Η Ρουμανία, όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες επενδύσουν στην πυρηνική ενέργεια, ενώ δεν έχει ξεκαθαριστεί αν η Ε.Ε. τη θεωρεί πράσινη μορφή ενέργειας, που μπορούν να γίνουν επενδύσεις για τους κλιματικούς στόχους του 2050
Θα υπάρξει μαζική επαναφορά της πυρηνικής ενέργειας στην Ε.Ε.; Κράτη μέλη όπως η Πολωνία, η Τσεχία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία σχεδιάζουν να επενδύσουν πολύ στην πυρηνική ενέργεια. Οι Αυστριακοί και οι Γερμανοί αξιωματούχοι θεωρούν μύθο ότι η πυρηνική ενέργεια μπορεί να προσφέρει μια λύση στην κλιματική κρίση και επιμένουν στη χρήση ανανεώσιμων πηγών. Ποιος είναι ο ρόλος της πυρηνικής ενέργειας στην Πράσινη Συμφωνία της Ε.Ε., που στοχεύει στην κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050;
Οι χώρες που χρησιμοποιούν άνθρακα, όπως η Ρουμανία, δυσκολεύονται να πετύχουν τους κλιματικούς στόχους που έχει θέσει η Ευρώπη. Μπορεί το ενεργειακό της μίγμα να γίνει πιο καθαρό, αν χρησιμοποιήσει περισσότερη πυρηνική ενέργεια;
Κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής περιόδου, η Ρουμανία κατασκεύασε δύο πυρηνικά εργοστάσια, τα οποία βρίσκονται στην Τσερναβόντα, μια μικρή πόλη στον ποταμό Δούναβη.
Χρησιμοποιούν καναδική τεχνολογία Candu, άρα διαφέρουν από τα αντίστοιχα σοβιετικά εργοστάσια. Η πρόθεση είναι να κατασκευαστούν δύο ακόμη μονάδες και να αναβαθμιστούν οι ήδη υπάρχουσες. Είναι μια επένδυση 6 δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με τον Τεοντόρ Τσιρίκα, Πρόεδρο του Δ.Σ. της Nuclearelectrica, τέως προέδρου της ευρωπαϊκής οργάνωσης υπέρ της πυρηνικής ενέργειας FORATOM. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να καθορίσει τις πηγές ενέργειας που θα αποτελέσουν τη βάση για την ενεργειακή στρατηγική της στο μέλλον και θα κατευθύνει τις επενδύσεις στη βιώσιμη παραγωγή ενέργειας με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα.
Χανς Φον ντερ Μπρελί, Euronews:
Πώς θα πετύχει η χώρα σας τους κλιματικούς στόχους που υπέγραψε στο Παρίσι;
Τεοντόρ Τσιρίκα, Πρόεδρο του Δ.Σ. της Nuclearelectrica:
Για να πετύχουμε τους στόχους, πρέπει να αναπτύξουμε τις ανανεώσιμες πηγές και να συνεχίσουμε το πυρηνικό μας πρόγραμμα. Είναι αδύνατον να πιάσουμε τους στόχους, χωρίς την πυρηνική ενέργεια. Σήμερα η πυρηνική ενέργεια αντιστοιχεί στο 18-20%. Το 30-35% είναι ένας εφικτός στόχος, εάν χρειατεί να συνεχίσουμε με το ρυθμό που έχουμε τώρα για το 2050.
Χανς Φον ντερ Μπρελί, Euronews:
Η έντονη συζήτηση που γίνεται τώρα στην Ευρώπη για τη σήμανση της πυρηνικής ενέργειας ως πράσινης ή μη πράσινης, πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας;
Τεοντόρ Τσιρίκα, Πρόεδρο του Δ.Σ. της Nuclearelectrica:
Η μια θέση στηρίζεται στην πολιτική ιδεολογία και η άλλη σε επιστημονικά δεδομένα. Στη χειρότερη περίπτωση, αν η ταξινόμηση δεν δεχτεί την πυρηνική ενέργεια ως πράσινη, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούμε να κατασκευάσουμε εργοστάσια. Το πρόβλημα είναι ότι δεν θα μπορούμε να βρούμε επαρκή χρηματοδότηση, όπως οι ανταγωνιστές μας. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την οικονομική πλευρά του πρότζεκτ.
Η Λαβίνια Αντρέι είναι ιστορική μορφή του μικρού σε μέγεθος κινήματος κατά της πυρηνικής ενέργειας στη Ρουμανία. Θεωρεί ότι η επένδυση κρατικών κονδυλίων στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας διαστρεβλώνει την αγορά, δημιουργώντας προβλήματα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Υπάρχουν σχέδια να κατασκευαστούν και άλλα πυρηνικά εργοστάσια. Είναι καλή ή κακή ιδέα, δεδομένου ότι η Ρουμανία πρέπει να πετύχει με κάποιο τρόπο τους κλιματικούς στόχους;
«Εάν δοθούν αυτά τα χρήματα για την πυρηνική ενέργεια αυτό σημαίνει ότι κάποιος άλλος κλάδος θα τα χάσει, όπως οι ανανεώσιμες πηγές. Η εταιρία μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας έχει πει ότι το δίκτυο δεν επαρκεί για τα πυρηνικά εργοστάσια και για αυτά που χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές.
Υπάρχει όμως και ένα άλλο πρόβλημα: Εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, τα ποτάμια έχουν λιγότερο νερό, το οποίο είναι αναγκαίο για την ψύξη των πυρηνικών αντιδραστήρων. Ακόμη και ο Δούναβης έχει θέμα. Οι πυρηνικές μονάδες της Τσερναβόντα έπρεπε να σταματήσουν την παραγωγή ήδη μια φορά. Αντίστοιχα περιστατικά μπορούν να συμβαίνουν πιο συχνά στο μέλλον.
Ατζιγκιόλ
Κατευθυνόμαστε στο Ατζιγκιόλ. Βρίσκεται κοντά σε ένα μεγάλο αιολικό πάρκο που ανήκει στην ιταλική ενεργειακή εταιρία ENEL. Η κούρσα των επενδύσεων στον συγκεκριμένο τομέα έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό. Ποιος θα συμμετέχει και με ποιο μερίδιο στην μελλοντική ενεργειακή πίτα της Ρουμανίας; Οι επενδύσεις στην παροχή ενέργειας απαιτούν ένα σταθερό νομικό πλαίσιο. Πριν λίγα χρόνια, η χώρα υποστήριξε την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών, με πράσινα πιστοποιητικά. Αλλά το σχέδιο σταμάτησε και οι επενδυτές αποσύρθηκαν. Μερικοί μεγάλοι όμιλοι όπως η ENEL έμειναν.
Ο Σορίν Ζαμφίρ είναι επικεφαλής συντήρησης. Εποπτεύει 133 ανεμογεννήτριες. Του αρέσει πολύ η δουλειά του: «Το ότι αξιοποιούμε την αιολική ενέργεια, χρησιμοποιώντας μια νέα, μοντέρνα τεχνολογία μου άρεσε πολύ. Ήταν μια επαγγελματική πρόκληση για μένα. Είναι πολύ σημαντικό για την τοπική κοινότητα, να χρησιμοποιούμε αυτή τη νέα τεχνολογία, γιατί αισθανόμαστε πιο κοντά στην Ευρώπη. Μπαίνουμε στον ευρωπαϊκό χάρτη».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι δεν αξιοποιείται πλήρως το ενεργειακό δυναμικό της χώρας. Μπορούν να εγκατασταθούν πολύ περισσότερες ανεμογεννήτριες: _«_Οι κλασικές πηγές ενέργειας από ορυκτά καύσιμα είναι περιορισμένες και ρυπογόνες. Η αιολική ενέργεια είναι φτηνή και αποτελεσματική. Σ’ αυτή την περιοχή έχουμε εξαιρετικό δυναμικό για την κατασκευή ανεμογεννητριών. Και όχι μόνο εδώ. Η Ρουμανία μπορεί να αναπτύξει αυτή την τεχνολογία, ώστε να καλύπτει όλες τις ανάγκες των καταναλωτών» συμπληρώνει ο Ζαμφίρ.
Φωτοβολταϊκό πάρκο Μαβροντίν
Επόμενη στάση στο φωτοβολταϊκό πάρκο Μαβροντίν. Η Ρουμανία έχει άφθονη ηλιακή ενέργεια και αυτή μπορεί να παίξει ρόλο στο μελλοντικό ενεργειακό μίγμα της χώρας.
Ο Αντρέι Μπουκούρ είναι μέλος του ΔΣ της Cooperativa de Energie, της πρώτης εταιρίας παροχής ενέργειας που είναι 100% πράσινη. Είναι ένας μικρός συνεργατικός σχηματισμός με φιλόδοξα σχέδια για το μέλλον. Επισημαίνει τη μεγάλη δυναμική που έχουν οι στέγες των αποθηκών, που φτάνουν το 1,5 εκατομμύριο τετραγωνικά μέτρα. Μπορούν να καλυφθούν με πάνελ. Ο Μπουκούρ επισημαίνει όμως την έλλειψη κρατικών προγραμμάτων στήριξης αλλά και τις ανεπαρκείς ενεργειακές συνδέσεις που έχει η χώρα.
«Πιστεύω ότι η Ρουμανία είναι μια ευλογημένη χώρα, γιατί έχουμε πολύ ήλιο κι αέρα σε διάφορες περιοχές. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε, είναι να διπλασιάσουμε την παραγωγή από τις ανανεώσιμες πηγές. Αυτό το φωτοβολταϊκό πάρκο για να είναι εδώ, για να είναι κάπου, πρέπει να συνδέεται με το δίκτυο. Δεν έχει λογική να επενδύσουμε σε κάτι τέτοιο, αν δεν μπορούμε να συνδεθούμε με το δίκτυο ενέργειας».
Στην Τσερναβόντα, ο επόπτης βαρδιών Κοστίν Άντονι εκπαιδεύει τον Σίλβιο και τον Καταλίν στον προσομοιωτή του κέντρου ελέγχου. Εδώ κάνουν συνεχώς ασκήσεις προσομοίωσης για σεισμούς, την κατάρρευση του συστήματος ψύξης, αλλά και τον καθημερινό ανεφοδιασμό του εργοστασίου.
Ο Κοστίν αναρωτιέται από πού θα προέλθει η ενέργεια στο μέλλον; Ποιο είναι το ιδανικό ενεργειακό μίγμα για τη χώρα; «Το καθοριστικό στοιχείο είναι η πυρηνική ενέργεια. Είναι η βάση. Είναι πάντα εκεί όταν τη χρειάζεσαι. Μετά είναι η ενέργεια από τις ανανεώσιμες πηγές. Τις διαθέτουμε στη Ρουμανία αλλά πρέπει να τις διατηρήσουμε και στο μέλλον και να επενδύσουμε περισσότερο σ’ αυτόν τον τομέα. Αλλά δεν είναι διαθέσιμες όποτε τις θέλεις. Αυτή η διαθεσιμότητα καλύπτεται από την πυρηνική ενέργεια».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να μείνει ουδέτερη όσον αφορά τις τεχνολογικές επιλογές. Αλλά το να ταξινομήσουμε την πυρηνική ενέργεια ως πράσινη ή όχι θα έχει τα επόμενα χρόνια, τεράστιο αντίκτυπο στην επενδυτικές αποφάσεις.