Άκυρη η απόφαση του 1934 με την οποία η τότε τουρκική κυβέρνηση είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία σε μουσείο - Διάγγελμα Ερντογάν
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται πως είχε έτοιμο το διάταγμα με το οποίο μετατρέπει την Αγία Σοφία σε τζαμί, καθώς λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση της απόφασης από το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας, το ανέβασε στο twitter υπογεγραμμένο.
Τι προηγήθηκε
Το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας, το κορυφαίο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας, ανακοίνωσε νωρίτερα ότι ακύρωσε το κυβερνητικό διάταγμα του 1934, με το οποίο μετατράπηκε σε μουσείο η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, αποφασίζοντας ότι είναι παράνομο και ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη μετατροπή του μνημείου σε τζαμί, παρά τις διεθνείς προειδοποιήσεις εναντίον μιας τέτοιας ενέργειας.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποδέχθηκε σχετικό αίτημα που είχαν καταθέσει ενώσεις και ακύρωσε την κυβερνητική απόφαση του 1934, μετέδωσε το κρατικό τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Αnadolu.
Ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είχε προτείνει τη μετατροπή σε τζαμί της Αγίας Σοφίας, η οποία έχει καθεστώς μουσείου και περιλαμβάνεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θα εκφωνήσει ομιλία αργότερα σήμερα, λίγο πριν από τις 9 μ.μ. (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας), ανακοίνωσε ο επικεφαλής του γραφείου Τύπου της τουρκικής προεδρίας.
Να σημειωθεί ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε ανακοινώσει ότι μια απόφαση για εκ νέου αλλαγή του καθεστώτος του κτιρίου «αποτελεί αρμοδιότητα του υπουργικού συμβουλίου και της προεδρίας».
Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Γενί Σαφάκ ανέφερε σε δημοσίευμα ότι προκρίνονταν δύο φόρμουλες που -και οι δύο- θα έδιναν στον Τούρκο πρόεδρο την ευχέρεια και μετατρέψει σε τζαμί την Αγιά Σοφιά:
1. Με υπογραφή Ερντογάν θα ετοιμαστεί διάταγμα και η Αγία Σοφία θα μετατραπεί σε τζαμί (όπως και έγινε).
2. Η προεδρία θα στείλει την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας στην Γενική Διεύθυνση Βακουφίων ζητώντας της να κάνει αυτό που πρέπει.
Νωρίτερα εκπρόσωπος του Ερντογάν δήλωσε πως η Αγία Σοφία θα μπορούσε να λειτουργεί όπως η Παναγία των Παρισίων, δηλαδή και ως μουσείο και ως τζαμί, τον υπουργό Δικαιοσύνης να χαρακτηρίζει τη άνοιγμα της ως τζαμί "νομική ανάγκη" ενώ ο αντιπρόεδρος του Κυβερνώντος κόμματος, εξέφρασε την ελπίδα η Αγία Σοφία να ανοίξει ως τζαμί στις 15 Ιουλίου, ημέρα που συμπίπτει με την επέτειο του αποτυχημένου πραξικοπήματος κατά του Ερντογάν.
Θύελλα αντιδράσεων
Σε καταδίκη της απόφασης του πρόεδρου Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί προχώρησε ο επικεφαλής της δημοκρατικής μειοψηφίας στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ.
«Καταδικάζω έντονα την απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. Καλώ τον Ερντογάν να αλλάξει πορεία και να αποκαταστήσει την αξιοθαύμαστη κληρονομιά της Αγίας Σοφίας ως μουσείο που θα επιτρέπει να την επισκεφθούν άνθρωποι όλων των θρησκειών και πολιτισμών», τόνισε ο Αμερικανός γερουσιαστής.
Με επιστολή που απέστειλε στον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, πήρε θέση στον θέμα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ο ισχυρός άνδρας του ΠΑΟΚ Ιβάν Σαββίδης, με την ιδιότητα του προέδρου της Ομοσπονδίας Ελλήνων της Ρωσίας. Ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ ζητά από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, να εκδηλώσει το ενδιαφέρον και την προσοχή του, για την επίλυση του θέματος που προκύπτει μετά την απόφαση του ΣτΕ της γειτονικής χώρας για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Αναλυτικά η επιστολή του Ιβάν Σαββίδη αναφέρει:
«Σας απευθύνω έκκληση ως μέλος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων υπό τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας εξ ονόματος πιστών Ορθόδοξων Χριστιανών από τις πολλές χιλιάδες ελληνικές διασπορές της Ρωσίας.
Οι πρόγονοί μας αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ως αποτέλεσμα δίωξης από τις οθωμανικές αρχές, και βρήκαν τη νέα τους πατρίδα στα σωτήρια εδάφη της ρωσικής αυτοκρατορίας.
Σήμερα, όπως ολόκληρος ο χριστιανικός κόσμος, παρακολουθούμε τα γεγονότα που εκτυλίσσονται γύρω από το ιερό ναόμας, ένα από τα κύρια σύμβολα του χριστιανισμού - την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη.
Ο καθεδρικός ναός είναι η ενσάρκωση της ίδιας της ουσίας του παγκόσμιου πολιτισμού, που αντικατοπτρίζει την παγκόσμια ιστορική διαδικασία, την ανάμειξη της μοίρας ολόκληρων λαών και χωρών. Πρόκειται για μια παγκόσμια κληρονομιά της οποίας η αποστολή είναι να είναι ένα κέντρο έλξης για ανθρώπους διαφορετικών θρησκειών και πεποιθήσεων. Και αυτή ήταν πάντα η κύρια δύναμη της Αγίας Σοφίας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑυτές τις μέρες, κάθε πραγματικά πιστός Ορθόδοξος Χριστιανός προσπαθεί να εκφράσει την ανησυχία του και να συμβάλει στην επίλυση της αμφιλεγόμενης κατάστασης. Κάθε μέρα λαμβάνω πολλές επιστολές και αιτήματα για να με βοηθήσουν να επηρεάσω κάπως αυτό που συμβαίνει. Η νέα γενιά δεν σταματά. Στις 4 Ιουλίου, με πρωτοβουλία της ελληνικής νεολαίας της Ρωσίας και με την προσωπική μου συμμετοχή, πραγματοποιήθηκε μια διαδικτυακή συνάντηση με εκπροσώπους χριστιανικών νέων από περισσότερες από 20 χώρες του κόσμου, το αποτέλεσμα της οποίας ήταν η απόφαση να προσφύγουμε στις σχετικές διεθνείς δομές - τον ΟΗΕ, την UNESCO και και στους αρχηγούς κρατών.
Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα γύρω από τον καθεδρικό ναό ανάδευαν ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο και απειλούσαν να αποσταθεροποιήσουν την ήδη δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση, προκαλώντας νέες εστίες συγκρούσεων.
Αγαπητέ Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς, γνωρίζοντας ως βαθιά θρησκευόμενο πρόσωπο, τον ηγέτη μιας χώρας στην οποία η Ορθοδοξία είναι μια από τις κύριες θρησκείες, σας ζητώ να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή στην τρέχουσα κατάσταση.
Ο κόσμος βιώνει μια σημαντική ιστορική στιγμή, οι συνέπειες των οποίων είναι δύσκολο να προβλεφθούν σήμερα. Ίσως ήρθε η ώρα για τη Ρωσία να υπερασπιστεί για άλλη μια φορά την προστασία των παγκόσμιων χριστιανικών αξιών, εκφράζοντας έτσι τις προσδοκίες όλων των ορθόδοξων λαών.
Γνωρίζουμε πλήρως ότι η απόφαση για το καθεστώς της Αγίας Σοφίας εξαρτάται από την πολιτική βούληση της τουρκικής ηγεσίας, αλλά με πίστη, ελπίδα και τρόμο, όπως και ολόκληρος ο Ορθόδοξος κόσμος, προσευχόμαστε για τη μοίρα του, περιμένουμε μια σοφή και ειρηνική επίλυση της κατάστασης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕίμαστε πεπεισμένοι ότι χωρίς τη συμμετοχή σας θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να το επιτύχετε.
Με σεβασμό Ιβάν Σαββίδης».
Ρωσία: Ο Ερντογάν προσπαθεί να κερδίζει πόντους στους οπαδούς της ισλαμικοποίησης της Τουρκίας
**Στη Ρωσία, ο πρόεδρο****ς της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (άνω βουλή) Κονσταντίν Κόσατσεφ**, εξέφρασε την λύπη του για την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να χρησιμοποιηθεί ο Ναός της Αγίας Σοφίας ως τζαμί, επισημαίνοντας ότι μια τέτοια απόφαση μπορεί να προκαλέσει εξαιρετικά αρνητικές αντιδράσεις σε όλο τον χριστιανικό κόσμο. Ο ίδιος επισήμανε ότι στην περίπτωση αυτή δεν είναι αποδεκτό το σκεπτικό ότι η τύχη των αρχιτεκτονικών μνημείων αποτελεί αυστηρά εσωτερική υπόθεση μιας χώρας. Ο Κόσατσεφ υποστήριξε πως δεν βλέπει στην απόφαση αυτή κάποια επιδίωξη της Τουρκίας να προκαλέσει έξωθεν δυνάμεις, εκτιμώντας ότι υπερτερούν στην περίπτωση αυτή ζητήματα εσωτερικής πολιτικής. «Δεν θα έβλεπα στην περίπτωση αυτή μια άμεση επιδίωξη (του προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ) Ερντογάν να προβεί σε κάποια πρόκληση προς έξωθεν δυνάμεις, ακόμη και παρά τις ήδη συνεχείς προστριβές με την Ελλάδα στο εν λόγω ζήτημα: κάθε φορά, όταν στην Αγία Σοφία διάβαζαν αποσπάσματα από το Κοράνι, το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας αντιδρούσε. Υπερτερούν εδώ παρόλα αυτά θέματα εσωτερικής πολιτικής», εκτιμά ο Κόσατσεφ.
Κατά την άποψη του ο Ερντογάν προσπαθεί να κερδίζει πόντους στους οπαδούς της ισλαμικοποίησης της Τουρκίας «παίρνοντας ακόμη και την πρωτοβουλία από τους πιο συντηρητικούς του αντιπάλους».
«Δεν σταματούν και οι συζητήσεις για πρόωρες βουλευτικές εκλογές, στις οποίες η αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας επίσης μπορεί να εξυπηρετεί τις κυβερνητικές δυνάμεις. Όλα αυτά είναι ερμηνείες, αλλά σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν ότι από εδώ και στο εξής θα χάσει το ουδέτερο στάτους του μουσείου ένα μοναδικό ιστορικό μνημείο, που διατηρεί και χριστιανικά και μουσουλμανικά στοιχεία διακόσμησης, το οποίο επι πολλά χρόνια υπήρξε σύμβολο διαθρησκευτικής ειρήνης και όχι μόνο μέσα στην ίδια την Τουρκία». Επισήμανε ο πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Και πιστεύω ότι η Άγκυρα πρέπει να φαίνεται τώρα στα μάτια όλου του κόσμου ως ο παραβάτης της διαθρησκευτικής ισορροπίας και θα χάσει το κύρος της ως ένας σημαντικός περιφερειακός παράγοντας. Είναι πολύ λυπηρό ότι συνέβη αυτό», κετέληξε ο Κόσατσεφ.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία εκφράζει τη λύπη της για το ότι η δική της ανησυχία, όπως και άλλων ορθόδοξων εκκλησιών, για την προοπτική να μετατραπεί ο Ναός της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη από μουσείο σε τζαμί, δεν εισακούσθηκε από τις τουρκικές αρχές. Τη δήλωση αυτή έκανε στο πρακτορείο TASS ο πρόεδρος του τμήματος για τις αμοιβαίες σχέσεις της εκκλησίας με την κοινωνία και τα ΜΜΕ της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου της Μόσχας, Βλαντίμιρ Λεγκόϊντα.
«Είναι πολύ λυπηρό ότι η ανησυχία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, άλλων ορθόδοξων εκκλησιών δεν εισακούσθηκε. Η εν λόγο απόφαση, δυστυχώς, δεν στοχεύει στην ειρήνευση των υπαρχουσών αντιθέσεων, αλλά, αντίθετα, μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερες διαιρέσεις, όπως είχε πει στις 6 Ιουλίου σε δηλώσεις του ο Πατριάρχης (Μόσχας και Πασών των Ρωσιών) Κύριλλος», δήλωσε ο Νεγκόϊντα.
Η UNESCO ανακοίνωσε ότι η Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς θα αξιολογήσει εκ νέου το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, αφού ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την ανακήρυξε τζαμί, νωρίτερα σήμερα. «Είναι λυπηρό που η απόφαση της Τουρκίας δεν ήταν αντικείμενο διαλόγου, ούτε υπήρξε κάποια γνωστοποίηση νωρίτερα», ανέφερε η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών σε ανακοίνωσή της.
«H UNESCO καλεί τις τουρκικές αρχές να ξεκινήσουν χωρίς καθυστέρηση διάλογο προκειμένου να αποφευχθεί η οπισθοχώρηση από την παγκόσμια αξία αυτής της σπάνιας κληρονομιάς, η διατήρηση της οποίας θα επανεξεταστεί από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς στην επόμενη συνεδρίασή της», πρόσθεσε η διευθύντρια της UNESCO, Οντρεΐ Αζουλέ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Αγία Σοφία είναι ενταγμένη στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο.
Νωρίτερα, μετά την ανακοίνωση του προέδρου Ερντογάν, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν κοντά στην Αγία Σοφία για να γιορτάσουν την απόφαση. «Αυτοί που την έχτισαν το έκαναν για να λατρεύουν τον Θεό επίσης», δήλωσε ο δάσκαλος Οσμάν Σαριχάν. «Δόξα τον Θεό, σήμερα επέστρεψε στον αρχικό σκοπό της. Σήμερα θα λατρεύσουμε τον Θεό σε αυτό το τζαμί», πρόσθεσε.
Στο κοινοβούλιο, στην Άγκυρα, οι βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) σηκώθηκαν όρθιοι και χειροκρότησαν ενώ διαβαζόταν το διάταγμα που υπέγραψε ο πρόεδρος Ερντογάν.
Ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ επέκρινε έντονα σήμερα την απόφαση της Τουρκίας για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, τονίζοντας ότι με αυτή την κίνηση η Άγκυρα αποξενώνεται από την Ευρώπη.
«Λυπούμαστε βαθιά για τη σημερινή απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί και δεν μπορούμε να την κατανοήσουμε! Η κατάργηση του καθεστώτος μουσείου που την καταστούσε προσβάσιμη σε όλους τους πολιτισμούς και τις θρησκείες είναι ένα ακόμη βήμα μακριά από την Ευρώπη», ανέφερε ο Αυστριακός ΥΠΕΞ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤη σημασία της Αγίας Σοφίας, ως συμβόλου διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου, τόνισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και Επίτροπος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής Μαργαρίτης Σχοινάς. Υπογράμμισε ότι η διατήρηση του παρόντος καθεστώτος, το οποίο αναγνωρίζεται και διεθνώς και δημοσίως, είναι ουσιαστικής σημασίας, διαφορετικά θα υπονομευθούν η ανεκτικότητα στην Τουρκία και το άνοιγμα της γειτονικής χώρας.
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας στην ολομέλεια του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου για την πολιτιστική ανάκαμψη της Ευρώπης, τόνισε ότι «η Αγία Σοφία είναι σύμβολο διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου. Είναι μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, είναι μουσείο, είναι σύμβολο. Είναι επίσης σύμβολο μιας πόλης, η οποία από μόνη της συμβολίζει τις αξίες που θα θέλαμε να επικρατούν στον σημερινό κόσμο»
Κύπρος: «Κατάφωρη παραβίαση των διεθνών υποχρεώσεων που έχει η Τουρκία»
Ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, αντέδρασε άμεσα στην απόφαση του τουρκικού ΣτΕ με σειρά tweet.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έγραψε τα εξής: «Η Κύπρος είναι κραυγαλέο θύμα, από την τουρκική εισβολή του 1974, της ενορχηστρωμένης τουρκικής πολιτικής καταστροφής και λεηλασίας θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων. Η κλιμακούμενη και κατάφωρη τουρκική παραβίαση των διεθνών της υποχρεώσεων αποδεικνύεται από την απόφαση μετατροπής της Αγίας Σοφίας, ενός μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς που είναι και παγκόσμιο σύμβολο της ορθόδοξης πίστης. Η Κύπρος καταδικάζει σφόδρα τις τουρκικές ενέργειες στην Αγία Σοφία στην προσπάθεια αποπροσανατολισμού της εσωτερικής κοινής γνώμης, και την καλεί να σεβαστεί τις διεθνείς της υποχρεώσεις».
Πανηγυρίζει και προκαλεί η Τουρκία
Αμέσως μετά την ανακοίνωση Ερντογάν με το διάταγμα, το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας ανέβασε φωτογραφία της Αγίας Σοφίας με τον τίτλο «Αγία Σοφία, Τζαμί».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠολιτικά στελέχη και υπουργοί «πανηγυρίζουν» στο twitter.
Και οι Γκρίζοι Λύκοι πάντως δεν έχασαν ευκαιρία και συγκεντρώθηκαν έξω από την Αγία Σοφία για να πανηγυρίσουν.