H εκπομπή ταξιδεύει στην Κύπρο όπου διεξάγεται μια σημαντική έρευνα, για την επίδραση της κλιματικής αλλαγής
*«Μαζί με τον υπόλοιπο πλανήτη, η Ευρώπη αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Πολλές περιοχές βρίσκονται μπροστά σε διάφορους κινδύνους, από τις ξηρασίες έως τις πλημμύρες, αλλά πόσο καλά καταλαβαίνουμε τι να περιμένουμε και πώς να ανταποκριθούμε;»
Η εκπομπή Futuris ασχολείται αυτήν την εβδομάδα με το κρίσιμο αυτό ζήτημα. Ο δημοσιογράφος του Euronews, Ντένις Λοκτιέ, ταξίδεψε στην Κύπρο, όπου οι επιστήμονες διεξάγουν μια σημαντική έρευνα*
Οι βροχοπτώσεις που μετατρέπουν αυτήν την ξηρή κοίτη σε ποταμό,καθίστανται λιγότερο συχνές και πιο έντονες. Αυτό επιταχύνει τη διάβρωση του εδάφους, προκαλώντας περισσότερα ιζήματα. Στην περιοχή αυτή κατασκευάστηκε φράγμα ελέγχου για την επιβράδυνση του ποταμού, ώστε το νερό να μπορεί να απορροφηθεί από το έδαφος, αλλά τα αναπτυσσόμενα ιζήματα αποτελούν εμπόδιο.
«Οι άνθρωποι που ζουν εδώ βασίζονται στα υπόγεια ύδατα, τόσο για την εγχώρια κατανάλωση, τις ανάγκες των νοικοκυριών, όσο και για την άρδευση. Με την κλιματική αλλαγή, θα εισρέει όλο και λιγότερο νερό, οπότε θέλουμε να καταλάβουμε πόσο νερό μπορεί να αποθηκευτεί εδώ», δήλωσε η Αντριάνα Μπρούγκμαν, ερευνήτρια στην υδρολογία και τη διαχείριση των υδάτων, στο Ινστιτούτο Κύπρου.
Η ανησυχία είναι ότι σε αυτήν την ξηρή κατά το ήμισυ χώρα, όλο και περισσότερο νερό θα εξατμίζεται πριν φθάσει στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες. Οι ερευνητές λαμβάνουν τακτικά δείγματα από το έδαφος για να μάθουν πόσο γρήγορα, ή πόσο αργά, το νερό του ποταμού μπορεί να περάσει μέσα από αυτό το αναπτυσσόμενο στρώμα πυκνών ιζημάτων.
«Μέσα σε αυτόν τον κύλινδρο, έχουμε μια γνωστή ποσότητα χώματος. Θα στραγγίξουμε αυτό το δείγμα, θα το ζυγίσουμε, και έτσι θα καθορίσουμε την πυκνότητα του εδάφους», υπογράμμισε ο Κοράντο Καμέρα, ερευνητής στην υδρολογία και τις επιστήμες της γης, στο Ινστιτούτο Κύπρου.
Για να έχουμε μια καλύτερη ιδέα για την κυκλοφορία του νερού, οι ερευνητές κάνουν και άλλες μετρήσεις. Αυτός ο δασικός σταθμός εξετάζει την επίδραση των δέντρων. Ο θόλος/το κουβούκλιο παγιδεύει νερό βροχής και το αναγκάζει να εξατμιστεί πριν φτάσει στο έδαφος, ενώ το βασικό σύστημα αντλεί υπόγεια ύδατα για να αναπτυχθεί το δέντρο, μια διαδικασία που είναι γνωστή ως διαπνοή.
«Αυτός ο αισθητήρας έχει τρεις βελόνες που μας επιτρέπουν να εκτιμήσουμε την ταχύτητα του νερού που διέρχεται από τους κορμούς και αυτό θα δείξει τι ποσότητα από τα υπόγεια ύδατα καταναλώνουν τα δέντρα», τόνισε ο Μαρίνος Ηλιάδης, ερευνητής στην Οικοϋδρολογία, στο Ινστιτούτο Κύπρου.
Η κυπριακή έρευνα βοηθάει να προσαρμοστεί η τοπική γεωργία στις μεταβολές της διαθεσιμότητας του νερού, για παράδειγμα, υποδεικνύοντας τις καλλιέργειες που αποδίδουν νερό. Αυτή είναι μια πλευρά του μεγάλου ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου που μελετά ζητήματα νερού που σχετίζονται με το κλίμα.
Σε αυτήν την περιοχή της Γερμανίας, ένα εκατομμύριο κάτοικοι εξαρτώνται από ένα σύστημα δεξαμενών νερού που πρέπει να παραμείνει ισορροπημένο. Οι έντονες καλοκαιρινές βροχές αυξάνουν τον κίνδυνο πλημμυρών. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν μετεωρολογικά δεδομένα με τις μετρήσεις τους για τις ροές των υδάτων στην επιφάνεια και στο έδαφος, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τις αλλαγές στον κύκλο του νερού.
«Αυτό που βιώνουμε ήδη είναι οι αλλαγές στις βροχοπτώσεις: τώρα έχουμε μερικές φορές λιγότερη βροχή το χειμώνα -κανονικά χειμωνιάτικες πλημμύρες έχουμε τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο, τώρα έχουμε μερικές φορές αργότερα, για παράδειγμα, τον Μάρτιο. Και υπάρχουν και πιο συχνές πλημμύρες το καλοκαίρι. Αυτό σημαίνει ότι το νερό δεν είναι διαθέσιμο την κατάλληλη στιγμή, όταν το χρειαζόμαστε, συνεπώς είτε δεν υπάρχει αρκετό πόσιμο νερό είτε υπάρχει πολύ νερό όταν υπάρχει πλημμύρα», είπε ο Μαρκ Σέιμπελ, ερευνητής στη διαχείριση των υδάτινων πόρων και των κινδύνων πλημμύρας, στη Γερμανία.
Για περισσότερες πληροφορίες για το ευρωπαϊκό σχέδιο bingo, δείτε εδώ
Το έργο, που μελετά δοκιμαστικά σημεία σε 6 χώρες, αποσκοπεί στο να δημιουργήσει μια λεπτομερή δεκαετή πρόβλεψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα ευρωπαϊκά συστήματα ύδρευσης, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στη γεωργία, τη βιομηχανία, τον τουρισμό και σε άλλους τομείς της οικονομίας.
“Αυτή η έρευνα θα μας βοηθήσει να προβλέψουμε την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον μας – είτε αυτό αφορά περιοχές πλημμυρών είτε περιοχές ευάλωτες σε ξηρασία. Αλλά και να ανταποκριθούμε ανάλογα, με τις κατάλληλες λύσεις υποδομής και με τις απαραίτητες αλλαγές στη συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι στο περιβάλλον», σημείωσε η Ραφαέλα Μάτος, συντονίστρια του έργου BINGO και ερευνήτρια στον τομέα των υδραυλικών συστημάτων και του περιβάλλοντος, LNEC.