Το Μαυροβούνιο, η Κίνα κι ένας πανάκριβος αυτοκινητόδρομος που προκαλεί αντιδράσεις

Το Μαυροβούνιο, η Κίνα κι ένας πανάκριβος αυτοκινητόδρομος που προκαλεί αντιδράσεις
Πνευματικά Δικαιώματα euronews
Από Hans von der Brelie
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button
Αντιγραφή/Επικόλληση το λινκ του βίντεο πιο κάτω:Copy to clipboardCopied

Το Μαυροβούνιο κατασκευάζει με κινεζικά κονδύλια έναν πανάκριβο οδικό άξονα, ο οποίος έχει αρκετά σκοτεινά σημεία και έχει προκαλέσει πολλές ενστάσεις

Είναι ο πιο αμφιλεγόμενος αυτοκινητόδρομος της Ευρώπης. Και είναι ο πρώτος που αποκτά το Μαυροβούνιο. 40 γέφυρες και 90 σήραγγες αποτελούν αυτό το έργο που θα διασχίζει τους ορεινούς όγκους αυτής της μικρής βαλκανικής χώρας. Η κατασκευή χρηματοδοτείται με κινεζικά κονδύλια. Αλλά από τα προβλεπόμενα 170 χιλιόμετρα, μόλις τα 40 έχουν ολοκληρωθεί.

Το Μαυροβούνιο κατασκευάζει έναν από τους πιο ακριβούς αυτοκινητοδρόμους στον κόσμο, ο οποίος χρηματοδοτείται από ένα κινεζικό δάνειο. Η αποπληρωμή αυτού του δανείου δημιουργεί προβλήματα. Είναι η χώρα εγκλωβισμένη σε μια κινεζική παγίδα χρέους; 

Η ιδέα του έργου ανήκει στον ισχυρό άνδρα της χώρας, τον Μίλο Τζουκάνοβιτς, ο οποίος κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή του Μαυροβουνίου εδώ και τρεις δεκαετίες, είτε από τη θέση του προέδρου ή του πρωθυπουργού.

Οι γαλλικές και αμερικανικές μελέτες σκοπιμότητας υπογράμμισαν τους κινδύνους αυτού του τεράστιου έργου. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αρνήθηκε να εμπλακεί. Το 2014, η Κίνα προσέφερε δάνειο που άγγιξε το 1 δισεκατομμύριο δολάρια για την χρηματοδότηση του πρώτου σκέλους του έργου. Σήμερα, η οικονομία της χώρας που εξαρτάται στενά από τον τουρισμό, είναι σε δεινή θέση λόγω πανδημίας, με αποτέλεσμα κανείς να μην ξέρει πώς θα χρηματοδοτηθούν τα τμήματα του έργου που απομένουν και πώς θα γίνει η αποπληρωμή του δανείου, που ξεκινά φέτος και απαιτεί την πληρωμή 60 εκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο.

Ο οδικός αυτός άξονας θα συνδέει το λιμάνι του Μπαρ στον νότο με την Σερβία στον βορά. Το πρώτο τμήμα ήταν προγραμματισμένο να παραδοθεί το 2020, αλλά δεν παραδόθηκε.

Θα συναντήσουμε τον Μπόγιαν Ράικοβιτς, οδηγό φορτηγού. Ενώ οι πολιτικοί υποσχέθηκαν τη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας, οι Κινέζοι έφεραν τους δικούς τους εργάτες. Ο Μπόγιαν γνωρίζει ότι εργολάβοι του αυτοκινητόδρομου προσλαμβάνουν παράνομα εργάτες από γειτονικές χώρες, χωρίς συμβάσεις και χωρίς καμιά κοινωνική ασφάλιση: «Θα προτιμούσα να επέλεγαν την Ευρώπη γι’ αυτό το δάνειο. Εάν έκαναν οι Ευρωπαίοι το έργο, δεν θα το έκαναν με αυτόν τον τρόπο, χωρίς κανόνες και τήρηση των διατάξεων. Είναι σαν να βρισκόμαστε στην αγορά, στο παζάρι. Δεν υπάρχουν καθόλου έγγραφα και συμβάσεις. Μόνο προφορικές συμφωνίες. Αυτό γιατί οι αρχές συνεργάζονται με Κινέζους και Κροάτες. Εάν είχαμε Ευρωπαίους εδώ, θα υπήρχε μεγαλύτερος έλεγχος και η κατασκευή θα είχε ολοκληρωθεί σήμερα. Έχουν βάλει στην τσέπη τους το 10%, δηλαδή 100 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό είναι το ποσό που λείπει σήμερα για να ολοκληρωθεί το πρώτο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου».

Ο αναπληρωτής διευθυντής της CRBC, της Κρατικής Εταιρίας Κατασκευής Δρόμων και Γεφυρών της Κίνας που έχει αναλάβει την κατασκευή δέχτηκε να μας ξεναγήσει, αλλά αρνήθηκε να μιλήσει στην κάμερα. Το Euronews ζήτησε κάποια δήλωση και από την κινεζική πρεσβεία, αλλά δεν έλαβε καμιά απάντηση. Το Μαυροβούνιο θεωρείται ότι είναι μια από τις πιο διεφθαρμένες χώρες στα Βαλκάνια. 

Οι ντόπιοι είναι αγανακτισμένοι. Στο δρόμο προς τα γραφεία της κινεζικής εταιρίας, υπάρχουν γκράφιτι στο δρόμο που γράφουν «Μίλο είσαι κλέφτης». Αναφέρονται στον πρόεδρο της χώρας Μίλο Τζουκάνοβιτς και τις φημολογούμενες σχέσεις του με τους υπεργολάβους.

Θα μιλήσουμε με τον Ντέγιαν Μίλοβατς που είναι ερευνητής της Mans, μιας ΜΚΟ κατά της διαφθοράς, που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. Από το τεράστιο δάνειο του 1 δις δολαρίων, τα 400 εκατομμύρια διοχετεύθηκαν υπόγεια σε υπεργολάβους:

«Δεν υπήρξε διαδικασία ανοικτού διαγωνισμού για τους υπεργολάβους. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου έχει χαρακτηριστεί ως κρατικό μυστικό. Όλα τα προνόμια και οι παροχές που έχει εδώ η CRBC, όπως η μη πληρωμή φόρου, η απαλλαγή από εργοδοτικές εισφορές, η απαλλαγή από τελωνειακούς δασμούς για τα εισαγόμενα αγαθά, εφαρμόστηκαν και στους τοπικούς εργολάβους, χωρίς κανέναν απολύτως έλεγχο. Υπήρχε λοιπόν τεράστιο περιθώριο για διαφθορά και εκμετάλλευση αυτών των προνομίων».

Συνέντευξη με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό του Μαυροβουνίου, Ντρίταν Αμπάζοβιτς

Ολοένα και περισσότεροι πολίτες αγανακτούν με την διαφθορά που απλώνεται παντού. Πέρσι υπήρξε αλλαγή κυβέρνησης. Σήμερα ο αναπληρωτής πρωθυπουργός του Μαυροβουνίου, Ντρίταν Αμπάζοβιτς θεωρείται ότι δίνει μάχη για διαφάνεια και για καταπολέμηση της διαφθοράς. Είναι βασική προϋπόθεση για να έρθει το Μαυροβούνιο πιο κοντά στην Ε.Ε.

Χανς φον ντερ Μπρελί, Euronews:

Θεωρείτε ότι υπάρχουν μίζες και ζητήματα διαφθοράς που συνδέονται με τη σύμβαση αυτού του αυτοκινητοδρόμου;

Ντρίταν Αμπάζοβιτς, Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Μαυροβουνίου:

Αυτό που εμείς μπορούμε να κάνουμε είναι να φέρουμε στο φως όλα τα έγγραφα και να τα εξετάσουμε. Εάν βρούμε κάτι προβληματικό, το διαβιβάζουμε στον γενικό εισαγγελέα για να πράξει τα νόμιμα.

Χανς φον ντερ Μπρελί, Euronews:

Αυτό είναι ενδιαφέρον. Θα υπάρξει λοιπόν έρευνα;

Ντρίταν Αμπάζοβιτς, Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Μαυροβουνίου:

Είμαι παραπάνω από βέβαιος ότι ναι! Ό,τι έχει γίνει σε σχέση με αυτό το έργο ήταν εντελώς αδιαφανές.

Χανς φον ντερ Μπρελί, Euronews:

Σήμερα έχει αποδοθεί ένα μέρος του αυτοκινητοδρόμου. Ποιος θα ολοκληρώσει τα τμήματα που λείπουν;

Ντρίταν Αμπάζοβιτς, Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Μαυροβουνίου:

Αυτό το συζητάμε με τις Βρυξέλλες. Είμαι παραπάνω από βέβαιος ότι θα βρούμε κάποια λύση για χρηματοδότηση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για τα δύο τμήματα που απομένουν.

Χανς φον ντερ Μπρελί, Euronews:

Τι αλλαγές απαιτούνται τώρα;

Ντρίταν Αμπάζοβιτς, Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Μαυροβουνίου:

Η χώρα μας πρέπει να γίνει κράτος δικαίου. Αυτό είναι το πρόβλημα, το μεγαλύτερο ζήτημα για μας: ο πόλεμος κατά του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς.

Μπαρ

Υπάρχουν φόβοι ότι η Κίνα εποφθαλμιά το λιμάνι του Μπαρ. Υπογράφοντας το δάνειο, το Μαυροβούνιο αποδέχτηκε κάποιους ιδιότυπους όρους. Όπως ότι παραχωρεί την εθνική του κυριαρχία σε μερικά μέρη, σε περίπτωση που δεν μπορεί να το αποπληρώσει και ότι θα υπάρξει διαδικασία διαιτησίας στην Κίνα, σύμφωνα με την κινεζική νομοθεσία. Το να υπάρξει μια πολυετής παραχώρηση του λιμανιού ταιριάζει απόλυτα στην κινεζική πρωτοβουλία «Μια ζώνη - Ένας δρόμος» που έχει να κάνει με την πρόσβαση σε υποδομές ξένων χωρών, που θα βοηθήσουν τις κινεζικές εξαγωγές και επενδύσεις.

Οι αρχές του λιμανιού σχεδιάζουν δύο νέους τερματικούς σταθμούς, που θα οδηγήσουν στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Ο Ντέντα Ντέλοβιτς είναι αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής του λιμένος: «Ο βασικός μας στόχος, το επιχειρηματικό μας σχέδιο για τα επόμενα δέκα χρόνια είναι να αποκτήσει το λιμάνι μας κομβική σημασία για την περιοχή. Δηλαδή να έχουμε περισσότερα εμπορευματικά φορτία, περισσότερες βιομηχανικές και εμπορικές δραστηριότητες».

Τάρα

Ο αυτοκινητόδρομος περνά μέσα από την κοιλάδα του ποταμού Τάρα, ένα από τα τελευταία παρθένα τοπία της περιοχής. Προστατεύεται, τουλάχιστον θεωρητικά, από τους εθνικούς νόμους και τις διεθνείς συμβάσεις. Η Νατάσα Κοβάτσεβιτς κάνει μελέτες στο ποτάμι με υδρολογικά εργαλεία. Το αποτέλεσμα της κατασκευής του οδικού άξονα είναι καταστροφικό. Αυτό το σημείο του Τάρα έχει υποβαθμιστεί τρομακτικά.Η Κοβάτσεβιτς σπούδασε νομικές επιστήμες. Στη συνέχεια άρχισε να εργάζεται για την οικολογική οργάνωση Πράσινο Σπίτι. Ιζήματα από το εργοτάξιο πέφτουν στο νερό, με αποτέλεσμα να μην αναπαράγονται τα ψάρια: «Κατέστρεψαν το πιο σημαντικό μέρος του ποταμού Τάρα. Δεν μπορούν πλέον να ζήσουν εδώ τα ψάρια. Δεν θα υπάρχει κανένα ψάρι εδώ για τα επόμενα 20 χρόνια. Ίσως και παραπάνω. Μερικά δεν θα τα ξαναδούμε εδώ ποτέ».

Οι Κινέζοι υπεύθυνοι του έργου αγνόησαν βασικές προδιαγραφές της Ε.Ε. Οι αρχές του Μαυροβουνίου απέτυχαν να ελέγξουν αποτελεσματικά την πορεία του έργου. Χαλίκια και λάσπη από το εργοτάξιο πλημμύρισαν την κοιλάδα και η κοίτη του ποταμού υπέστη τρομερή ζημιά: _«_Είναι απίστευτο αυτό που συνέβη, γιατί εδώ λέει ο ποταμός Τάρα προστατεύεται από την UNESCO και απαγορεύεται η επίστρωση με αμμοχάλικο, η υγειονομική ταφή χωμάτων και πετρών. Αυτά ακριβώς συναντάμε εδώ. Εδώ λέει: κρατήστε καθαρό το περιβάλλον. Είναι απίστευτο» υπογραμμίζει η Κοβάτσεβιτς.

Σε όλα τα δυτικά Βαλκάνια, οι συμφωνίες με την Κίνα έχουν οδηγήσει σε σημαντικές αποκλίσεις από τις ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές προδιαγραφές. Ο νέος δρόμος του μεταξιού και οι εξαγωγικές φιλοδοξίες της Κίνας δεν είναι πάντα συμβατές με την προστασία του περιβάλλοντος, την μακροοικονομική σταθερότητα, την καλή οικονομική διαχείριση και το κράτος δικαίου. Το Μαυροβούνιο αναμένεται να ζητήσει την βοήθεια των Βρυξελλών για την αποπεράτωση του οδικού άξονα.

Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

Μαυροβούνιο: Η Βουλή υπερψήφισε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης

Η «έξοδος» των Κινέζων από το Πράτο της Ιταλίας

Ανταπόκριση των γαλλικών αρχών σε μαζικές επιθέσεις