Στο επίκεντρο η μισθολογική διαφάνεια και η παροχή ενός πιο ευέλικτου πλαισίου στο εργασιακό περιβάλλον για τους γονείς
Καλώς ήλθατε στο Real Economy. Εάν είσαι γυναίκα και εργάζεσαι στην Ευρώπη, αμείβεσαι κατά μέσο όρο 15% λιγότερο από έναν άνδρα, συχνά για την ίδια εργασία. Η πανδημία έδειξε πόσο ισχυρές είναι οι ανισότητες ανάμεσα στα δύο φύλα, με τις γυναίκες να αναλαμβάνουν την έξτρα απλήρωτη παιδική φροντίδα. Αντιμετωπίζουν μάλιστα μεγαλύτερο κίνδυνο να χάσουν τη δουλειά τους.
Το μισθολογικό χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα στην Ευρώπη και οι συνέπειές του
Για κάθε ευρώ που κερδίζει ένας άνδρας, μια γυναίκα κερδίζει κατά μέσο όρο 86 σεντς. Πώς γίνεται; Οι γυναίκες αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής φροντίδας, κάτι που σημαίνει ότι συχνά έχουν μειωμένες ώρες απασχόλησης. Το 1/3 των γυναικών στην Ε.Ε. δουλεύουν με μερική απασχόληση σε σχέση με το 8% των ανδρών.
Αυτό καθιστά δύσκολη την επαγγελματική τους ανέλιξη. Επίσης υπάρχουν περισσότερες γυναίκες σε τομείς με χαμηλότερες αμοιβές, όπως ο τομέας της φροντίδας και της εκπαίδευσης. Στην κορυφή, οι γυναίκες που διευθύνουν, κερδίζουν 23% λιγότερα χρήματα από τους άνδρες που έχουν αντίστοιχες θέσεις.
Στην Ευρώπη, μόλις το 10% των διευθυνόντων συμβούλων επιχειρήσεων είναι γυναίκες.
Ο Ευρωπαϊκός πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων έχει θέσει την ανάγκη να υπάρξει ισότητα των φύλων. Για να βοηθήσει στο κλείσιμο του χάσματος των αμοιβών ανάμεσα στα δύο φύλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να εισάγει τη μισθολογική διαφάνεια. Με αυτόν τον τρόπο, οι επιχειρήσεις θα δεσμεύονται νομικά να δημοσιοποιούν τις αμοιβές των εργαζομένων τους.Ο Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων ζητά επίσης ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.
Να υπάρχει ισορροπία στο δικαίωμα της γονικής άδειας και πιο ευέλικτο εργασιακό περιβάλλον. Αυτά έχουν υιοθετηθεί από τον νόμο της Ε.Ε. και τα κράτη μέλη πρέπει να τα ενσωματώσουν στην εθνική νομοθεσία μέχρι το 2022.
Γερμανία
Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που περιορίζει την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών στο εργασιακό περιβάλλον είναι ο διαρκής αγώνας μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής. Η Φανί Γκορέ πήγε στην Γερμανία για να δει πώς οι γυναίκες ανταπεξέρχονται.
Παρόλο που τα τελευταία 15 χρόνια έχει γυναίκα καγκελάριο, η Γερμανία βρίσκεται πίσω από τους Ευρωπαίους γείτονές της, που έχουν αντίστοιχα ποσοστά γυναικείας απασχόλησης, όσον αφορά στην ισότητα των δύο φύλων στην εργασία. Πώς είναι η εργασιακή κατάσταση για τις γυναίκες στη Γερμανία; Στο Βερολίνο, δύο γυναίκες μοιράζονται μαζί μας την εμπειρία τους. Η Ναντίνε Έπλεν είναι δικηγόρος και εκπροσωπεί γυναίκες που έχουν επισφαλείς θέσεις εργασίας στον κλάδο των ξενοδοχείων και των εστιατορίων: «Το πρόβλημα είναι ότι ακόμη κι αν οι συμβάσεις εργασίας δημοσιοποιούνται στη βάση των 40 ωρών απασχόλησης την εβδομάδα, ο εργοδότης μπορεί να κατανείμει τις ώρες όπως θέλει. Και φυσικά οι γυναίκες που έχουν παιδιά δεν μπορούν να εγγυηθούν τη διαθεσιμότητά τους. Υπάρχει το πρόβλημα της απόλυσης και της υποβάθμισης, γιατί οι γυναίκες δεν είναι πολύ ευέλικτες».
Η πανδημία ενέτεινε τα προβλήματα που έχουν να κάνουν με το μοίρασμα των οικογενειακών καθηκόντων. Η Ναντίνε, πολλές από τις πελάτισσές της και σχεδόν το 50% των Γερμανίδων δουλεύουν με καθεστώς μερικής απασχόλησης για να φροντίζουν τις οικογένειές τους. Αυτό το ποσοστό είναι πολύ πάνω από το μέσο όρο. Η Ναντίνε Έπλεν συμπληρώνει: «Έχω δύο παιδιά και πρέπει να τα φροντίζω η ίδια, γιατί δεν έχουμε συγγενείς στο Βερολίνο. Προτιμώ να δουλεύω σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης, αλλά αυτό δεν γίνεται όταν έχεις παιδιά. Οι ώρες του σχολείου και της φροντίδας των παιδιών δεν ταιριάζουν πάντα με τις ώρες εργασίας μου».
Για να βελτιώσει την παρουσία γυναικών στην αγορά εργασίας, η Γερμανία, όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έχει περιθώριο μέχρι το 2022 για να εφαρμόσει την ευρωπαϊκή οδηγία για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, η οποία περιλαμβάνει καλύτερη πρόσβαση σε γονικές άδειες και μεγαλύτερη ευελιξία στην εργασία. Σύμφωνα με την οικονομολόγο Καταρίνα Βρόλιχ, επικεφαλής της Ερευνητικής Ομάδας Οικονομίας των Φύλων πρέπει να βελτιωθεί η φορολογία στο οικογενειακό εισόδημα και η πρόσβαση και των δύο γονέων σε επαγγελματικές ευκαιρίες:
«Αυτό που μπορούμε να παρατηρήσουμε στην Γερμανία είναι ότι έχει κυριαρχήσει ένας νέος κανόνας. Έχουμε πάει από την οικογένεια όπου ένας έφερνε χρήματα στο μοντέλο της οικογένειας που ενάμιση άτομο φέρνει χρήματα. Η Γερμανία πρέπει να κάνει μεγάλη προσπάθεια για να βελτιώσει την πρόσβαση και την ποιότητα της παιδικής φροντίδας και επίσης όσον αφορά τις ώρες λειτουργίας της».
Ένας τομέας όπου η Γερμανία τα πάει καλά με την ισότητα, είναι ο αριθμός των γυναικών που είναι μέλη διοικητικών συμβουλίων εταιριών εισηγμένων στο χρηματιστήριο. Η γυναικεία συμμετοχή αντιστοιχεί εδώ στο 36%. Για να υπάρξει ισότητα στο συγκεκριμένο χώρο, η Γερμανία ετοιμάζεται να επιβάλλει υποχρεωτική ποσόστωση. Θα μιλήσουμε με την Χίλτρουντ Βέρνερ, τη μόνη γυναίκα στο ΔΣ της Volkswagen: «Ακόμη κι αυτοί που είναι κατά των ποσοστώσεων θα συμφωνήσουν ότι αυτή η διαδικασία δίνει τώρα ώθηση. Προσωπικά την καλωσορίζω. Θα βοηθήσει να μην παραβλέπουμε άτομα με εξαιρετικά προσόντα, λόγω προκαταλήψεων. Είναι μια προσωπική απόφαση, αλλά δεν γίνεται χωρίς κόστος. Έπρεπε να κάνω συμβιβασμούς. Γι’ αυτό πρέπει να ξέρεις τι θέλεις».
Η ελπίδα είναι στο μέλλον να μην χρειάζεται να κάνουν οι γυναίκες τους ίδιους συμβιβασμούς για την επαγγελματική τους ανέλιξη.
Πόσο έτοιμες είναι οι χώρες στην Ε.Ε. να σπάσουν την γυάλινη οροφή; Με τον σημερινό ρυθμό αλλαγών, η Γερμανία δεν αναμένεται να δει να κλείνει το μισθολογικό χάσμα των δύο φύλων μέχρι τον επόμενο αιώνα. Στην Γαλλία, θα χρειαστούν πάνω από 1000 χρόνια. Μερικές χώρες έχουν ως στόχο να έχουν ισότιμους μισθούς μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας. Το Βέλγιο είναι μία από αυτές.
Βρυξέλλες
Ναόμι Λόιντ, Euronews:
Είμαι στις Βρυξέλλες για να να συναντήσω την Έστερ Λιντς, που είναι η αναπληρώτρια γραμματέας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων.
Έσθερ Λιντς, Αναπληρώτρια Γραμματέας Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων:
Αυτό που επιθυμούμε είναι καλύτερους νόμους για εργασία ίσης αξίας. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, μιλούσα με ένα συνδικάτο την προηγούμενη εβδομάδα. Αυτό που μου είπαν είναι ότι ο επικεφαλής αγορών πληρωνόταν 30% παραπάνω από τον επικεφαλής ανθρωπίνου δυναμικού. Και όταν έβλεπες το περιεχόμενο αυτής της δουλειάς, οι δεξιότητες, η κατάρτιση που έπρεπε να έχει το άτομο και η ευθύνη, δεν είχαν καμιά απολύτως διαφορά. Αλλά φυσικά ο επικεφαλής του ανθρωπίνου δυναμικού ήταν γυναίκα και ο επικεφαλής αγορών άνδρας. Και έρχονταν από έναν γυναικοκρατούμενο και έναν ανδροκρατούμενο τομέα αντίστοιχα.
Ναόμι Λόιντ, Euronews:
Πώς βλέπετε να βοηθά η οδηγία για τη μισθολογική διαφάνεια;
Έσθερ Λιντς, Αναπληρώτρια Γραμματέας Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων:
Ένα μεγάλο μέρος του μισθολογικού χάσματος έχει να κάνει με εργασία που κάνουν κυρίως οι γυναίκες. Αυτό και μόνο μοιάζει ως δικαιολογία για χαμηλότερη αμοιβή. Ένα από τα βασικά θέματα που θέλουμε να δούμε σ’ αυτή την οδηγία είναι η πρόβλεψη να μπει τέλος στη μυστικότητα του μισθού. Είναι ένα πολύ σημαντικό μέτρο, γιατί πολύ συχνά γυναίκες δουλεύουν δίπλα σε συναδέλφους, συχνά για δεκαετίες και πιστεύουν ότι παίρνουν τα ίδια λεφτά. Και μετά ανακαλύπτουν, μερικές φορές όταν βγαίνουν στη σύνταξη, ή από κάποιο ρεπορτάζ στις ειδήσεις ότι το πρόσωπο με το οποίο νόμιζαν ότι έκαναν την ίδια δουλειά και έπαιρναν τον ίδιο μισθό, τελικά έπαιρνε πολύ περισσότερα. Το δεύτερο που είναι σημαντικό είναι ότι χρειάζεται να απαγορευθούν οι κρυφοί όροι πληρωμής στα συμβόλαια εργασίας.
Ναόμι Λόιντ, Euronews:
Το Βέλγιο είναι μια από τις χώρες στην Ευρώπη που πρωτοπορεί στη μείωση του μισθολογικού χάσματος. Πώς τα καταφέρνει τόσο καλά;
Έσθερ Λιντς, Αναπληρώτρια Γραμματέας Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων:
Αυτό που βλέπω εδώ στο Βέλγιο, που είναι πολύ διαφορετικό από πολλά άλλα μέρη, είναι ο αριθμός των εργαζομένων που είναι σε συνδικάτα. Έχουμε λοιπόν ανθρώπους σίγουρους ότι όταν θέσουν ένα θέμα ή κάνουν μια καταγγελία, δεν θα τους ξεχωρίσουν, δεν θα γίνουν θύματα ή τους πετάξουν έξω, επειδή δημιουργούν φασαρία. Αυτό είναι ένα από τα πράγματα που πρέπει να διασφαλίσει αυτή η οδηγία: να μην θεωρήσει δεδομένο επειδή οι άνθρωποι έχουν την πληροφόρηση, ότι θα μπορέσουν να τη χρησιμοποιήσουν. Πρέπει να ισχύει ως μια ισχυρή διασφάλιση.