Πότε αποποινικοποίησαν την ομοφυλοφιλία οι χώρες της Ευρώπης;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ο Ιούνιος έχει καθιερωθεί ως μήνας υπερηφάνειας για τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Πλέον, όλο και περισσότερες χώρες στον κόσμο αναγνωρίζουν σε μέλη της κοινότητας τα θεμελιώδη (για τους υπόλοιπους) δικαιώματα, ενώ χώρες στις οποίες μέχρι πρότινος η ομοφυλοφιλία ήταν ποινικά κόλασιμη, αρχίζουν σταδιακά να την αποποινικοποιούν. Πρόσφατο παράδειγμα η Μποτσουάνα, όπου η δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματικό νόμο που καθιστούσε παράνομη την ομοφυλοφιλία. Στον δυτικό κόσμο η ομοφυλοφιλία παύει σιγά σιγά να αποτελεί ταμπού για όλο και περισσότερες χώρες. Στην Ευρώπη τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων βρίσκονται σε ένα (σχετικά) ικανοποιητικό επίπεδο, υπολείπονται όμως (σε πολλές χώρες) εκείνων των CIS ετεροφυλόφιλων.

Στην Ελλάδα, τον Δεκέμβριο του θεσμοθετήθηκε η επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια, ενώ από το 2018 αποκτούν και το δικαίωμα στην αναδοχή παιδιών. Πρόκειται για δύο πολύ σημαντικά μέτρα, τα οποία ενδεχομένως και να ήρθαν αργά, σε μία χώρα όπου η ομοφυλοφιλία είχε αποποινικοποιηθεί από το 1951.

Στην Γερμανία, το Σύμφωνο Συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια είχε θεσμοθετηθεί από το 2001, ενώ από το 2015 μπορούν και να τεκνοθετήσουν, ενώ το 2017 απέκτησαν και το δικαίωμα σε πολιτικό γάμο. Η ομοφυλοφιλία στη Γερμανία αποποινικοποιήθηκε μόλις στις 11 Ιουνίου του 1994, πριν από ακριβώς 25 χρόνια.

Το euronews εξετάζει τους νόμους για την ομοφυλοφιλία στην Ευρώπη

Ελλάδα

Στην Ελλάδα η ομοφυλοφιλία έπαψε να αποτελεί ποινικό αδίκημα το 1951. Η «ασέλγεια παρά φύση» (μεταξύ ανδρών) τιμωρούταν με βάση το άρθρο 347 του Π.Κ. που προέβλεπε προϋποθέσεις για το αξιόποινο. Το άρθρο αυτό ήρθη με τροπολογία που ψηφίστηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2015 και τέθηκε σε ισχύ την επόμενη ημέρα με το σχετικό ΦΕΚ. Η κατάργηση του άρθρου 347 επέτρεψε ταυτόχρονα την εξίσωση των ηλικιακών ορίων συγκατάθεσης της σεξουαλικής επαφής μεταξύ του ίδιου φύλου.

Κύπρος

Στην Κύπρο η ομοφυλοφιλία (μόνο για τους άνδρες) ήταν ποινικό αδίκημα από το 1889, όταν η Κύπρος ήταν βρετανική αποικία. Ο νόμος διατηρήθηκε και μετά από την ανεξαρτησία και συνέχισε να υφίσταται παρά τους αγώνες ακτιβιστών και καταδίκη από το ΕΔΑΔ. Το κυπριακό κοινοβούλιο αναγκάστηκε το 1998, να αποποινικοποιήσει την ομοφυλοφιλία (μεταξύ συναινούντων ενηλίκων σε ιδιωτικό χώρο), όταν κατέστη ορατός ο κίνδυνος να χάσει η Κύπρος την υποψηφιότητα της για ένταξη στην Ε.Ε.

Το κατώτατο όριο ηλικίας αποποινικοποίησης της ομοφυλοφιλίας ήταν τα 18 χρόνια, ενώ για τους ετερόφυλους τα 16. Ο νόμος για πρώτη φορά στην Κύπρο ανέφερε και τη γυναικεία ομοφυλοφιλία, ενώ το 2002 ψηφίζεται ως νέα κατώτατη ηλικία για ομοφυλόφιλους και ετεροφυλόφιλους τα 17 έτη.

Ο Κυπριακός στρατός εξακολουθεί να απαγορεύει την ομοφυλοφιλία με βάση ότι η ομοφυλοφιλία είναι ψυχική ασθένεια και η ομοφυλοφιλική επαφή μπορεί να τιμωρηθεί με οχτάμηνη φυλάκιση.

Αυστρία

Μέχρι το 1971 η ομοφυλοφιλία ήταν κολάσιμη στην Αυστρία και μέχρι το 2002 υπήρχαν ηλικιακά όρια για τις ομόφυλες σχέσεις. Ο ποινικός κώδικας επέτρεπε τις ετερόφυλες σχέσεις από τα 14 χρόνια, οι ομόφυλες όμως θεωρούνταν νόμιμες για τους άνω των 18.

Η πρόβλεψη αυτή αφορούσε μόνο τους άνδρες.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο ζήτησε την διαγραφή αυτού του άρθρου μέχρι το 2003, δίνοντας τέλος στις διακρίσεις σε βάρος των ομοφυλόφιλων. Την 1/1/2010 θεσμοθετήθηκε το σύμφωνο συμβίωσης και για ομόφυλα ζευγάρια, ενώ από την 1/1/ 2019 ο γάμος μεταξύ ομοφύλων.

Ελβετία

Η ομοφυλοφιλία κατέστη νόμιμη στην Ελβετία το 1942. Το όριο των 20 ετών που ίσχυε για την πραγματοποίηση σχέσεων μεταξύ ομοφύλων (16 για τους ετερόφυλους) καταργήθηκε στο τέλος του 1990/

Οι γάμοι μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου είναι νόμιμοι στην χώρα. Από το 2007, τα ομόφυλα ζευγάρια έχουν την επιλογή και του συμφώνου συμβίωσης. Δεν έχουν το δικαίωμα στην τεκνοθεσία ή στην απόκτηση παιδιών μέσω τεχνητής γονιμοποίησης. Μπορούν, όμως, να τεκνοθετήσουν τα παιδιά του συντρόφου τους από προηγούμενη σχέση.

Ιταλία

Η ομοφυλοφιλία στην Ιταλία αποποινικοποιήθηκε το 1889 χάρη στον ποινικό κώδικα του υπουργού Δικαιοσύνης Τζουζέπε Ζαναρντέλι, γνωστό και ως Κώδικα Ζαρντανέλι. Έκτοτε θεωρείται “αμαρτία κατά της θρησκείας”.

Αυτό, όμως, που αρχικά μοιάζει ως ένας “φιλελεύθερος” κώδικας, στην πραγματικότητα αποσκοπούσε να κρατήσει την ομοφυλοφιλία μακριά από την δημόσια σφαίρα. Αν και δεν υπήρχε ποινική δίωξη για τους ομοφυλόφιλους, τα ζευγάρια δεν διώκονταν αρκεί να κρατούσαν την προσωπική τους ζωή στο σπίτι τους.

Η προσέγγιση αυτή ενισχύθηκε από τον κώδικα Ρόκο του 1930. Το νομοθέτημα ανέφερε: “Η φαύλη έξη της ομοφυλοφιλίας δεν τιμωρείται επειδή στην Ιταλία δεν είναι τόσο διαδεδομένη ώστε να απαιτεί νομική παρέμβαση.

Η προσέγγιση αυτή συνεχίζει να υφίσταται και στις μέρες μας. Σε πολλές αφρικανικές χώρες, όπως η Ουγκάντα, οι κυβερνήσεις αρνούνται ότι υπάρχουν ομοφυλόφιλοι στις χώρες τους, παρά το γεγονός ότι τους διώκουν.

Γαλλία

Ο νόμος της 4 Αυγούστου 1982 έβαλε τέλος στην απαγόρευση των ομοφυλοφιλικών σχέσεων. Ήδη, από το 1981 η Γαλλία είχε αφαιρέσει την ομοφυλοφιλία από τον κατάλογο των ψυχικών ασθενειών, κάτι που ο ΠΟΥ έκανε το 1993.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ωστόσο, η ομοφυλοφιλία δεν είχε ποτέ απαγορευθεί επίσημα στην Γαλλία. Μέχρι το 1791 τιμωρούταν ο σοδομισμός, αλλά όχι οι σχέσεις μεταξύ ομοφύλων. Η απαγόρευση του σοδομισμού ήταν αυτή που χρησιμοποείτο για να καταδικαστούν οι ομοφυλόφιλοι σε θάνατο και να καούν στην πυρά. Το 2013 ο γάμος μεταξύ ομοφύλων και η τεκνοθεσία θεσμοθετήθηκαν στην Γαλλία.

Ισπανία

Στην Ισπανία η ομοφυλοφιλία αποποινικοποιήθηκε το 1978. Οι γάμοι ομοφύλων θεσμοθετήθηκαν το 2005 με την χώρα να γίνεται από τις πρώτες στην Ευρώπη μαζί με το Βέλγιο και την Ολλανδία που προχώρησαν σε αυτή την κίνηση.

Ηνωμένο Βασίλειο

Πρωτοπόροι στην αναγνώριση των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι η Αγγλία και η Ουαλία που αποποινικοποίησαν την ομοφυλοφιλία το 1967(Νόμος για τα Σεξουαλικά Εγκλήματα).

Στην Σκωτία οι ομοφυλόφιλοι έπαψαν να διώκονται με νόμο του 1980 που εφαρμόστηκε από την 1η Φεβρουαρίου 1981.

Στη Βόρεια Ιρλανδία, η ομοφυλοφιλία νομιμοποιήθηκε το 1982.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ρωσία

Η ομοφυλοφιλία στην Ρωσία αποποινικοποιήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920, μετά την επανάσταση. Το 1937 υπό τον Στάλιν έγινε και πάλι ποινικά κολάσιμη, με νόμο που το 1993 ακυρώθηκε.

Το 2013 η Δούμα πέρασε νόμο με τον οποίο καθιστούσε παράνομη κάθε είδους “προπαγάνδα των ομοφυλόφιλων”. Η επίσημη ονομασία του νόμου ήταν: “Ρωσικός ομοσπονδιακός νόμος για την Προστασία των Παιδιών από Πληροφορίες που Προωθούν την Άρνηση στις Παραδοσιακές Οικογενειακές Αξίες”.

Ουγγαρία

Η ομοφυλοφιλία στην Ουγγαρία αποποινικοποιήθηκε το 1961, ενώ από το 1787 ο Αυτοκράτορας Ιωσής ο Β’ είχε άρει την θανατική ποινή για το “έγκλημα” της ομοφυλοφιλίας.

Από το 2012, στο ουγγρικό Σύνταγμα ο γάμος ορίζεται ως πράξη μεταξύ άνδρα και γυναίκας, καθιστώντας αδύνατο τον γάμο μεταξύ ομοφύλων. Προσπάθειες για αναθεώρηση του συγκεκριμένου άρθρου έχουν αποτύχει.