Το ευρωπαϊκό πρότζεκτ SponGES έχει να κάνει με τη μελέτη των σφουγγαριών, που βρίσκονται στη βαθιά θάλασσα.
Από τα νορβηγικά φιόρδ μέχρι τον αρκτικό κύκλο και τα αρκτικά υποβρύχια βουνά, το Euronews και ο Ντενί Λοκτιέ συμμετέχει σε μια διεθνή αποστολή που μελετά ένα απλό οργανισμό που παίζει όμως έναν αρκετά πολύπλοκο ρόλο στα ωκεάνια οικοσυστήματα: τα σφουγγάρια
Το «G.O.Sars» είναι ένα από τα πιο προηγμένα ερευνητικά πλοία στον κόσμο. Για τρεις εβδομάδες ήταν το σπίτι μας ομάδας επιστημόνων που συμμετείχαν στο ευρωπαϊκό πρότζεκτ SponGES που έχει να κάνει με τη μελέτη των θαλάσσιων σφουγγαριών, που βρίσκονται στη βαθιά θάλασσα. Ένα τηλεχειριζόμενο υποβρύχιο ρομποτικό σκάφος χρησιμοποιήθηκε για την εύρεση και τη συλλογή δειγμάτων σπόγγων που βρίσκονται σε βάθος πολλών χιλιομέτρων.
«Έχουμε πολύ καλή γνώση για τους σπόγγους που βρίσκονται σε μικρό βάθος, για παράδειγμα σε κοραλλιογενή οικοσυστήματα. Αλλά στη βαθιά θάλασσα είναι κάτι που δεν έχουμε εξερευνήσει. Έχουμε μια ιδέα για το που θα τους βρούμε, για την ποικιλομορφία τους, αλλά η συμπεριφορά τους είναι σχετικά άγνωστη» αναφέρει ο Χανς Τόρε Ραπ, συντονιστής του πρότζεκτ, και ερευνητής θαλάσσιας βιοποικιλότητας στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν.
How do
DeepSea_Sponges</a> compare to shallow water <a href="https://twitter.com/hashtag/sponge?src=hash">#sponge</a>|s? That's a question <a href="https://twitter.com/UvA_Amsterdam">UvA_Amsterdam's Martijn Bart is working on pic.twitter.com/lCEsrpSURU— Denis Loctier (@Loctier) July 25, 2017
Η μελέτη συνεχίζεται νυχθημερόν. Όταν επιστρέφει το ρομπότ, οι επιστήμονες χειρίζονται με μεγάλη προσοχή τα δείγματα που συνέλεξε. Τα μεταφέρουν στα εργαστήρια που έχουν πάνω στο σκάφος. Κάποια θα κρατηθούν για μεταγενέστερη μελέτη, μετά την ανάλυσή τους.
What do deep-sea #sponge|s eat? An important question to understand food circulation in the ocean,
UvA_Amsterdam</a>'s Benjamin Müller explains <a href="https://t.co/yEKx4zgnrz">pic.twitter.com/yEKx4zgnrz</a></p>— Denis Loctier (Loctier) July 24, 2017
Τα σφουγγάρια περιέχουν πολύτιμα χημικά συστατικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε φαρμακευτικά προϊόντα αλλά και σε καλλυντικά και αρώματα.
«Έχουν βρεθεί μέχρι τώρα κάποια είδη σφουγγαριών που παράγουν ουσίες που έχουν αντικαρκινική, αντιμυκητιακή ή αντιβακτηριακή δράση και θέλουμε να δούμε τι γίνεται με τα είδη στη βαθιά θάλασσα, όπου δεν ξέρουμε ακόμη κάτι» επισημαίνει η Βασιλική Κουτσουβέλη, θαλάσσια βιολόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.
Processing the first
DeepSea_Sponges</a> samples just brought back by the ROV, <a href="https://twitter.com/VKoutsouveli">VKoutsouveli fromNHM_London</a> explains what is she looking for <a href="https://t.co/jmyk3ak63B">pic.twitter.com/jmyk3ak63B</a></p>— Denis Loctier (Loctier) July 21, 2017
Μερικά σφουγγάρια διατηρούνται ζωντανά σε ειδικά ενυδρεία για να διερευνηθεί η διαδικασία που τρέφονται. Φιλτράροντας το θαλάσσιο νερό μέσω των πόρων τους, αυτοί οι πρωτόγονοι ζωικοί οργανισμοί ανακυκλώνουν τα σκουπίδια και παράγουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά για άλλους θαλάσσιους οργανισμούς. Αυτό το πείραμα δείχνει στους επιστήμονες πόσα βακτήρια και άλλοι ρυπογόνοι οργανισμοί φιλτράρονται από το συγκεκριμένο είδος σπόγγων.
«Το πείραμα δείχνει ακριβώς πόσο σημαντικά είναι τα σφουγγάρια για όλο τον ωκεανό. Γιατί αν δείτε τι απορροφούν από τον ωκεανό, θα καταλάβετε ότι αν τα αφαιρέσουμε από τη θάλασσα, θα μαζευτούν πάρα πολλά σκουπίδια, λόγω της ανυπαρξίας τους» υπογραμμίζει ο Μάρτιν Μπαρτ, θαλάσσιος βιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ.
Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε αρκετά νέα είδη σπόγγων. Γνωρίζουμε περίπου 8.000 είδη, που ξεκινούν από λίγα εκατοστά και φτάνουν στο ένα μέτρο. Ο ρόλος που παίζουν όμως στην ισορροπία και στην υγεία του θαλάσσιου οικοσυστήματος δεν έχει ακόμη ερευνηθεί διεξοδικά. Είναι ένα μυστήριο που πρέπει να λύσουμε με περισσότερες αποστολές και μελέτες.
«Το πρότζεκτ μας επικεντρώνεται στον Βόρειο Ατλαντικό. Είναι ένας μεγάλος ωκεανός, αλλά στην κλίμακα του πλανήτη μας είναι πολύ μικρός. Έτσι δεν είναι; Ακόμη κι αν κάνουμε μεγάλη προσπάθεια στην έρευνά μας, απλά βλέπουμε την άκρη του παγόβουνου. Χρειάζεται λοιπόν να γίνουν πολλές ακόμη μελέτες. Έχουν μεγάλο κόστος, είναι χρονοβόρες, αλλά πρέπει να γίνουν» εξηγεί ο Χανς Τόρε Ραπ, συντονιστής του ευρωπαϊκού πρότζεκτ SponGES.
Τα σφουγγάρια ζουν σε ωκεανούς για πάνω από μισό δισεκατομμύριο χρόνια. Αν κατανοήσουμε καλύτερα αυτά τα ευαίσθητα πλάσματα, θα έχουμε κάνει ένα αποφασιστικό βήμα όχι μόνο για την προστασία τους, αλλά για την προστασία των ωκεανών.