Μια ακτινογραφία της κατάστασης λίγο πριν τις εκλογές
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ δρόμος είμαι μακρύς αλλά τα χειρότερα φαίνεται ότι έχουν μείνει πίσω. Ωστόσο η πρόσφατη κρίση στην Πορτογαλία έχει αφήσει την σφραγίδα της. Για παράδειγμα, το 62% του σιδηροδρομικού δυκτύου της χώρας δεν είναι σε καλή κατάσταση και χρειάζεται προσοχή σύμφωνα με μια μελέτη της εταιρείας που διαχειρίζεται τα πορτογαλικά τρένα. Ωστόσο οι αρχές της χώρας εγγυώνται την ασφάλεια των επιβατών.
Τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι η Πορτογαλία έχει συνέλθει. Υπάρχει μια θετική εικόνα, αλλά τι πιστεύουν οι ίδιοι οι Πορτογάλοι; Στο ερώτημα αν τελείωσε η οικονομική κρίση, οι περισσότεροι απαντούν ότι αναρωτιούνται το ίδιο. «Όταν είχαμε το εσκούδο, ζούσαμε καλύτερα. Από τότε που ήρθε το ευρώ, κερδίζουμε αλλά δεν βλέπουμε τίποτα. Η ζωή γίνεται ολοένα και πιο ακριβή. Είναι ένα λάθος», λέει μια επιβάτης.
«Είναι σχετικά καλύτερα, αλλά χρειάζεται προσάθεια και νομίζω ότι υπάρχει ακόμα μακρύς δρόμος μπροστά μας», σχολιάζει μια άλλη κοπέλα.
Μετά το αίτημα οικονομικής βοήθειας του σοσιαλιστή Ζοζέ Σόκρατες το 2011, ο Σοσιαλδημοκράτης Πέδρο Πάσος Κοέλιο τον διαδέχτηκε και προχώρησε σε βαθιές περικοπές. Το 2015, ο Κοέλιο κέρδισε ξανά στις εκλογές αλλά ευρωσκεπτικιστές, κομμουνιστές και αριστερό μπλοκ βοήθησαν τους Σοσιαλιστές να πάρουν την εξουσία επιτυγχάνοντας μια συμμαχία στη Βουλή.
Ο Πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα διατήρησε την λιτότητα αλλά αποκατέστησε τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και βοηθήθηκε από έναν θετικό οικονομικό κύκλο.
Ο Ζοάο Μπόρζες Ασουνσάο, καθηγητής πανεπιστημίου, εξηγεί: «Δίνω ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός ότι η κυβέρνηση είπε αρχικά ότι θα πολεμήσει τη συμφωνία για τον προϋπολογισμό, αλλά έξι μήνες αργότερα, ακόμα και κατά τη διάρκεια του 2016, επανήλθε για να πει ότι θα εκπληρώσει όλους τους δημοσιονομικούς στόχους. Αυτό που είναι ίσως καινούργιο είναι ότι προκάλεσε μια τεράστια ανησυχία σε σχεση με την ακίνητη περιουσία, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να μην έρθουν στην Πορτογαλία. Και όταν πίστεψαν ότι η Πορτογαλία θα συνεχίσει να επιδιώκει τους δημοσιονομικούς της στόχους, η ανακούφιση που ακολουθησε διευκόλυνε την εισρροή κεφαλαίων».
Η χώρα αναπτύχθηκε κυρίως χάρη στις επενδύσεις της στον τουρσμό, τις εξαγωγές και το real estate. Η αποκορύφωση ηρθε το 2017. Τότε η Τράπεζα της Πορτογαλίας προέβλεψε ανάπτυξη πάνω από 3,5% όταν είχαμε ακόμα και ύφεση άνω του 4% πέντε χρόνια πριν. Η ανεργία έπεσε επίσης από το 16% το 2013 στο 7% πέρυσι. Μέσα σε σχεδόν μια δεκαετία, το 10% του ελλείμματος του προϋπολογισμού εξαλείφθηκε. Ο στόχος για το τρέχον έτος 2019 είναι 0,2% του ΑΕΠ. Όμως το δημόσιο χρέος παραμένει ένα από τα υψηλότερα της ΕΕ. Μόνο η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν πιο υψηλά.
Η κατάσταση δείχνει υπό έλεγχο αλλά το ζωνάρι παραμένει σφιχτό, η φορολογία έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο διαχρονικά και οι δημόσιες επενδύσεις είναι περιορισμένες. Ο Τιάγκο Καϊάδο, δικηγόρος που ειδικεύεται στις φορολογικές υποθέσεις, υποστηρίζει: «Δεν υπάρχουν δημόσιες επενδύσεις, που συνήθως βοηθούν στο να τονωθεί η οικονομία, ούτε όμως υπάρχουν επενδύσεις σε άλλους τομείς. Εάν ο οικονομικός κύκλος αντιστραφεί, καθώς υπάρχει μια τεράστια δημόσια δαπάνη που έχει πλέον συγκεντρώσει ακόμα μεγαλύτερο βάρος, και αν υπάρξει ύφεση, και εφόσον δεν υπάρχει περιθώριο αυξήσεων στη φορολογία, τότε θα βρεθούμε σε μια εξαιρετικά εύθραυστη κατάσταση».
Την Κυριακή, οι Πορτογάλοι επιλέγουν την κυβέρνηση μιας χώρας που μόλις έχει βγει από την καταιγίδα αλλά εξακολουθεί να πλέει σε ταραγμένα ύδατα. Ο απεσταλμένος του euronews Μισέλ Σάντος μεταδίδει: «Η Πορτογαλία έχει χάσει πολύτιμα χρόνια δυνητικής οικονομικής ανάπτυξης, αλλά έχει επανέλθει στις ράγες. Ωστόσο το τρένο της σύγκλισης με τις άλλες κορυφαίες ευρωπαϊκές οικονομίες είναι μακριά. Με μια οικονομική κρίση στον ορίζοντα, το ερώτημα είναι εάν η χώρα είναι έτοιμη για να αντιμετωπίσει αυτόν τον αντίκτυπο».