Σκοπός του προγράμματος είναι ο εντοπισμός κινδύνων και ευκαιριών που συνδέονται με τις κλιματικές αλλαγές
Η υπερθέρμανση του πλανήτη απασχολεί έντονα τους επιστήμονες αλλά και τους ψαράδες σε όλη την Ευρώπη. Οι ψαράδες ανησυχούν ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε εξάλειψη των ψαριών και του επαγγέλματός τους. Αλλά οι ειδικοί ισχυρίζονται τώρα ότι το κλίμα μπορεί να προσφέρει νέες ευκαιρίες. Αυτό είναι το θέμα της εκπομπής Futuris, στο Euronews.
Ο Ετόρε Μάλφερ ψαρεύει στην Λίμνη Γκάρντα, στην Ιταλία, όλη του τη ζωή. Στο παρελθόν, τα χέλια και τα ενδημικά ψάρια ήταν άφθονα. Τώρα, όπως λέει, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Δεν γνωρίζει γιατί, αλλά υποψιάζεται ότι αυτό μπορεί να έχει σχέση με το μεταβαλλόμενο κλίμα που βλάπτει τη λίμνη. Ο ίδιος τονίζει:
«Πριν από 30-40 χρόνια είχαμε τέσσερις διαφορετικές εποχές: άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο και χειμώνα. Σήμερα επικρατεί σύγχυση. Οι χειμώνες δεν είναι τόσο κρύοι όσο στο παρελθόν και τα καλοκαίρια είναι πάρα πολύ ζεστά».
Για να βρουν απαντήσεις, ψαράδες στη Λίμνη Γκάρντα συνεργάζονται με τους επιστήμονες στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «ClimeFish», που μελετάει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια.
Ο τοπικός συνεταιρισμός αλιέων που διαθέτει 12 αλιευτικά σκάφη παρέχει ορισμένα στοιχεία και δείγματα στους ερευνητές. Η Αλεσάντρα Ματζόλα που ανήκει στον συνεταιρισμό εξηγεί: «Καθώς είδαμε μια μείωση των αλιευμάτων, ήταν πολύ σημαντικό να συνεργαστούμε με τους ερευνητές, να τους δώσουμε ό, τι είναι απαραίτητο για να κατανοήσουμε τις αιτίες αυτών των αλλαγών και να βρούμε πιθανές λύσεις».
Η Λίμνη Γκάρντα ανήκει στις 15 μελέτες του έργου που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων λίμνες γλυκού νερού και ιχθυοτροφεία από όλη την Ευρώπη. Η συντονίστρια του έργου, Μικαέλα Ασάν, σημειώνει: «Μιλήσαμε με τους ενδιαφερόμενους και ρωτήσαμε, ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι κύριες προκλήσεις στο μέλλον; Και μετά απευθυνθήκαμε στους βιολόγους και στους σχεδιαστές μας και τους ζητήσαμε να προσαρμόσουν τα μοντέλα τους».
Οι ερευνητές βλέπουν ότι η υπερθέρμανση στην Ευρώπη κάνει τα ψάρια και τα οστρακοειδή να αναπτύσσονται ταχύτερα, κάτι που μπορεί να είναι μια καλή είδηση για τη βιομηχανία. Αλλά παράλληλα αυξάνονται η υπεραλίευση και άλλες απειλές. Σύμφωνα με την επιστήμονα Μαριόλα Νόρτε, το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η αλιεία είναι η μετανάστευση των ψαριών σε περιοχές που βρίσκονται πιο βόρεια, ιδίως στα βορειοανατολικά του Ατλαντικού. Ενώ στην περίπτωση της υδατοκαλλιέργειας, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο αριθμό παρασίτων και περισσότερες ασθένειες.
Με βάση την ανάλυσή τους, οι ερευνητές προετοιμάζουν ένα σύνολο πρακτικών συμβουλών για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και για τη βιομηχανία με στόχο τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Ετοιμάζουν επίσης ένα εργαλείο λογισμικού που βοηθά στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων.
Από τις μηχανότρατες στη Σουηδία έως τις καινοτόμες φάρμες ψαριών στις Καναρίους Νήσους, το μεταβαλλόμενο κλίμα παρουσιάζει νέους κινδύνους και ευκαιρίες σε ολόκληρη τη βιομηχανία. Αυτό σημαίνει ότι είναι σημαντικό για τα κράτη μέλη της ΕΕ να επανεξετάσουν τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές τους για την προστασία των ψαριών και τη στήριξη της βιομηχανίας. Η συντονίστρια του προγράμματος «ClimeFish», Μικαέλα Ασάν, λέει στο συμπέρασμά της: «Εναπόκειται σε εμάς τους ανθρώπους να κάνουμε σωστή ρύθμιση των αποθεμάτων και να συμφωνήσουμε μεταξύ μας. Και τότε θα έχουμε μια καλή αλιεία».