Πώς φτάσαμε στον πενθήμερο πόλεμο Γεωργίας-Ρωσίας στις 7 Αυγούστου 2008
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΔέκα χρόνια συμπληρώθηκαν στις 7 Αυγούστου, από τον πενθήμερο πόλεμο Ρωσίας-Γεωργίας, που έληξε με τη συνθηκολόγηση των Γεωργιανών. Πολλοί πιστεύουν ότι η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία θα είχε αποφευχθεί, εάν η Ευρώπη αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος αντιδρούσε σθεναρά σε εκείνη τη σύρραξη, πριν από μια δεκαετία.
Η σύγκρουση κράτησε πέντε μέρες και είχε ως επίκεντρο τις αποσχισθείσες περιοχές της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας, που στη συνέχεια αυτοανακηρύχτηκαν ανεξάερτητες δημοκρατίες.
Ποιες ήταν οι αιτίες της σύγκρουσης; Ποιες ήταν οι συνέπειες του πολέμου; Ποιες είναι οι μελλοντικές προοπτικές; Οι απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα έρχονται στις επόμενες γραμμές αυτού του άρθρου.
Το ιστορικό πλαίσιο πριν τον πόλεμο Ρωσίας-Γεωργίας
Οι Γεωργιανοί κατηγορούν τους Νότιους Οσετούς ότι ήταν στο πλευρό της Ρωσίας, όταν ο Κόκκινος Στρατός εισέβαλε στη Γεωργία, στις αρχές της δεκαετίας του ‘20. Το αποτέλεσμα της στάσης τους ήταν να κερδίσουν την αυτονομία τους, εντός της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ η Βόρεια Οσετία, από την άλλη πλευρά του Καυκάσου, ήταν μέρος της Ρωσίας.
Τη δεκαετία του ‘90, η Γεωργία γίνεται ανεξάρτητη, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Η άνοδος στην εξουσία του Γεωργιανού εθνικιστή πολιτικού Ζβιάντ Γκαμσαχούρντια, δημιούργησε αποσχιστικές διαθέσεις στη Νότια Οσετία. Μετά από κάποια βίαια περιστατικά ζήτησε την ανεξαρτησία της από την Γεωργία, το 1992.
Μετά από τρία χρόνια σποραδικής βίας, Ρωσία, Νότια Οσετία και Γεωργία υπέγραψαν συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, η οποία συνοδευόταν από ειρηνευτική δύναμη που επέβλεπε την κατάσταση.
Το 2004, εκλέγεται πρόεδρος της Γεωργίας, ο Μιχαήλ Σαακασβίλι. Η πρόθεσή του ήταν να επαναφέρει την περιοχή υπό τον έλεγχο των Γεωργιανών. Η διαδικασία σταματά μετά το δημοψήφισμα στη Νότια Οσετία, που λέει όχι στην προσάρτηση της χώρας από τη Γεωργία.
Τα πράγματα χειροτερεύουν τα επόμενα χρόνια: τον Απρίλιο 2008, η Γεωργία δυσανασχετεί με την ενίσχυση των δεσμών Ρωσίας-Νότιας Οσετίας, ενώ η Μόσχα αντιδρά στην πρόθεση της Τιφλίδας να μπει στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Η μία κατηγορεί την άλλη για αύξηση των στρατιωτικών δυνάμεων.
Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν μεταξύ του γεωργιανού στρατού και των αποσχιστικών δυνάμεων της Νότιας Οσετίας τις πρώτες μέρες του Αυγούστου. Αυτό όμως που οδήγησε στην είσοδο της Ρωσίας στον πόλεμο, ήταν το στρατιωτικό σφυροκόπημα από γη και αέρα της πρωτεύουσας της Νότιας Οσετίας, Τσχινβάλι.
Τα ρωσικά τανκς μπήκαν στην Νότια Οσετία, με την δικαιολογία ότι έπρεπε να προστατεύσουν τους κατοίκους της χώρας, καθώς πολλοί από αυτούς έχουν ρωσικά διαβατήρια. Μέσα σε λίγα 24ωρα, οι Ρώσοι απέκτησαν τον έλεγχο της περιοχής, απώθησαν τους Γεωργιανούς εκτός των εδαφών της Νότιας Οσετίας και επιτέθηκαν σε προάστια της Τιφλίδας.
Η επόμενη μέρα του πολέμου
Ο πόλεμος κράτησε συνολικά πέντε μέρες. 800 άτομα έχασαν τη ζωή τους. Τα δύο μέρη προχώρησαν σε κατάπαυση του πυρός στις 12 Αυγούστου 2008. Η Ρωσία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας. Λίγες χώρες προχώρησαν όμως στη συνέχεια στην αναγνώριση των δύο δημοκρατιών. Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Τιφλίδας και Μόσχας πάγωσαν.
Μετά τον πόλεμο, η Νότια Οσετία εξαρτιέται πλέον ολοκληρωτικά από τη Ρωσία. Η Γεωργία μπορεί να τα πηγαίνει καλύτερα οικονομικά, αλλά η αρνητική έκβαση του πολέμου οδήγησε σε μεγαλύτερο αυταρχισμό την κυβέρνηση της χώρας, υπό την πρόφαση της ασφάλειας. Ο πολιτικός διάλογος μεταξύ κυβέρνησης και των κομμάτων της αντιπολίτευσης ήταν ανύπαρκτος. Όποιος έκανε κριτική στην κυβέρνηση Σαακασβίλι θεωρούνταν ότι ήταν πράκτορας της Ρωσίας ή έπαιζε το παιχνίδι των Ρώσων. Το 2014, η Γεωργία υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε., αλλά δεν έχει υποβάλει ακόμη αίτημα να γίνει πλήρες μέλος της.
Οι σχέσεις των δύο κρατών παραμένουν ακόμη και σήμερα στάσιμες. Οι πολίτες της Γεωργίας βλέπουν με καχυποψία τις πολιτικές και στρατιωτικές κινήσεις του Κρεμλίνου. Η ένταση στα σύνορα με την Νότια Οσετία ανεβαίνει τακτικά, χωρίς όμως να υπάρχει κάποια ένδειξη σοβαρής επιδείνωσης.
Από την άλλη πλευρά οι σχέσεις των δύο λαών (Γεωργίας – Ρωσίας) είναι πολύ στενές. Οι Ρώσοι είναι μάλιστα στις πρώτες θέσεις των τουριστών που ταξιδεύουν στη χώρα του Καυκάσου.