Το Futuris μιλά με ειδικούς για τις συνέπειες στο οικοσύστημα
Τι ποσότητες πλαστικού καταλήγουν στα ποτάμια μας, και ποιες είναι οι συνέπειες για την υγεία μας και το περιβάλλον; Επιστήμονες και απλοί πολίτες σε ευρωπαϊκές πόλεις αναζητούν απαντήσεις.
Ανά μερικούς μήνες, κάτοικοι της Σαμπούκα και άλλων ιταλικών κοινοτήτων επισκέπτονται σημεία δειγματισμού στις όχθες των ποταμών, για να μάθουν πόσο καθαρό ή πόσο μολυσμένο είναι το νερό. Η πρωτοβουλία αυτή από επιστήμονες και πολίτες δεν παράγει απλώς χρήσιμα στοιχεία - αυξάνει και την περιβαλλοντική επίγνωση.
«Κάνουμε τρία είδη παρατήρησης. Οι δύο γίνονται με χημικά αντιδραστήρια, που μετρούν την περιεκτικότητα σε νιτρικά και φωσφορικά ιόντα. Η τρίτη είναι οπτική ανάλυση που μετρά τη θολότητα του νερού», εξηγεί ο κάτοικος της Σαμπούκα Μάρκο Τζιούντι.
Οι εθελοντές συγκεντρώνουν και καταγράφουν σκουπίδια από πλαστικό, μια κοινή πηγή ρύπανσης μικροπλαστικών που μεταφέρεται από τα ποτάμια στις θάλασσες και τους ωκεανούς. Άλλες πηγές, όπως τα αστικά ή βιομηχανικά υγρά λύματα, αποτυπώνονται με διάφορους συνδυασμούς χημικών ρύπων.
«Καταγράφουμε όλα τα λύματα που εντοπίζουμε σε κάθε σημείο. Αποτυπώνουμε όλα τα σχετικά στοιχεία σ' αυτή τη χάρτινη φόρμα αλλά και στο διαδίκτυο, με μια ειδική εφαρμογή στο κινητό τηλέφωνο», λέει ο Αντρέα Βάνι.
Τα δεδομένα που συγκεντρώνουν οι επιστήμονες - πολίτες μελετώνται στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος, που χρησιμοποιεί επίσης εργαστηριακά όργανα για τον εντοπισμό μικροπλαστικών σε δείγματα νερού.
Το νερό από το ποτάμι περνά μέσα από ένα χάρτινο φίλτρο, το οποίο μετά θερμαίνεται με ένα ειδικό εργαλείο μέχρι τους 900 βαθμούς Κελσίου. Όπως το φίλτρο θερμαίνεται, τα διάφορα συστατικά εξαερώνονται σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Οι κλίμακες ακριβείας του οργάνου μετρούν τις μεταβολές στο βάρος του δείγματος σε κάθε θερμοκρασία, και έτσι προκύπτει ο τύπος και το βάρος των μικροπλαστικών.
«Θέλουμε να τα ταυτοποιήσουμε έτσι ώστε να αναπτύξουμε μεθόδους για τη μείωση της παρουσίας τους, δεδομένου ότι αποτελούν σοβαρή απειλή για την υδρόβια πανίδα και χλωρίδα, για ολόκληρο το οικοσύστημα», λέει η καθηγήτρια του πανεπιστημίου της Σιένα Τζέμα Λεόνε.
Για να μάθουν περισσότερα για τις βιολογικές επιπτώσεις των μικροπλαστικών, οι ερευνητές χρησιμοποιούν ειδικές γυάλινες κυψελίδες που τις αποκαλούν μικροκόσμους, με μικροβιακή ζωή που επωάζεται για ορισμένη περίοδο σε προσομοίωση ηλιακού φωτός.
«Μέσα στις κυψελίδες αυτές βάζουμε μικροσωματίδια πολυστυρενίου, για να παρατηρήσουμε τι συμβαίνει όταν αυτά τα μικροσωματίδια έρχονται σε επαφή με την οργανική ύλη. Ελέγχουμε τι συμβαίνει όταν τα εκθέτουμε στο φως, για να προσομοιάσουμε όσο πιο ρεαλιστικά γίνεται τις συνθήκες της επιφάνειας του ωκεανού που εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία», τονίζει η ερευνήτρια του πανεπιστημίου της Σιένα Λουίζα Γκαλγκάνι.
Οι μοριακές μεταβολές μέσα στους μικροκόσμους μετρώνται με πυρηνικό μαγνητικό συντονισμό. Γίνεται έτσι καλύτερα κατανοητό πώς τα μικροπλαστικά επηρεάζουν βιολογικές και χημικές διαδικασίες στην επιφάνεια της θάλασσας. Είναι ένα κρίσιμο πρόβλημα, τώρα που αυτός ο σχετικά νέος ρύπος εντοπίζεται σε όλη τη γη.
«Ακόμα έχουμε πολλά να μάθουμε για τη θέση και το ρόλο των πλαστικών στο οικοσύστημά μας. Είμαστε ακόμα στο πρώτο κομμάτι -ποσοτικοποιούμε τι πάει εκεί. Δεν κατανοούμε πλήρως πού καταλήγει, ποιες επιπτώσεις έχει στην πανίδα. Κατανοούμε κάποιες πτυχές τους, αλλά όχι τις επιπτώσεις σε ολόκληρο το βιολογικό, χημικό σύστημα που απαρτίζει τα υδάτινα συστήματά μας», λέει στο euronews ο συντονιστής του προγράμματος POSEIDOMM, Στίβεν Λουαζέλ.
Περισσότερες πληροφορίες στο www.poseidomm.eu