Αν εστιάσουμε στην Ευρώπη, στη μέση του μήνα, το Όσλο έκανε ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας για Γενάρη, με 12,5 βαθμούς. Στο μεγαλύτερο μέρος της Γαλλίας και σε περιοχές της Ισπανίας, ήταν πιο ψυχρά.
Μένοντας στην Ισπανία, θέλω να επισημάνω πώς η Ιβηρική χερσόνησος συνεχίζει να είναι πολύ πιο ξηρή από τον μέσο όρο. Αυτό το γράφημα δείχνει τη διακύμανση της υγρασίας του εδάφους για τον Ιανουάριο, και αυτή είναι η συνέχεια της τάσης τους τελευταίους 4 μήνες.
Βενετία: Οι υγρότοποι και ο ρόλος τους στην μάχη της κλιματικής αλλαγής
Τώρα στο ρεπορτάζ μας. Είμαστε στη λιμνοθάλασσα της Βενετίας για να δούμε το ζωτικό ρόλο των υγροτόπων στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αυτά τα αλίπεδα είναι καταφύγια βιοποικιλότητας και λειτουργούν ως φυσικό εμπόδιο στις καταιγίδες. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι μπορούν επίσης να δεσμεύσουν άνθρακα από την ατμόσφαιρα 50 φορές πιο γρήγορα από ένα τροπικό δάσος.
Ξεκινούμε από την πλατεία του Αγίου Μάρκου με κατεύθυνση τη λιμνοθάλασσα της Βενετίας. Αυτά τα ευάλωτα οικοσυστήματα πρέπει να αξιολογηθούν καλύτερα και να προστατευθούν σύμφωνα με τον καθηγητή Υδρολογίας του Πανεπιστημίου της Πάδουας, Αντρέα ντ’ Αλπάος:
«Έχουμε υποτιμήσει το ρόλο των αλιπέδων. Πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι είναι απαραίτητο να τα διατηρήσουμε. Υπάρχει έλλειψη γνώσεων για τη δυνατότητα αυτών των συστημάτων να αποθηκεύουν οργανικό άνθρακα και να βοηθούν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής».
Αυτή η δυνατότητα βασίζεται σε μια σχετικά απλή διαδικασία. Πρώτα τα φυτά δεσμεύουν CO2 από την ατμόσφαιρα καθώς μεγαλώνουν. Στη συνέχεια η περιοχή πλημμυρίζει τακτικά από παλίρροιες πλούσιες σε ιζήματα που θάβουν το φύλλωμα και τις ρίζες στη λάσπη. Μπορούμε να παρατηρήσουμε κυριολεκτικά τη δέσμευση άνθρακα στη λιμνοθάλασσα, όπως μας εξηγεί ο Μασιμιλιάνο Γκινάσι, καθηγητής ιζηματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάδουας:
«Στο ανώτερο μέρος του πυρήνα μπορούμε να διακρίνουμε πολλά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων μικρών και μεγάλων ριζών όπως αυτή που μόλις κόψαμε. Υπάρχουν επίσης πολλά άλλα μικρά θραύσματα φυτών, όπως φύλλα ή υπολείμματα φυτών που αποθηκεύουν πραγματικά άνθρακα στο ίζημα».
Στα εργαστήριά τους στο Πανεπιστήμιο της Πάδουα οι επιστήμονες υπολογίζουν πόσος άνθρακας αποθηκεύεται σε διαφορετικές ζώνες υγροτόπων και προσδιορίζουν την πηγή του. Αυτό που βρήκαν είναι ότι υπάρχει τεράστια ποικιλομορφία στα επίπεδα αποθήκευσης άνθρακα στη λιμνοθάλασσα της Βενετίας:
«Ο μέσος όρος είναι περίπου 270 τόνοι άνθρακα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο ετησίως. Ωστόσο, η μεταβλητότητα είναι αρκετά υψηλή: κυμαίνεται ετησίως από τουλάχιστον 50 τόνους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο έως πάνω από 500 τόνους μέγιστο, ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο» τονίζει η Άλιτσε Πουπίν, διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Πάδουα
Τα αποτελέσματα του εργαστηρίου θα χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό των ειδών των φυτών, των εδαφών και των περιβαλλοντικών συνθηκών που είναι καλύτερες για τη δέσμευση του άνθρακα.
Στο μεταξύ, οι υγρότοποι πρέπει να προστατευθούν:«Πρέπει να τους προστατεύσουμε από τη διάβρωση στα όριά τους. Και μετά πρέπει να προσπαθήσουμε να τους βοηθήσουμε στην κάθετη ανάπτυξή τους, με το να υπάρχει διαθέσιμο ίζημα που μπορεί να τοποθετηθεί πάνω στις αμμώδεις όχθες. Αυτό θα βοηθήσει να αναπτυχθούν κατακόρυφα και ταυτόχρονα να υπάρχει οργανική ύλη στα εδάφη για εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια» υπογραμμίζει ο Αντρέα ντ’ Αλπάος.
Ένα τελευταίο στοιχείο για να τονίσουμε πόσο σημαντικές είναι πραγματικά αυτές οι περιοχές: τα 43 τετραγωνικά χιλιόμετρα υγροτόπων στη λιμνοθάλασσα της Βενετίας μπορούν να δεσμεύσουν το ένα τέταρτο των συνολικών ετήσιων εκπομπών από την κυκλοφορία των σκαφών στη Βενετία.