Το δανέζικο νησί είναι πρωτοπόρο σε όλο τον κόσμο, όσον αφορά στην ενεργειακή βιωσιμότητα, καθώς έχει καταφέρει να είναι 100% ενεργειακά ανεξάρτητο σε λιγότερο από πέντε χρόνια
Άαρχους. Νέοι Δανοί ζητούν να υπάρξουν άμεσες δράσεις για το κλίμα. Ενόψει των ευρωεκλογών, διαδηλώνουν στο Άαρχους, εναντίον όλων αυτών που καθυστερούν τα μέτρα που πρέπει να παρθούν για να επιβραδυνθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη. Το Άαρχους είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Δανίας και οι νεαροί διαδηλωτές συμμετέχουν στο παγκόσμιο κίνημα που ονομάζεται «Παρασκευές για το μέλλον». Η Νίνα είναι μαθητευόμενη σεφ. Είναι από τους διοργανωτές της διαδήλωσης:
«Όλα πάνε λάθος. Οι πολιτικοί, οι παγκόσμιοι ηγέτες υπέγραψαν τη συμφωνία του Παρισιού πριν από τρία χρόνια, αλλά δεν έχουν ανταποκριθεί στις επιταγές της. Δεν έχουν σχέδιο για το πώς θα πιάσουν τους στόχους και γι' αυτό το λόγο είμαστε στο δρόμο σήμερα».
Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ανάμεσα στις βασικές ανησυχίες των πολιτών στην Ευρώπη. Μια δραστική μείωση των εκπομπών CO2 θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα, αν αποφασιστεί και υλοποιηθεί εγκαίρως.
Από το Άαρχους κατευθυνόμαστε προς το Σάμσο, το νησί που έχει καταφέρει να κάνει τη διαφορά, όσον αφορά στην πράσινη ενέργεια. Το Σάμσο είναι πρωτοπόρο σε όλο τον κόσμο, όσον αφορά στην ενεργειακή βιωσιμότητα. Έχει καταφέρει να είναι 100% ενεργειακά ανεξάρτητο σε λιγότερο από πέντε χρόνια, καθώς η κοινωνία του νησιού αγκάλιασε τις ανανεώσιμες πηγές.
Όλα ξεκίνησαν, όταν το Σάμσο κέρδισε ένα δημόσιο διαγωνισμό για τη μείωση των εκπομπών CO2 σε νησιωτικές κοινωνίες. Το φέρι μπόουτ είναι μάλιστα μέρος του πρότζεκτ που εφάρμοσε το νησί. Το πριγκίπισσα Ιζαμπέλα είναι το πρώτο φέρι μπόουτ στη Δανία που κινείται με υγροποιημένο φυσικό αέριο. Ο Κάρστεν Κρούζε είναι ο επικεφαλής της ναυτιλιακής εταιρίας. Η εταιρία ανήκει στην κοινότητα του Σάμσο.
Αντικαθιστώντας το βρώμικο πετρέλαιο με LNG, οι εκπομπές CO2 του πλοίου μειώθηκαν κατά 15%. Οι κάτοικοι αγόρασαν το φέρι έναντι 30 εκατομμυρίων ευρώ. Τα 4,5 εκατομμύρια προορίζονταν για το καινοτόμο σύστημα πρόωσης με τη χρήση LNG. Υπάρχει βέβαια μια έντονη συζήτηση, αν το πλοίο έπρεπε να χρησιμοποιεί αντί του LNG που εισάγεται από το Ρότερνταμ, βιοαέριο που παράγεται στο νησί. Αυτό θα είναι ένα ακόμη βήμα στην πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
Το Σάμσο έχει 4.000 κατοίκους. Έχει συμπληρώσει μια δεκαετία, που έχει ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα. Το στοίχημα για το μέλλον είναι να απεξαρτηθεί εντελώς από τα ορυκτά καύσιμα, που χρησιμοποιούνται σε κάποιους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.
Στο σχολείο του Σάμσο έχει δημιουργηθεί μια περιβαλλοντική επιτροπή που αποτελείται από τον 16χρονο Τζόναθαν, την 15χρονη Μαρία, τη 14χρονη Μικαέλα και την 13χρονη Βίλια. Η ομάδα μελετά τοπικά αλλά και διεθνή παραδείγματα και συζητά με ντόπιους για το πώς θα μειωθεί το αποτύπωμα άνθρακα. Στόχος να δημιουργηθεί ένα πιο φιλικό προς το περιβάλλον σχολείο. Τι λένε οι μαθητές;
Τζόναθαν: «Πρέπει να ξεκινήσουμε κλείνοντας τα εργοστάσια που χρησιμοποιούν πετρέλαιο και να σταματήσουμε να ψάχνουμε για κοιτάσματα πετρελαίου. Πρέπει να χρησιμοποιούμε περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια, όπως για παράδειγμα αυτή που προκύπτει από τον ήλιο και τον αέρα».
Μικαέλα:«Δεν χρειάζονται πάντα μεγάλα πράγματα. Τα μικρά πράγματα μετρούν επίσης στην καθημερινή ζωή, όπως για παράδειγμα η διαλογή των αποβλήτων προς ανακύκλωση».
Μαρία: «Άρχισα να χρησιμοποιώ υφασμάτινες τσάντες. Είναι καλό που δεν χρησιμοποιώ τόσες πολλές πλαστικές».
Τζόναθαν: «Δεν παίζει ρόλο μόνο τι κάνεις σε ατομικό επίπεδο. Έχει μεγαλύτερη σημασία τι κάνεις σε επίπεδο κοινότητας, πόλης και κράτους».
Βίλια: «Μπορούμε να κοινοποιήσουμε τις ιδέες και τα πρότζεκτ μας σε πλατφόρμες στο ίντερνετ, όπως το YouTube, το instagram ή το Facebook. Πρέπει να ενημερώσουμε τον κόσμο για τα πράγματα που ξέρουμε».
Μαρία: «Γι' αυτό το λόγο το σχολείο δημιούργησε αυτή την περιβαλλοντική επιτροπή. Αυτό το σχολείο θα κτίσει μια νέα σχολική μονάδα. Και θα είναι όσο πιο φιλική προς το περιβάλλον γίνεται. Όταν πάμε σχολικές εκδρομές, μπορούμε να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους για τις μεταφορές. Να ταξιδεύουμε με πιο πράσινους τρόπους].
Μικαέλα: «Το σχολείο αγοράζει μόνο προϊόντα που καλλιεργούνται τοπικά, στο νησί. Τουλάχιστον όσο μπορεί. Δεν καταναλώνουμε λοιπόν πολλή ενέργεια για να εισάγουμε και να μεταφέρουμε απέξω όλα αυτά που τρώμε στην σχολική καντίνα».
Βίλια: «Είναι πολύ καλύτερο για το νησί που χρησιμοποιούμε ποδήλατα».
Το Σάμσο έχει γίνει η Μέκκα για όσους θέλουν να δουν πώς μπορεί να γίνει η ενεργειακή μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Πολλοί παρακολουθούν τα μαθήματα της Ακαδημίας Ενέργειας του Σάμσο, κάθε χρόνο.
Ο άνθρωπος πίσω από την Ακαδημία, αλλά και την ενεργειακή επανάσταση στο νησί είναι ο Σόρεν Χέρμανσεν. Ένας πρώην καλλιεργητής λαχανικών που ασχολήθηκε στη συνέχεια με τα ενεργειακά θέματα:
«Το αυτοκίνητό μου είναι ηλεκτρικό. 100%. Στην οροφή του σπιτιού έχουμε 100 τετραγωνικά μέτρα φωτοβολταϊκών πάνελ. Το σπίτι είναι λοιπόν αυτόνομο. Παράγουμε το δικό μας ηλεκτρικό ρεύμα και το αυτοκίνητο φορτίζει από τις ηλιακές μπαταρίες. Έχουμε γίνει το παγκόσμιο σύμβολο της βιώσιμης ανάπτυξης. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο έρχονται εδώ και βλέπουν τι συμβαίνει. Τώρα περιμένουμε τον γραμματέα του Ινδονήσιου πρωθυπουργού για να μιλήσουμε για την ανάπτυξη της Ινδονησίας προς ένα πιο βιώσιμο μοντέλο και πώς θα κάνουν όλη τη χώρα πιο βιώσιμη» και συμπληρώνει:
«Η μόνωση του σπιτιού είναι όλη από χαρτί, που έχει σκληρή επιφάνεια. Είναι ένα ανακυκλωμένο υλικό. Το σπίτι είναι ένα μοντέλο επίδειξης αυτού του βιώσιμου κατασκευαστικού υλικού. Αυτό εδώ είναι ένα πολύ φυσικό σπίτι, όπου υπάρχει ένα μεγάλο κάλυμμα μόνωσης πάνω από εσάς, ένας παχύς τοίχος».
Τι μπορεί να μάθει ο κόσμος, η Ευρώπη από το Σάμσο;
«Τι μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αποδεχτούν την αλλαγή; Πρέπει να υπάρχει ένα δέλεαρ του είδους: Μπορώ να βγάλω λεφτά; Μπορώ να γλιτώσω χρήματα; Να ζήσω με έναν πιο βιώσιμο τρόπο; Να αλλάξω τη ζωή μου προς κάτι πιο θετικό; Εάν αυτό είναι προφανές για τον κόσμο, τότε η αλλαγή έρχεται πολύ πιο γρήγορα, από το εάν υπάρχει ένας νόμος ή ένα αίτημα από πάνω» επισημαίνει ο Σόρεν.
Ο Σόρεν υποστήριξε τους συμπολίτες του, φτωχούς και πλούσιους ώστε να έχουν εύκολη πρόσβαση στην ιδιοκτησία των υποδομών των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ζητώντας από τις τράπεζες να τους παράσχουν δάνεια. Δόθηκαν σε όλους, χωρίς πιστωτικές εγγυήσεις. Από την στιγμή που η επένδυση έφερε χρήματα, οι τράπεζες πληρώθηκαν και οι τίτλοι ιδιοκτησίας πέρασαν στους πολίτες:
«Η αιολική ενέργεια είναι μία από τις λύσεις. Βλέπουμε ολοένα και περισσότερα παραδείγματα αξιοποίησης του ανέμου σε όλο τον κόσμο. Αλλά το αυξανόμενο μέγεθος και η έκταση που καταλαμβάνουν οι ανεμογεννήτριες φέρνουν ολοένα και μεγαλύτερη αντίσταση από τους πολίτες που λένε όχι. Είναι πολύ μεγάλες, πολύ άσχημες και διαταράσσουν το τοπίο. Η ιδέα μας είναι λοιπόν να μοιραζόμαστε την ιδιοκτησία με αυτούς που μένουν στην περιοχή, όπου εγκαθιστώνται τις ανεμογεννήτριες. Βλέποντάς τις λοιπόν, βλέπουν τις δικές τους ανεμογεννήτριες και όχι μια ξένη, επιθετική επένδυση ιδιωτών. Βλέπεις τη δική σου εγκατάσταση. Και ξαφνικά γίνεται πιο όμορφη, καλύτερη. Ακούγεται πιο ωραία. Και έχει έναν στόχο, τον οποίο κατανοείς και είσαι μέρος του» υπογραμμίζει ο Σόρεν Χέρμανσεν.
Μας οδηγεί σε μια ανεμογεννήτρια. Παράγει το ισοδύναμο της ενεργειακής κατανάλωσης 700 σπιτιών το χρόνο:
«Η αποστολή μας είναι να χρησιμοποιήσουμε ξανά την υπάρχουσα υποδομή. Θα κατεβάσουν αυτές τις ανεμογεννήτριες σε λίγα χρόνια και θα βάλουν μερικές μεγαλύτερες. Η επόμενη γενιά ανεμογεννητριών είναι τρεις, τέσσερις φορές μεγαλύτερες από αυτήν εδώ. Η ανάπτυξη πάει πολύ γρήγορα και χρειαζόμαστε ολοένα και περισσότερη ενέργεια. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Πρέπει να δώσουμε νέα πνοή στις υποδομές. Το δικό μου όραμα είναι να απεξαρτήσουμε εντελώς το νησί μας από τα ορυκτά καύσιμα. Οι μεταφορές, το ανθρώπινο δυναμικό και τα αγαθά θα συμμετέχουν σ' αυτή την εξίσωση για το πώς θα κάνουμε μια κοινωνία να μην στηρίζεται στα ορυκτά καύσιμα. Είμαι αισιόδοξος για το μέλλον. Πιστεύω ότι η φύση θα μας βοηθήσει. Εάν είμαστε ευρηματικοί και δημιουργικοί, τότε θα βρούμε τις αναγκαίες λύσεις.».
Ο Γιόργκεν Τράνμπεργκ είναι ένας από τους πρώτους κατοίκους του νησιού που ασχολήθηκε με τις ανεμογεννήτριες. Εδώ και 20 χρόνια μαζεύει ήλιο και άνεμο. Επανεπενδύοντας τα κέρδη του στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο Γιόργκεν έγινε πλούσιος:
«Ναι! Επένδυσα περίπου 4 εκατομμύρια ευρώ στην ανεμογεννήτρια και τα ηλιακά πάνελ. Είχα επίσης μισή ανεμογεννήτρια στη θάλασσα και έχω επίσης μερικά ηλιακά πάνελ στη Γερμανία, το Βέλγιο και την Ιταλία. Πήρα πίσω τα χρήματα που επένδυσα, μέσα σε επτά χρόνια. Δεν χρειάζεται να αγοράζουμε τόσο πολύ πετρέλαιο από την Μέση Ανατολή ή από τον Πούτιν. Και πρέπει επίσης να μειώσουμε τις εκπομπές CO2».
Ο Σόρεν Χέρμανσεν έπεισε τους ντόπιους αγρότες να συμμετάσχουν στην πράσινη επανάσταση στο νησί:
«Για μένα έχει να κάνει με την συνιδιοκτησία. Οι αγρότες κατέχουν τη γη, θέλουν να κατέχουν ανεμογεννήτριες. Θέλουν να τις μοιραστούν με τους γείτονες. Αυτό κάνετε σ' αυτό το πρόγραμμα».
Ο Γιόργκεν Τράνμπεργκ συμπληρώνει: «Ναι. Υπάρχουν 11 ανεμογεννήτριες στο νησί. Οι δύο ανήκουν σε κατοίκους. Το 10% του πληθυσμού του Σάμσο έχει μερίδιο σε μια ανεμογεννήτρια. Γι' αυτό είναι πολύ δύσκολο να βρεις ανθρώπους στο νησί που να είναι κατά των ανεμογεννητριών».
Όταν το Σάμσο, αποφάσισε να σταματήσει τα ορυκτά καύσιμα, ένα από τα πρώτα βήματα ήταν να ξεφορτωθούν τους καυστήρες, που έκαιγαν πετρέλαιο. Αυτοί επιβαρύνουν άλλωστε πολύ την ατμόσφαιρα.
Ο Σόρεν έπεισε τους συμπολίτες του να χρησιμοποιήσουν ένα σύστημα θέρμανσης της περιοχής, χρησιμοποιώντας ως καύσιμο, το άχυρο. Το CO2 που εκπέμπεται από την καύση του άχυρου που παράγεται στον τόπο απορροφάται από τις καλλιέργειες στο Σάμσο. Έτσι έχουν έναν ουδέτερο κύκλο CO2. Ο Άρνε Κρέμερ από το Εργοστάσιο Θέρμανσης της περιοχής επισημαίνει:
«Υπάρχουν 300 σπίτια που συνδέονται με αυτή τη μονάδα. Κυρίως σπίτια πολιτών, καθώς και μερικά ξενοδοχεία και εστιατόρια. Είναι ένα σύστημα θέρμανσης του νερού με υπόγειους σωλήνες νερού. Μέσω αυτών στέλνουμε καυτό νερό 80 βαθμών Κελσίου στα σπίτια, το οποίο οι πολίτες το χρησιμοποιούν για να πλένονται αλλά και για θέρμανση. Όταν γυρίζει σε μας είναι στους 40 βαθμούς. Και εμείς το ξαναζεσταίνουμε».
Ο Μπράιαν Κζάερ είναι ο ιθύνων νους όλων των δικτύων ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές στο νησί. Έφτιαξε με τα χέρια του αυτή τη μικρή αλλά πανίσχυρη ανεμογεννήτρια. Ήταν από τους πρώτους που κατάλαβαν ότι η πράσινη ενέργεια, σημαίνει βγάζω πολλά χρήματα.
Ο Μπράιαν είναι επικεφαλής ενός ευρωπαϊκού πιλοτικού προγράμματος που θα τεσταριστεί στο λιμάνι του Σάμσο. Το καλοκαίρι, πολλά γιοτ αγκυροβολούν εδώ, καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας. Έχει δημιουργηθεί ένα δίκτυο συνεργασίας με άλλα νησιά της Ευρώπης για να βρεθούν οι καλύτερες λύσεις στο ενεργειακό αυτό ζήτημα. Το Σάμσο, η Μαδέρα και τα νησιά Όρκνεϊ είναι πρωτοπόρα στην ενεργειακή επανάσταση που συντελείται αυτή την στιγμή στην Ευρώπη:
«Κάθε κουτί περιέχει μια μπαταρία λιθίου που παρέχει ενέργεια 80 κιλοβάτ την ώρα. Τα φωτοβολταϊκά πάνελ στο λιμάνι δίνουν ενέργεια την ημέρα στις μπαταρίες που επαναφορτίζονται. Και το βράδυ, η κατανάλωση ρεύματος γίνεται χάρις σ' αυτές τις μπαταρίες. Άνοιξα εδώ για να δείτε. Υπάρχουν 8 κουτιά. Καθένα μπορεί να αποθηκεύσει στην μπαταρία 10 κιλοβάτ ανά ώρα» επισημαίνει ο Μπράιαν Κζάερ.
Πανίσχυρα σετ αποκεντρωμένων μονάδων με μπαταρίες μπορούν να λύσουν το σημερινό πρόβλημα αποθήκευσης αιολικής και ηλιακής ενέργειας. Αυτό ακριβώς είναι ο στόχος αυτού του πιλοτικού πρότζεκτ, που μελλοντικά μπορεί να επεκταθεί πέρα από τα όρια του νησιού σε όλη την Ευρώπη. Αυτές οι μπαταρίες μπορούν να αλλάξουν ριζικά όλο το ενεργειακό τοπίο της Γηραιάς Ηπείρου:
«Όταν έχουμε μέρες με πολύ αέρα, στέλνουμε πολλή ενέργεια πίσω στο κεντρικό δίκτυο. Αυτό είναι το πρόβλημα. Γι' αυτό χρησιμοποιούμε μεγάλες μπαταρίες για να αποθηκεύσουμε την ενέργεια. Και όταν ο αέρας πέφτει, στέλνουμε την αποθηκευμένη ενέργεια στο δίκτυο. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε την καλύτερη αξιοποίηση της παραγωγής μας. Όταν γυρίζεις σπίτι με το ηλεκτρικό σου αυτοκίνητο, το βάζεις στη φόρτιση και μετά μαγειρεύεις και κάνεις όλα τα άλλα. Το ρεύμα προέρχεται από την μπαταρία σου και όχι από το ηλεκτρικό δίκτυο. Και αν χρησιμοποιούν πολλά νοικοκυριά αυτό το σύστημα με τις μπαταρίες, έχουμε μια πολύ πιο σταθερή παραγωγή ενέργειας στο νησί και αν το δούμε σε κλίμακα, το ίδιο και σε όλη τη χώρα» τονίζει ο Κζάερ.
Η Δανία θέλει να αντιγράψει το πετυχημένο μοντέλο του Σάμσο και στην υπόλοιπη χώρα. Η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο για την κλιματική αλλαγή. Θέλει να σταματήσει την πώληση πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων μέχρι το 2030. Ζητά επίσης από νοικοκυριά και βιομηχανίες να μειώσουν τις εκπομπές CO2. Παρόμοια σχέδια υπάρχουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Θα εφαρμοστούν εγκαίρως;
Ο Στεφάν Βόλφμπραντ είναι απόγονος των βασιλιάδων της Δανίας. Έφτιαξε το δικό του βασίλειο, το Μουσείο με αυτοκίνητα αντίκες στο Σάμσο. Εκεί εξηγεί στη νεότερη γενιά τις επιβλαβείς ιδιότητες των συμβατικών κινητήρων των αυτοκινήτων. Ξέρει ότι αυτά πλέον ανήκουν στο παρελθόν. Ίδρυσε μάλιστα την ένωση οδηγών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, επιδιώκοντας να αλλάξει τις μεταφορές στο νησί. Ο στόχος του απέχει πολύ ακόμη από το να γίνει πραγματικότητα:
«Έπρεπε το 50% των οχημάτων στο νησί να είναι ηλεκτρικά μέχρι σήμερα. Δεν έχει συμβεί. Είναι καταστροφή. Θέλουμε να είμαστε πρωτοπόροι στα αυτόνομα αυτοκίνητα στο Σάμσο. Να είμαστε ένα πεδίο δοκιμών. Έτσι ώστε να μπορέσουμε να δείξουμε στον κόσμο ότι αυτό είναι το μέλλον. Και μέχρι το 2030, θέλουμε να απαλλαχθούμε από το πετρέλαιο και τα πετρελαιοκίνητα οχήματα που έχουμε στο νησί».
Τι κάνει για να αλλάξει τα πράγματα; «Είμαστε σε ένα σπίτι που χρειάζεται πολύ λίγη ενέργεια. Το αποτύπωμά μου σε CO2 είναι πολύ μικρό τώρα. Πρέπει να αλλάξεις τον εαυτό σου για να αλλάξεις τον κόσμο».
Η κόρη του Φλόρα αναφέρει: «Όταν μεγαλώσω, θα οδηγώ ηλεκτρικό όχημα. Αυτό δεν θα μολύνει τη φύση και θα είναι καλό για το περιβάλλον. Είναι σούπερ».
Χρειάζεται όμως να υπάρξει αλλαγή και στις δημόσιες μεταφορές. Τα λεωφορεία που κυκλοφορούν χρησιμοποιούν παλιές μηχανές πετρελαίου. Ακόμη και εδώ στο Σάμσο.
Στο Ελεύθερο σχολείο του Σάμσο, υπάρχουν μικρές ομάδες μαθητών με διαφορετικές ηλικίες. Την εκπαίδευσή τους έχουν αναλάβει εξαιρετικά καταρτισμένοι δάσκαλοι. Σήμερα η 9χρονη Λίρα έχει αναλάβει μια δουλειά στην σχολική καντίνα. Ακόμη και αυτή είναι ενήμερη για τις δραματικές αλλαγές που προκαλεί η υπερθέρμανση του πλανήτη: «Τα πράγματα είναι άσχημα. Η υπερθέρμανση του πλανήτη σκοτώνει τα περισσότερα φυτά και δέντρα. Τα έχουν ανάγκη τα ζώα. Και αν δεν έχουμε ζώα, δεν θα έχουμε και τροφή. Είναι το τέλος».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά από τα κράτη μέλη να έχουν ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα μέχρι το 2050. Τον στόχο αυτό υποστηρίζει και το Ευρωκοινοβούλιο. Αλλά δεν είναι δεσμευτική απόφαση και αυτό έχει δημιουργήσει μεγάλη καθυστέρηση στα ευρωπαϊκά σχέδια για απεξάρτηση από το CO2.
«Το Σάμσο είναι η απόδειξη της Δανίας ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα να επιβραδύνουμε την κλιματική αλλαγή και να μειώσουμε δραστικά το αποτύπωμα του CO2 μέσα σε λίγα χρόνια. Αυτό είναι γεγονός. Παραμένει όμως ένα ερώτημα: εάν οι ευρωπαίοι ηγέτες μπορούν και θέλουν να μάθουν από το Σάμσο. Αυτό δεν είναι βέβαιο» επισημαίνει ο απεσταλμένος του Euronews, Χανς φον ντερ Μπρελί.
Οι ευρωεκλογές που έρχονται έχουν αποφασιστική σημασία. Θα δείξουν προς τα πού θα κατευθυνθεί περιβαλλοντικά η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια κι αν κάνει κάτι δραστικό για την κλιματική αλλαγή.