Το Ευρωκοινοβούλιο, αλλά και πολλά κράτη-μέλη πιστεύουν ότι η εφαρμογή του κράτους Δικαίου από τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για την εκταμίευση κοινοτικών κονδυλίων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΔιαφθορά, δολοφονίες, εξουδετέρωση της αντιπολίτευσης, απόπειρα ελέγχου της ανεξαρτησίας των δικαστών.
Η Ευρώπη έχει ζήσει επιθέσεις κατά του κράτους Δικαίου τα τελευταία χρόνια. Η υποχρέωση λογοδοσίας των Αρχών αποτελεί κεντρική αρχή της ΕΕ.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, οι ευρωβουλευτές «καταδίκασαν» σε ψήφισμά τον Τσέχο πρωθυπουργό Αντρέι Μπάμπις. Ανησυχούν για το πώς η εταιρεία του έκανε κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων
«Στις συνομιλίες για τον επόμενο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, πρέπει να είναι βασικό ζήτημα ότι μόνο εκείνα τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν χρηματοδότηση από την ΕΕ που είναι έτοιμα να παράσχουν εγγυήσεις για το κράτος Δικαίου, για παράδειγμα να συμμετέχουν στο γραφείο του εισαγγελέα της ΕΕ», είπε ο ευρωβουλευτής της Ουγγαρίας Σάντορ Ρονάι.
Τώρα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά αλλαγή στην κατανομή των κονδυλίων της ΕΕ και την καλύτερη προστασία του κράτους Δικαίου στα κράτη μέλη.
«Το κράτος Δικαίου έχει υποχωρήσει σε χώρες όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία και αυτό θέτει σε κίνδυνο την έννομη τάξη στην ΕΕ. Εάν τα δικαστήρια δεν είναι ανεξάρτητα στα κράτη μέλη, δεν είναι δυνατή η επιβολή των νόμων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των κανονισμών για την εσωτερική αγορά. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η ΕΕ δίνει προτεραιότητα σε αυτό το ζήτημα», εξήγησε ο καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου Φεντερίκο Φαμπρίνι.
Μέχρι στιγμής, η ανταπόκριση του κράτους Δικαίου της ΕΕ βασίστηκε στη διαδικασία επί παραβάσει, στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και - στην περίπτωση της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, τη λεγόμενη διαδικασία του άρθρου 7 που θα μπορούσε να οδηγήσει στην αναστολή των δικαιωμάτων ψήφου στο Συμβούλιο της ΕΕ.
Αλλά τώρα η ΕΕ εισάγει νέα εργαλεία: την ετήσια έκθεση για το κράτος Δικαίου, την προϋπόθεση τήρησης του κράτους Δικαίου για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και η σύσταση της εισαγγελικής αρχής της ΕΕ. Αυτά τα τρία μαζί θα κάνουν τη διαφορά σύμφωνα με τον Επίτροπο Δικαιοσύνης, Ντιντιέ Ρεϊνέρ.
«Θέλουμε να μπορούμε να σταματήσουμε ή να αναστείλουμε κάποια χρηματοδότηση εάν υπάρχει γενικευμένη παραβίαση του κράτους Δικαίου σε ένα κράτος μέλος. Εάν δεν έχουμε την εμπιστοσύνη στη λειτουργία ενός κράτους μέλους, θα πρέπει να είναι δυνατή η αναστολή ή η διακοπή της χρηματοδότησης και από την άλλη πλευρά θα ξεκινήσουμε στο τέλος του έτους την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Αυτή ίσως είναι η πρώτη φορά με τη νέα γενική εισαγγελέα, κ. Κοβέσι, η πρώτη φορά που θα έχουμε έρευνα και θα υπάρξει προστασία σε επίπεδο ΕΕ για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό», είπε ο Επίτροπος.
Όμως η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σουηδία δεν έχουν ακόμη προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Στην περίπτωσή τους, οι προϋποθέσεις για τον προϋπολογισμό θα είναι το μεγαλύτερο όπλο. Η Βαρσοβία και η Βουδαπέστη έχουν επίσης δικαίωμα βέτο στο Συμβούλιο – ένα ακόμη όπλο στη φαρέτρα τους.
«Όταν ζητάς την αλληλεγγύη των φορολογουμένων από πολλά κράτη μέλη, φυσικά είναι έτοιμα να είναι αλληλεγγύη, εάν όμως αυτά τα κράτη μέλη μοιράζονται τις ίδιες αξίες και αρχές, τους ίδιους κανόνες και έχουν απόλυτο σεβασμό για το κράτος Δικαίου. Είδα τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες να αυξάνεται η υποστήριξη για μια τέτοια προϋπόθεση. Στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο ήταν πολύ σαφές, αλλά και στα κράτη μέλη», είπε ο Ντιντιέ Ρεϊνέρ.
Ο Επίτροπος είπε ότι πρέπει να διεξαχθεί επίσης δημόσια συζήτηση σε αυτά τα κράτη μέλη σχετικά με τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.