Tις ειδικές ανά χώρα συστάσεις (ΕΚΕ -CSRs Country Specific Recomendations) την έκτη ενισχυμένη έκθεση εποπτείας της Ελλάδας, και τις εκθέσεις παρακολούθησης μετά το πρόγραμμα για την Ισπανία και την Κύπρο, υιοθέτησε σήμερα η Κομισιόν.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗTις ειδικές ανά χώρα συστάσεις (ΕΚΕ -CSRs Country Specific Recomendations) την έκτη ενισχυμένη έκθεση εποπτείας της Ελλάδας, και τις εκθέσεις παρακολούθησης μετά το πρόγραμμα για την Ισπανία και την Κύπρο, υιοθέτησε σήμερα η Κομισιόν.
Για την Ελλάδα η Κομισιόν εισηγείται στο Eurogroup να εγκρίνει την εκταμίευση των ANFAs και SMPs (κέρδη επί ελληνικών ομολόγων) και την κατάργηση περιθωρίου επιτοκίων, συνολικής αξίας 748 εκ.Ευρώ, σύμφωνα με την 6η έκθεση για την ενισχυμένη εποπτεία της χώρας, η οποία θα υιοθετήθηκε από το Κολέγιο των Επιτρόπων.
"H έκθεση για την Ελλάδα δείχνει ότι η χώρα ανέλαβε δράση, δεδομένης της πανδημίας, αναμένω ότι θα στρώσει το δρόμο για θετική απόφαση από το Eurogroup για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους ύψους 748εκ.Ευρώ", δήλωσε σχετικά Επίτροπος Πάολο Τζεντιλόνι
Σε σχέση με την χρήση των κερδών ANFA-SMP, η έκθεση καταγράφει την πρόοδο στις συζητήσεις, αλλά ξεκαθαρίζει ότι οι ελληνικές αρχές συμφώνησαν ήδη τα ποσά που θα εκταμιεθούν τώρα να πάνε για τις δανειακές ανάγκες και η συζήτηση περί χρήσης σε επενδύσεις θα συνεχιστεί το φθινόπωρο και θα κριθεί από το πως εκτελεί γενικώς η Ελλάδα το επενδυτικό της πρόγραμμα - που προς το παρόν υπολείπεται των στόχων.
Συγκεκριμένα, στο κείμενο που συντάχθηκε μετά από επαφές των ελληνικών αρχών με την Κομισιόν από τις 8 ως τις 23 Απριλίου αναφέρεται ότι: “η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα πως, λαμβανομένων υπόψιν των εξαιρετικών συνθηκών που δημιούργησε η πανδημία του COVID19, η Ελλάδα έχει αναλάβει την απαραίτητη δράση για να εκπληρώσεις τις συμφωνημένες μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις”.
Η έκθεση σημειώνει ότι παρά τον όγκο εργασίας που αφιερώθηκε στην αντιμετώπιση της πανδημίας, καλωσορίζεται το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές συνέχισαν τις προσπάθειές τους για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων όπου ήταν δυνατόν και να προχωρήσουν με ένα πακέτο επιπλέον δεσμεύσεων πολιτικής. Ωστόσο η Κομισιόν προειδοποιεί για το μέλλον πως η κινητοποίηση για την προώθηση πολιτικών σε τομείς που έχουν καθυστερήσει, περιλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα αποτελεί εγγύηση για την επιστροφή της εμπιστοσύνης και τη βιώσιμη ανάκαμψη. Σημειώνεται δε ότι οι ελληνικές αρχές ήδη προχωρούν και με την υλοποίηση των δεσμεύσεων για το 2ο μισό του 2020, που θα εξεταστούν σε επόμενη έκθεση.
Σε σχέση με τις μακροοικονομικές εξελίξεις η έκθεση προειδοποιεί ότι ο τουρισμός και η ναυτιλία θα είναι οι τομείς της οικονομίας που θα χτυπηθούν ιδιαίτερα σκληρά από τη πανδημία, λόγω της πτώσης των κρατήσεων, των ακυρώσεων από το εξωτερικό, ενώ σοβαρές θα είναι και οι συνέπειες για τις εξαγωγές.
Η έκθεση καταγράφει ότι η ανεργία θα αυξηθεί κοντά στο 20% το 2020 από 17,3% το 2019 και αυτό θα πλήξει ιδιαίτερα τους απασχολούμενους και τις μικρές επιχειρήσεις, κάτι που θα οδηγήσει τα νοικοκυριά σε μικρότερα εισοδήματα εν μέσω κρίσης. Σημειώνεται δε ότι όλα αυτά θα οδηγήσουν σε αύξηση της φτώχειας, και η πτωτική τάση του σχετικού δείκτη που ήταν στο 31% το 2019 (πολύ πάνω από τον μέσο όρο του 21% της ΕΕ) θα ανατραπεί δυσμενών.
Παρομοίως οι μειωμένες τιμές του πετρελαίου και οι πιέσεις στους μισθούς θα πιέσουν προς τα κάτω τον πληθωρισμό.
Η Κομισιόν προβλέπει (όπως και στο πακέτο των εαρινών προβλέψεων) ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 10% το 2020 και θα ανακάμψει ισχυρά το 2021. Ωστόσο προειδοποιεί ότι παράταση των περιορισμών λόγω πανδημίας θα πλήξουν ακόμη πιο ισχυρά τον τουρισμό με επιπλέον δυσμενείς επιπτώσεις. Η Κομισιόν καταγράφει όμως ότι τα υποστηρικτικά μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση θα απαλύνουν το βάθος της ύφεσης και να υποβοηθήσουν την ανάκαμψη το 2021.
Σε σχέση με τα δημόσια οικονομικά:
Η Κομισιόν καταγράφει ότι η Ελλάδα μπήκε στην κρίση από σχετικά ευνοϊκή δημοσιονομική θέση, με ισχυρό πρωτογενές πλεόνασμα και πολύ μικρές μεσοπρόθεσμες ανάγκες αναχρηματοδότησης του χρέους της. Η Κομισιόν κρίνει ότι η Ελλάδα είναι πολύ καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει την κατάσταση σε σχέση με την κρίση πριν από μια δεκαετία. Η Ελλάδα απολαμβάνει ταμειακά διαθέσιμα 34 δισ.Ευρώ (26 ανήκουν στο κράτος και τα άλλα στη γενική κυβέρνηση), αναφέρει η Κομισιόν, κάτι που αποτελεί επιπλέον βοήθημα για την τρέχουσα κρίση, αναφέρει η Κομισιόν.
Η Ελλάδα πέτυχε τον δημοσιονομικό της στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2019 και καταγράφει κανονικό πλεόνασμα 1,5% πολύ πάνω από το μέσο όρο της ευρωζώνης που είναι -0,8%. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα θα επωφεληθεί τόσο από τις αποφάσεις του eurogroup και των συνόδων κορυφής, όσο και από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ (750δισ.Ευρώ PEPP), αλλά και την αύξηση της διαθεσιμότητας των διαρθρωτικών κονδυλίων της ΕΕ, το πρόγραμμα SURE για την απασχόληση και την στήριξη της ΕΤΕπ στις επιχειρήσεις.
Σημειώνεται ακόμη ότι η Ελλάδα εκτός από την πανδημία έχει να αντιμετωπίσει και το μεταναστευτικό, με αύξηση στις ροές 46% το 2019.
Οι θεσμοί εκτιμούν ότι η Ελλάδα θα έχει έλλειμμα το 2020 και θα επιστρέψει σε πλεόνασμα το 2021, αλλά η αβεβαιότητα στην πρόβλεψη είναι εξαιρετικά μεγάλη και για αυτό το λόγο η πρόβλεψη θα επικαιροποιηθεί το φθινόπωρο.
Τα δημόσια οικονομικά έχουν και το μεγάλο ρίσκο της κρίσης των δικαστηρίων περί συντάξεων.
Την ίδια ώρα η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσιών Εσόδων είναι εντός τροχιάς εκπλήρωσης του σχετικού προαπαιτούμενου, αλλά ή στελέχωση της παραμένει κάτω των στόχων (11916 αντί για 12500 άτομα). Παρομοίως μέτρα για το στελεχιακό δυναμικό και τα συστήματα IT προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς.
Δημόσιες επενδύσεις:
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣε σχέση με τις δημόσιες επενδύσεις, η Κομισιόν προειδοποιεί πως αποτελούν κλειδί για την επιτάχυνση της ανάκαμψης και σημειώνει ότι χώρα έχασε τον στόχο για δημόσιες επενδύσεις 1,2% του ΑΕΠ το 2019 καθώς συνεχίζει να υποεκτελλεί το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, κάτι που “συμβαίνει συνέχεια” και “δημιουργεί ερωτηματικά σε σχέση με τις επενδυτικές ανάγκες της χώρας”, ενώ “είναι ζωτικής σημασίας να χρησιμοποιηθούν τα ανάλογα κονδύλια της ΕΕ”.
Οι αρχές δεσμεύθηκαν να λάβουν μέτρα και το σχετικό εθνικό πλάνο θα είναι έτοιμο τον Ιανουάριο του 2021 και η υπηρεσία διευκόλυνσης επενδύσεων θα είναι λειτουργική το Μάρτιο του 2021.
Ληξιπρόθεσμα:
Σύμφωνα με την έκθεση τα ληξιπρόθεσμα του δημοσίου τον Ιανουάριο του 2020 φτάνουν τα 1,3δισ.Ευρώ, 69εκ.Ευρώ πάνω από τα επίπεδα του Δεκέμβρη, και 340 εκ.Ευρώ πάνω από τη δέσμευση που έχει αναλάβει η χώρα, ωστόσο οι αρχές προετοιμάζουν σύστημα για την αποπληρωμή του 15% αυτού του ποσού όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Λόγω της πανδημίας δεν ολοκληρώθηκε και η επαναξιολόγηση της φορολογίας ακίνητης περιουσίας , με αποτέλεσμα να μην επιτευχθεί η σχετική δέσμευση και να χαθούν περί τα 150 εκ.Ευρώ από την καθυστέρηση της συμφωνημένης μεταρρύθμισης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕπιπλεόν, το clawback στις δαπάνες υγείας προχωρεί με καθυστερήσεις που δεν σχετίζονται απαραίτητα με την πανδημία, η μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας αναβάλλεται λόγω της κρίσης και η αναμόρφωση του συστήματων κεντρικών προμηθειών συνεχίζεται.
To τραπεζικό σύστημα:
Σύμφωνα με την έκθεση το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει σταθεροποιηθεί και είναι πιο ανθεκτικό στα εξωτερικά σοκ σε σχέση με την περίοδο κατά το τέλος του προγράμματος, αλλά οι κληρονομημένες ανισορροπίες και τα τρωτά σημεία παραμένουν και θα ενισχυθούν λόγω της επίπτωσης της πανδημίας.
Σε γενικές γραμμές η ρευστότητα ενισχύεται, η ποιότητα των περιουσιακών στοιχειών βελτιώνεται το 2019 και οι κεφαλαιακές απαιτήσεις έχουν εκπληρωθεί. Ωστόσο η κερδοφορία παραμένει μικρή και εύθραυστη, εξαρτώμενη από τη δανειακή επέκταση, που όμως θα επηρεαστεί από νέα επιδείνωση της ποιότητας των assets και τις διακυμάνσεις των spreads κρατικού χρέους.
O ρυθμός μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων επιταχύνθηκε το 2019, αλλά το ύψος τους παραμένει μεγάλο, στα 68.5 δισ.Ευρώ, μειωμένα κατά 13,3 δισ.Ευρώ από το 2018 και 38,7δισ.Ευρώ από την κορυφή του 2016. Η επίδραση τη πανδημίας στη δευτερογενή αγορά ΜΕΔ θα επηρεάσει αρνητικά το ισοζύγιο. Οι τράπεζες θα πρέπει να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους, κρίνει η Κομισιόν.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣε αυτό το πλαίσιο οι αρχές προχώρησαν και με το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας.
Σε σχέση με την τρίμηνη επέκταση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, η Κομισιόν αναφέρει ότι η απόφαση ελήφθη παρά την μικρή αποδοχή του σχήματος, ενώ οι πλειστηριασμού έχουν σταματήσει λόγω της μη λειτουργίας των δικαστηρίων.
Επιπλέον οι αρχές ολοκλήρωσαν την προεργασία για το πλάνο καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας και ανέβαλαν την αναθεώρηση του κατώτατου μισθού για τον επόμενο Ιανουάριο. Η εργασία προχωρά και στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, αλλά το κτηματολόγιο έχει επιβραδυνθεί λόγω COVID19 και υπάρχει ο κίνδυνος και νέων μεγάλων καθυστερήσεων.
Σε σχέση με τις ιδιωτικοποιήσεις καταγράφεται πρόοδος παρά την πανδημία, αλλά είναι λογικό ότι η δυναμική δε θα διατηρηθεί λόγω της σημερινής κατάστασης. Τα σχετικά χρονοδιαγράμματα θα επεκταθούν και καταγράφεται ότι η επένδυση στο ελληνικό προχωράει, η μαρίνα του Αλίμου έχει πάρει υπογραφές από το υπουργικό συμβούλιο, προχωράει η υπόθεση της ΔΕΠΑ, ενώ αναμένεται πρόοδος για το Ελ.Βενιζέλος, την Εγνατία, τα ΕΛΠΕ και τις επενδύσεις στα περιφερειακά αεροδρόμια.
Σε σχέση με τη Δημόσια Διοίκηση, η επιλογή διευθυντών σταμάτησε λόγω της πανδημίας, καταγράφεται πρόοδος στο νέο σύστημα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, οι αρχές δεσμεύθηκαν να ενισχύσουν τις διαδικασίες επιλογής προσωπικού και την κωδικοποίηση της νομοθεσίας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤέλος, οι προσλήψεις μονίμου προσωπικού ήταν σύμφωνες στις δεσμεύσεις και τον λόγο 1:1 και δεδομένης της αύξησης του προσωρινού προσωπικού από το 2018, οι αρχές συμφώνησαν να επαναφέρουν την οροφή από το 2021.
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ
Η Κομισιόν ενέκρινε επίσης εκθέσεις σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ για όλα τα κράτη μέλη εκτός από τη Ρουμανία, η οποία βρίσκεται ήδη στο διορθωτικό σκέλος του Συμφώνου, καθώς τα εεν λόγω κράτη θα ξεπεράσουν τυπικά το όριο του ελλείμματος 3% το 2020.
Οι εκθέσεις για τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ιταλία και η Ισπανία αξιολογούν επίσης τη συμμόρφωση αυτών των κρατών μελών με το κριτήριο του χρέους το 2019, βάσει επιβεβαιωμένων στοιχείων που επικυρώθηκαν από την Eurostat. Αυτές οι εκθέσεις λαμβάνουν υπόψη τον αρνητικό αντίκτυπο της πανδημίας του κορωνοϊού στα εθνικά δημόσια οικονομικά και η Κομισιόν ξεκαθαρίζει ότι "επί του παρόντος, δεν θα ληφθεί καμία απόφαση για διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος".
Αναλυτικά, οι συστάσεις διαρθρώνονται γύρω από δύο στόχους: βραχυπρόθεσμα, μετριασμός των σοβαρών αρνητικών κοινωνικοοικονομικών συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού και βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη που διευκολύνει την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Καλύπτουν επίσης τις τέσσερις διαστάσεις της ανταγωνιστικής αειφορίας - σταθερότητα, δικαιοσύνη, περιβαλλοντική βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα - και επίσης δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην υγεία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟι συστάσεις καλύπτουν τομείς όπως η επένδυση στη δημόσια υγεία και η ανθεκτικότητα του τομέα της υγείας, η διατήρηση της απασχόλησης μέσω της εισοδηματικής στήριξης για τους πληγέντες εργαζόμενους, η επένδυση σε άτομα και δεξιότητες, η υποστήριξη του εταιρικού τομέα (ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων) και η ανάληψη δράσης κατά του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού και ξέπλυμα χρήματος.
Οι δημοσιονομικές ΕΚΕ φέτος είναι ποιοτικές, αποκλίνουν από τις δημοσιονομικές απαιτήσεις που κανονικά θα ισχύουν. Αντικατοπτρίζουν την ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής, συνιστώντας στα κράτη μέλη να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας, τη διατήρηση της οικονομίας και τη στήριξη της επακόλουθης ανάκαμψης.
"Όταν το επιτρέπουν οι οικονομικές συνθήκες, οι δημοσιονομικές πολιτικές πρέπει να στοχεύουν στην επίτευξη συνετών μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών θέσεων και στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους, ενισχύοντας παράλληλα τις επενδύσεις", τονίζει η Κομισιόν
Ο Valdis Dombrovskis, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε σχετικά: "η πανδημία μας έχει χτυπήσει σαν αστεροειδή και άφησε μια τρύπα σε σχήμα κρατήρα στην ευρωπαϊκή οικονομία. Το εαρινό οικονομικό πακέτο έχει αναδιατυπωθεί και εξορθολογιστεί για να παρέχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη μας καθώς κατευθύνονται στην καταιγίδα. Σε αυτήν την άμεση φάση, εστιάζουμε στην επένδυση στη δημόσια υγεία και στην προστασία θέσεων εργασίας και εταιρειών. Καθώς μεταβαίνουμε στην ανάκαμψη, το Εξάμηνο θα είναι απαραίτητο για την παροχή μιας συντονισμένης προσέγγισης βάλουμε τις οικονομίες μας πίσω στο δρόμο για βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη - κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω. Χρειαζόμαστε επίσης μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες, θα πρέπει να επιτύχουμε μια ισορροπία μεταξύ της επίτευξης της δημοσιονομικής βιωσιμότητας και ταυτόχρονα τόνωσης επενδύσεων."
Ο Επίτροπος Οικονομίας Paolo Gentiloni, συμπλήρωσε: "η πανδημία και τα απαραίτητα μέτρα περιορισμού έχουν προκαλέσει ένα βίαιο πλήγμα για τις οικονομίες της Ευρώπης. Αυτές οι συστάσεις αντικατοπτρίζουν αυτήν την άνευ προηγουμένου κατάσταση. Οι προτεραιότητες σήμερα είναι η ενίσχυση της υγειονομικής περίθαλψης, η υποστήριξη των εργαζομένων μας, η διάσωση των επιχειρήσεων μας. Ωστόσο, οι προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε πριν από αυτήν την κρίση δεν έχουν εξαφανιστεί. Έτσι, καθώς κοιτάζουμε το μέλλον, οι επενδυτικοί και μεταρρυθμιστικοί μας στόχοι πρέπει να παραμείνουν επικεντρωμένοι στην επιτυχία των πράσινων και ψηφιακών μεταβάσεων και στη διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Αυτό σημαίνει επίσης ότι όλοι πρέπει να πληρώσουν το μερίδιό τους: δεν μπορεί να υπάρξει χώρος για επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό σε μια Ευρώπη αλληλεγγύης και δικαιοσύνης".
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Nicolas Schmit, Επίτροπος για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα, τόνισε: "η στήριξη των εργαζομένων, η ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας, η καταπολέμηση των ανισοτήτων και η διασφάλιση του δικαιώματος στους ανθρώπους να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους θα είναι κορυφαίες προτεραιότητες για την οικονομική μας ανταπόκριση στην κρίση, καθώς και για τη διασφάλιση μιας πράσινης χωρίς αποκλεισμούς και ψηφιακής μετάβασης".