To Real Economy βρίσκεται στη Βόρεια Μακεδονία, μια χώρα υποψήφια για ένταξη στην Ε.Ε., που έχει λάβει 160 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια έκτακτης ανάγκης από την Ευρώπη. Θα μιλήσουμε με τον πρωθυπουργό για τις μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζουν και θα συναντήσουμε νέους που αναζητούν εργασία.
Σε αυτή την εκπομπή του Real Economy εστιάζουμε στην Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ), δηλαδή στην έκτακτη οικονομική βοήθεια από την ΕΕ προς τις γειτονικές χώρες για την σταθεροποίηση των οικονομιών τους. Τα τελευταία 30 χρόνια, υπήρξαν 77 τέτοιες οικονομικές δράσεις, αξίας 16 δισεκατομμυρίων ευρώ. Βοήθησαν 27 χώρες. Η πιο πρόσφατη είναι τα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, που δόθηκαν στην Ουκρανία σε ένδειξη αλληλεγγύης στον ουκρανικό λαό.
Η συνδρομή παρέχεται κυρίως με τη μορφή δανείων με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους και χαμηλά επιτόκια. Για να λάβουν τα χρήματα, οι χώρες πρέπει να έχουν υπογράψει ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης με το ΔΝΤ, να έχουν εκπληρώσει προϋποθέσεις σε σχέση με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την καταπολέμηση της διαφθοράς και να έχουν εφαρμόσει δημοκρατικές, οικονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ο ευρύτερος στόχος είναι η διασφάλιση της σταθερότητας και της ευημερίας πέρα από την ΕΕ.
Βόρεια Μακεδονία
Αυτή την εβδομάδα, είμαστε στα Σκόπια, την πρωτεύουσα της Βόρειας Μακεδονίας. Η χώρα έχει λάβει 160 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια έκτακτης ανάγκης από την ΕΕ, γνωστά ως μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή, για να μπορέσει να σταθεροποιήσει της οικονομία της, μετά την πανδημία.
Βάζοντας πολλούς εργαζόμενους σε καθεστώς αναστολής συμβάσεων, δημιουργήθηκε το φαινόμενο του ψαλιδιού: από τη μια πλευρά μειώθηκαν τα δημόσια έσοδα και από την άλλη πλευρά, αυξήθηκαν απότομα οι κοινωνικές δαπάνες.
Επιπλέον, οι άμεσες ξένες επενδύσεις μειώθηκαν, αφαιρώντας ένα μεγάλο κομμάτι από το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. Το ποσοστό ανεργίας των νέων στη Βόρεια Μακεδονία μειωνόταν σταθερά από το 2005, αλλά το 2020 ανέβηκε ξανά. Η 23χρονη Μαρία Σεπέτοβσκα μπόρεσε να βρει δουλειά, χάρη στο πρόγραμμα της ΕΕ, Εγγύηση για τη Νεολαία, που τέθηκε σε εφαρμογή από τον ΟΑΕΔ της χώρας: «Φυσικά, η πανδημία ήταν μια αγχωτική περίοδος για να ξεκινήσεις την σταδιοδρομία σου, ειδικά αν είσαι νέος. Αποκτώ ολοένα και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, κυρίως βλέποντας ότι υπάρχουν πολλά προγράμματα που υποστηρίζουν τη χώρα μας».
Η κατάσταση όμως δεν είναι η ίδια για όλους τους φίλους της Μαρία, όπως εξηγεί: «Ήταν πολύ εύκολο για μένα, αλλά δυστυχώς, δεν συμβαίνει το ίδιο με πολλούς νέους της Βόρειας Μακεδονίας. Μερικοί από αυτούς δυσκολεύονται πολύ να βρουν τη μεγάλη ευκαιρία. Επομένως, δεν είναι τέλεια η κατάσταση εδώ».
Η πρώτη δόση της ΜΧΣ στάλθηκε ως έκτακτη ανακούφιση. Για τη δεύτερη δόση, η Βόρεια Μακεδονία έπρεπε να εκπληρώσει μια σειρά όρων. Ένας από αυτούς ήταν και η ίδρυση ενός οργανισμού απασχόλησης νέων. Ο Γκόραν Πέτκοφσκι μας εξηγεί το ρόλο του: «Συμμετέχει, πρώτον, στην ανάπτυξη των ενεργών μέτρων για την αγορά εργασίας στο πλαίσιο του επιχειρησιακού σχεδίου και στο πώς μπορούμε να στοχεύσουμε καλύτερα τους νέους με αυτά τα ενεργά μέτρα που έχουμε για την αγορά. Είναι επίσης υπεύθυνοι για τον συντονισμό των εργασιών των συμβούλων νεολαίας στο τοπικό γραφείο απασχόλησης και φυσικά για την παρακολούθηση και τις εκθέσεις του προγράμματος Εγγύηση για τη Νεολαία».
Τα 160 εκατομμύρια ευρώ της χρηματοδοτικής συνδρομής βοήθησαν την οικονομία της Βόρειας Μακεδονίας στη δύσκολη περίοδο. Η βοήθεια θα έχει και μακροπρόθεσμο όφελος για τη χώρα, σύμφωνα με την Σενάι Χατζιμουσταφά, επίκουρη καθηγήτρια Οικονομικών και Επιχειρήσεων στο South East European University: «Τα χρήματα ήταν αναγκαία εκείνη την περίοδο, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν ορισμένες από τις ανάγκες του προϋπολογισμού και του ισοζυγίου πληρωμών. Από την άλλη πλευρά όμως είναι οι μεταρρυθμίσεις που μένουν και θα έχουν θετικό αντίκτυπο στη χώρα. Αυτές λοιπόν θα επηρεάσουν την κατάσταση όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μεσομακροπρόθεσμα».
Η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή εισέρχεται στην τέταρτη δεκαετία ύπαρξής της. Η τελευταία συνδρομή ήταν στην Ουκρανία, όπου δόθηκαν 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι περιγράφει τον αντίκτυπο του προγράμματος: «Φυσικά και έχουμε συμφέρον να υπάρχει σταθερότητα στην περιοχή. Σταθερότητα σε σχέση με τη μετανάστευση. Σταθερότητα σε σχέση με την ειρήνη. Έχουμε, τέλος, τεράστιο ενδιαφέρον ως εμπορικοί εταίροι αυτών των χωρών, γιατί τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σε μεγάλο βαθμό ο κύριος εμπορικός εταίρος τους».
Συνέντευξη με τον πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας, Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι
Για το πώς βοήθησε τη Βόρεια Μακεδονία, η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή της Ε.Ε., η Ναόμι Λόιντ μίλησε με τον πρωθυπουργό της χώρας, Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι.
Ναόμι Λόιντ, Euronews:
Τι σημαίνει η μακροοικονομική οικονομική συνδρομή της Ε.Ε. για τη χώρα σας;
Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι, Πρωθυπουργός Βόρειας Μακεδονίας:
Η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ μας βοήθησε πολύ, όχι μόνο από την προοπτική της καθαρής οικονομικής ενίσχυσης, αλλά και για να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις που ξεκινήσαμε στον τομέα της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών και σε άλλους τομείς. Έδωσε όμως και ένα σαφές μήνυμα στους άλλους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και τους δωρητές με τους οποίους συνεργαζόμαστε, ότι έχουμε μια σταθερή οικονομική πολιτική στην περίοδο της κρίσης.
Ναόμι Λόιντ, Euronews:
Πόσο δύσκολο ήταν να εφαρμοστούν αυτές οι μεταρρυθμίσεις;
Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι, Πρωθυπουργός Βόρειας Μακεδονίας:
Η καταπολέμηση του εγκλήματος και της διαφθοράς έχει δώσει αποτελέσματα, καθώς βελτιώσαμε τη θέση μας στις εκθέσεις της Διεθνούς Διαφάνειας. Έχουμε γίνει μια χώρα που έχει δημοκρατικές συνθήκες γιατί στο παρελθόν, υπήρχαν προβλήματα με τις δημοκρατικές διαδικασίες. Και είμαστε πολύ χαρούμενοι γι' αυτό.
Ναόμι Λόιντ, Euronews:
Πώς διασφαλίζετε ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν θα σταματήσουν και θα εφαρμοστούν πλήρως στο μέλλον;
Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι, Πρωθυπουργός Βόρειας Μακεδονίας:
Έχουμε εξασφαλίσει ότι έχουμε τακτικό συντονισμό με τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έχουμε τακτική υποβολή εκθέσεων. Εργαστήκαμε επίσης πολύ για την εφαρμογή εσωτερικών μηχανισμών στη χώρα και στους δημόσιους θεσμούς προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα γίνουν.
Ναόμι Λόιντ, Euronews:
Η Βόρεια Μακεδονία είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ. Το επόμενο βήμα είναι οι ενταξιακές συνομιλίες. Πόσο αισιόδοξος είστε ότι θα ξεκινήσουν σύντομα;
Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι, Πρωθυπουργός Βόρειας Μακεδονίας:
Η Βόρεια Μακεδονία έχει ξεκάθαρο στρατηγικό στόχο να γίνει πλήρες μέλος των ευρωατλαντικών ενώσεων. Πέρυσι, γιορτάσαμε την 30ή επέτειο της ανεξαρτησίας μας και αυτό συνοδεύτηκε από το να γίνουμε το 30ό μέλος του ΝΑΤΟ. Είμαστε ήδη στο 17ο έτος από τότε που μας έχει χορηγηθεί καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας και ακόμα δεν έχουν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις. Δυστυχώς, πέρυσι, υπήρξε μια άλλη πρόκληση που επιβλήθηκε από την πρώην κυβέρνηση της Βουλγαρίας. Με τις δύο νέες κυβερνήσεις ξεκινήσαμε ένα νέο διάλογο, οπότε μαζί με τον πρωθυπουργό της Βουλγαρίας είχαμε ήδη μια συνάντηση στα Σκόπια για να επαναφέρουμε την εμπιστοσύνη.