Η συνεργασία μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών ακτοφυλακής και των ΜΚΟ είναι μικρή.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο τελευταίο τραγικό ναυάγιο στα ανοικτά των ελληνικών ακτών, ένα από τα χειρότερα στην ευρωπαϊκή ιστορία, αναζωπύρωσε για άλλη μια φορά τη συζήτηση σχετικά με το αν η ΕΕ κάνει αρκετά για να αποτρέψει την απώλεια ζωής των μεταναστών στη θάλασσα.
Επί του παρόντος, κάθε παράκτια ή νησιωτική χώρα είναι υπεύθυνη για τη δική της ζώνη έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο Θάλασσα, όπου είναι υποχρεωμένη να ξεκινά επιχειρήσεις για τη διάσωση σκαφών που κινδυνεύουν, εάν χρειαστεί, με τη συμμετοχή ιδιωτικών πλοίων.
Καθώς το κράτος μέλος της ΕΕ που είναι υπεύθυνο για τη διάσωση είναι επίσης υπεύθυνο για την αποβίβαση και τη διεκπεραίωση πιθανών αιτήσεων ασύλου, οι εθνικές ακτοφυλακές είναι συχνά ύποπτες ότι περιμένουν όσο το δυνατόν περισσότερο πριν αναλάβουν δράση.
Σύμφωνα με αναφορές των μέσων ενημέρωσης, για παράδειγμα, οι ελληνικές αρχές περίμεναν για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν επέμβουν την περασμένη εβδομάδα, πιθανώς ελπίζοντας ότι το σκάφος θα συνέχιζε την πορεία του προς την Ιταλία, ακόμη και αν βρισκόταν ήδη σε κίνδυνο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει περιορισμένες αρμοδιότητες σε αυτού του είδους τις επιχειρήσεις. Ο οργανισμός εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, ο Frontex, παρέχει βοήθεια μέσω της εναέριας επιτήρησης και θα μπορούσε να συνδράμει σε μια διάσωση, εάν το διατάξει η αρμόδια εθνική αρχή, αλλά δεν μπορεί να πραγματοποιήσει μια διάσωση ανεξάρτητα.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι μια ευρωπαϊκή αποστολή διάσωσης στη Μεσόγειο θα βοηθούσε στη βελτίωση της κατάστασης.
Αλλά η μεταρρύθμιση της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ δεν προβλέπει κάτι τέτοιο, όπως καταγγέλλει ο Πιέτρο Μπαρτόλο, μέλος της ομάδας των Σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο Μπαρτόλο ήταν μέλος αντιπροσωπείας του Κοινοβουλίου που επισκέφθηκε αυτή την εβδομάδα το ιταλικό νησί Λαμπεντούζα, γεωγραφικά πιο κοντά στην Αφρική παρά στην Ευρώπη, προκειμένου να παρατηρήσει πώς διεξάγεται η δραστηριότητα της έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα.
«Στην αρχή της νομοθετικής περιόδου, το πρώτο πράγμα που ζήτησα ήταν ένα ψήφισμα που να προβλέπει μια ευρωπαϊκή υπηρεσία έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα, προφανώς σε συντονισμό με τα κράτη μέλη του πρώτου λιμένα προσέγγισης», δήλωσε ο Μπαρτόλο στο Euronews.
«Ωστόσο, μετά από έξι μήνες εργασίας το πήγαμε στην ολομέλεια, όπου, προς μεγάλη μου λύπη, χάσαμε με μόλις δύο ψήφους. Λυπήθηκα πολύ γι' αυτό, αλλά σίγουρα η Ευρώπη πρέπει να κάνει κάτι», πρόσθεσε.
Ιδιωτικοί φορείς διεξάγουν επίσης επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο Θάλασσα, έστω και σε μικρότερη κλίμακα σε σύγκριση με τις εθνικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με τον Μπαρτόλο, οι ΜΚΟ πραγματοποιούν περίπου το 10% των επιχειρήσεων διάσωσης στην Κεντρική Μεσόγειο.
Ωστόσο, ορισμένες κυβερνήσεις έχουν κατηγορηθεί ότι προσπαθούν να περιορίσουν ή ακόμη και να απαγορεύσουν τις επιχειρήσεις τους. Η Ιταλία, για παράδειγμα, τις υποχρεώνει να ελλιμενίζονται μετά από μία και μόνο διάσωση και τους αναθέτει λιμάνια αποβίβασης πολύ μακριά από τα μέρη όπου γίνονται οι διασώσεις.
«Οι ΜΚΟ ποινικοποιούνται τόσο πολύ, ενώ αντίθετα θα μπορούσαν να συνεργαστούν για να προσπαθήσουν να σώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Αλλά υπάρχει μια ακατανόητη εχθρότητα απέναντί τους. Δεν το καταλαβαίνω, επίσης επειδή, παρά τις προσπάθειες που γίνονται για τη διάσωση αυτών των ανθρώπων, συχνά συνεχίζουν να υπάρχουν ναυάγια και άνθρωποι εξακολουθούν να πεθαίνουν», δήλωσε ο ευρωβουλευτής.
Το ιταλικό υπουργείο Εσωτερικών λέει ότι το έργο των ΜΚΟ αποτελεί «παράγοντα έλξης» που ενθαρρύνει τους λαθρέμπορους και τους μετανάστες να αποπλεύσουν. Η Επίτροπος της ΕΕ Ίλβα Γιόχανσον δήλωσε ωστόσο στο Euronews την περασμένη εβδομάδα ότι εκτιμά το έργο τους για τη διάσωση ζωών.