Nicosia Risk Forum 2022: Οι συνέργειες το βασικό όπλο στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών

Nicosia Risk Forum - CERIDES
Nicosia Risk Forum - CERIDES Πνευματικά Δικαιώματα euronews
Από Πάνος Κιτσικόπουλος
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button
Αντιγραφή/Επικόλληση το λινκ του βίντεο πιο κάτω:Copy to clipboardCopied

Κοινή διαπίστωση των συμμετεχόντων ότι τα θέματα Πολιτικής Προστασίας μπορούν να ξεπεράσουν σύνορα και ακόμα και να αποτελέσουν γέφυρα στην εύφλεκτη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Κάμερα: Ανδρέας Χαραλάμπους - APZolute Productions

Αν και η κλιματική κρίση γίνεται πλέον αισθητή σε όλον τον πλανήτη, είναι η περιοχή της Μεσογείου που δέχεται πιο έντονα τον μεγάλο όγκο των συνεπειών της. Οι φονικές πλημμύρες στη Μάνδρα το 2017, οι καταστροφικές πυρκαγιές στη βόρεια Εύβοια το 2021 είναι μόνο δύο από τις απτές αποδείξεις ότι το κλίμα αλλάζει και αυτή η αλλαγή αποτελεί απειλή για όλους μας με απρόβλεπτες επιπτώσεις.

Στο φετινό Nicosia Risk Forum, το οποίο εκτάκτως διεξήχθη στη Λάρνακα, κεντρικό ζήτημα υπήρξε ακριβώς αυτό: η διαχείριση των καταστροφών που οφείλονται στην κλιματική κρίση. Πρόκειται για την πρόκληση της εποχής μας, καθώς πλέον έχει καταστεί σαφές πως τα ακραία φαινόμενα που επηρεάζουν τις ζωές όλων μας ούτε γνωρίζουν σύνορα ούτε μπορούν να αντιμετωπιστούν με συνταγές του παρελθόντος. Στο μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του, ο επίτροπος Διαχείρισης Κρίσεων Γιάνες Λέναρτσιτς εξήγγειλε τον διπλασιασμό της ευρωπαϊκής εναέριας ικανότητας πυρόσβεσης, ενώ επεσήμανε πως χρειάζετια ενιαία αντιμετώπιση σε επίπεδο πρόληψης και διαχείρισης.

Ο ιδρυτής και διευθυντής του ιδρύματος CERIDES του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου Δρ. Γιώργος Μπούστρας θέτει ακόμα μία παράμετρο: «Ολοένα και περισσότερο η κοινωνία αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι έχει να παίξει ένα ενεργό ρόλο στην πρόληψη και τη διαχείριση των καταστροφών και στην Πολιτική Προστασία. Βέβαια είναι ακόμα τα πρώτα βήματα, αλλά αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να σταματήσει να έχει τον ρόλο του θεατή και συντεταγμένα, με σωστή εκπαίδευση, η οποία να ξεκινά από τα μικρά χρόνια, από τα σχολεία, μία διαχρονική εκπαίδευση, σωστά δομημένη, θα έχουμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα»

Όμως στο θέμα της συλλογικής αντιμετώπισης, η Μεσόγειος και ειδικά το ανατολικό κομμάτι της, φέρει μια ξεχωριστή πρόκληση. Γιατί όσο δεδομένο είναι το ότι οι φυσικές ή και ανθρωπογενείς καταστροφές δεν έχουν σύνορα, άλλο τόσο δεδομένες είναι και η γεωπολιτική αστάθεια της περιοχής. Κοινό τόπο στις τοποθετήσεις των συμμετεχόντων αποτέλεσε, πάντως, το ότι στα δύσκολα όλες αυτές οι διαφορές τείνουν να χάνουν σε σημασία.

«Η Κύπρος μπορεί να αξιοποιήσει και τη θέση της τη γεωγραφική, αλλά και τις άριστες σχέσεις που έχει με όλες τις χώρες της περιοχής», λέει στο euronews ο υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Κύπρου Κώστας Καδής. «Μπορεί να φέρει στο τραπέζι χώρες, οι οποίες πολιτικά ενδεχομένως να μην είναι φίλες και αυτό είχε γίνει στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του προέδρου για την κλιματική αλλαγή. Είδαμε γύρω από το ίδιο τραπέζι να κάθονται οι Ισραηλίτες με τους Λιβανέζους, με τους Παλαιστίνιους, με τους Αιγύπτιους, χώρες δηλαδή οι οποίες υπό διαφορετικές συνθήκες δεν θα επεδίωκαν να έχουν τέτοια συνεργασία».

«Σε ένα πλαίσιο γενικότερου συντονισμού, ο οποίος, όπως είδαμε και στις εργασίες του NRF22, πρέπει να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, είναι πολύ σημαντικό να έχουμε μια πολύ καλά συντονισμένη κοινή αντιμετώπιση φαινομένων που εκδηλώνονται όλο και πιο συχνά, όλο και πιο έντονα και πολλές φορές και διασυνοριακά», επισημαίνει στο euronews ο υφυπουργός στον πρωθυπουργό Χρήστος Τριαντόπουλος. «Στην εκδήλωση ενός ακραίου καιρικού φαινομένου δεν υπάρχουν τα πολιτικά σύνορα, η φύση είναι εκεί. Άρα σίγουρα ένα κομμάτι διασυνοριακής συνεργασίας, ακόμα και στο πεδίο, είναι κρίσιμο και επιτυγχάνεται, αλλά και συνεργασίες μέσα από την αλληλεγγύη και τη βοήθεια, δίνοντας το κάθε κράτος βοήθεια στο άλλο κράτος για να αντιμετωπίσει μία δύσκολη κατάσταση».

Όπως υπενθυμίζει δε ο υφυπουργός Έρευνας & Καινοτομίας της Ελλάδας Χρίστος Δήμας, «σε σεισμικές δονήσεις που είχαν γίνει, πρώτα στην Τουρκία και στη συνέχεια στην Ελλάδα, είχαν γίνει ανταλλαγές αποστολών, όμως είπατε πως πρέπει να υπάρξουν ευρύτερες συνέργειες, τις οποίες και βλέπουμε να αναπτύσσονται. Στις πυρκαγιές που είχαμε αντιμετωπίσει τα προηγούμενα χρόνια στην Ελλάδα είχαμε δει να έρχονται πυροσβέστες από γειτονικές χώρες ή να συμμετέχουν ελληνικά πυροσβεστικά αεροσκάφη στην καταπολέμηση των πυρκαγιών σε άλλα γειτονικά κράτη, άρα είναι απολύτως απαραίτητο να δούμε πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις κοινές προκλήσεις από κοινού. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θεωρώ πως η Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια το έχει συνειδητοποιήσει αυτό το πράγμα. Προσπαθεί να χαράσσει πολιτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να υπάρχουν κοινά συστήματα, κοινά προγράμματα, ώστε να μπορέσουμε να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη αυτών των συνεργειών».

Σύμφωνα, μάλιστα, με τον αναπληρωτή γενικό γραμματέα της Ένωσης για τη Μεσόγειο Πρέσβη Τζον-Πολ Γκρετς, ουδέν κακόν αμιγές καλού. Μια διασυνοριακή συνέργεια για την αντιμετώπιση μιας καταστροφής μπορεί να αποτελέσει όχημα περαιτέρω διπλωματικής προσέγγισης.

«Οι πρωτοβουλίες υπάρχουν, σε διμερές και σε τριμερές επίπεδο. Υπάρχει πολλή δουλειά υπό συντονισμό, διότι η επίπτωση και η αμεσότητα της απειλής της κλιματικής αλλαγής είναι μαζί μας, την αισθανόμαστε χρόνο με το χρόνο να εντείνεται και οι αλλαγές στο κλίμα και στη συμπεριφορά του βρίσκονται παντού», υπογραμμίζει ο κ. Γκρετς, μιλώντας στο euronews. «Θα ήταν κοντόφθαλμο να μην αρχίσουμε άμεσα την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού. Η COP27 είπε πως τώρα είναι το σημείο καμπής, δεν μπορούμε να καθυστερούμε περαιτέρω τις πρωτοβουλίες μας. Κι αν μπορούμε να συνεργαστούμε στη βάση της Πολιτικής Προστασίας, τότε αυτό θα ήταν από μόνο του ένα παράδειγμα του πώς οι χώρες μπορούν να συνεννοηθούν με μια κοινή πρόκληση προς μια κοινή προοπτική και να συνεργαστούν. Κι αν αυτό μπορεί να λειτουργήσει στην πολιτική προστασία, γιατί όχι να μην επιχειρηθεί να υπάρξει ένα όραμα για το μέλλον, ώστε αυτό να δουλέψει και σε άλλους τομείς».

Καίριο ρόλο σε ζητήματα αποτροπής και διαχείρισης καταστροφών, πέραν φυσικά της συλλογικής μάχης κατά της κλιματικής κρίσης, παίζουν η έρευνα και η καινοτομία σε όλες τις πτυχές του φαινομένου.

«Αυτό που θέλω να τονίσω είναι η πρωτοβουλία CLIMPACT», επισημαίνει ο κ. Δήμας. «Τη συντονίζει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και ο στόχος είναι να ενώσει την επιστημονική κοινότητα της χώρας σε ζητήματα, τα οποία έχουν να κάνουν με την κλιματική κρίση και τις πολιτικές που πρέπει να ακολουθεί η κυβέρνηση και είναι το ανώτατο γνωμοδοτικό όργανο προς την πολιτεία σε τέτοιου είδους ζητήματα και στη διαχείριση αυτών των κρίσεων».

Τι είναι όμως το CLIMPACT; Ο πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Μανώλης Πλειώνης εξηγεί: «Το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής είναι πολυπαραμετρικό και διαθεματικό και γι' αυτό συμμετέχουν στο CLIMPACT όχι μόνο επιστημονικοί φορείς που ασχολούνται π.χ. με την φυσική ατμόσφαιρα ή τη μετεωρολογία, αλλά ακόμα και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών για να διαπιστώσουμε τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η πρόσληψη του προβλήματος από την ελληνική κοινωνία, πράγμα που είναι απαραίτητο για να βρεθούν και μέτρα για να απομειωθούν τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής. Ξεκίνησε σαν ιδέα το 2017, χρηματοδοτήθηκε προς το τέλος του 2019 η πρώτη φάση του, η οποία ολοκληρώνεται τώρα, στο τέλος του χρόνου, αλλά το υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων θα χρηματοδοτήσει και τη δεύτερη φάση του CLIMPACT με στόχο στο τέλος της δεύτερης φάσης της χρηματοδότησης - που φυσικά θα συνεχίσουμε τις πολύπλευρες δράσεις μας όπως έχουν αυτή τη στιγμή - αλλά ο στόχος είναι να μετασχηματιστεί σε ένα νομικό πρόσωπο, το οποίο θα είναι το κεντρικό γνωμοδοτικό όργανο της πολιτείας για τα θέματα που άπτονται της κλιματικής κρίσης και των αποτελεσμάτων της τόσο στο κοινωνικό επίπεδο, στο οικονομικό και του περιβάλλοντος φυσικά».

euronews
Nicosia Risk Forum 2022euronews

Κι επειδή η καινοτομία παίζει σημαίνοντα ρόλο στη διαχείριση και πρόληψη καταστροφών, δεν θα μπορούσε να λείπει από το Nicosia Risk Forum. Το χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση σύστημα SixthSense για παράδειγμα μετρά ζωτικά δεδομένα στο προσωπικό πρώτης γραμμής για την καλύτερη διαχείρισή του εν ώρα επιχειρήσεων.

«Εδώ προσπαθούμε να αναπτύξουμε τεχνολογία που θα επιτρέπει στην εμπροσθοφυλακή να αισθανούν τους κινδύνους για την υγεία τους, όπως εξάντληση ή αφυδάτωση - και γι' αυτό το λέμε Sixth Sense», εξηγεί στο euronews ο Μίλος Κόστιτς, ερευνητής της εταιρείας Tecnalia. «Έχουμε λοιπόν εδώ κάτι από όσα έχουμε αναπτύξει έως τώρα, αυτά είναι τα πρωτότυπα της δεύτερης γενιάς. Έχουμε αισθητήρες, δηλαδή ηλεκτρόδια που μπορούν να μετρήσουν καρδιομεταβολικές παραμέτρους ή το γαλακτικό οξύ και αργότερα ίσως τη γλυκόζη, μετράμε επίσης τη θερμοκρασία και κάποια άλλα πράγματα. Όλα αυτά τα στοιχεία συλλέγονται και υπολογίζονται μέσω αλγορίθμων που μπορούν να δείξουν αν κάποιος είναι εξαντλημένος».

Στο κομμάτι της πρόληψης ή ακριβέστερα της άμεσης καταστολής επικεντρώνει από την πλευρά του ο Νίκος Φελεσσάκης, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Inntenet, προτείνοντας την τοποθέτηση δικτύου ειδικών αισθητήρων καπνού στα δάση με σκοπό την ανίχνευση του κινδύνου εν τη γενέσει του.

«Το πρόβλημα, το οποίο καταγράφεται είναι ότι η πληροφορία έρχεται καθυστερημένα. Η υφιστάμενη τεχνολογία από δορυφόρους ή από κάμερες που παρακολουθούν το δάσος είναι πολύ καλή, ωστόσο μας δίνει την πληροφορία αργά, όταν δηλαδή η φωτιά έχει ξεκινήσει κι έχει αναπτυχθεί κι έχει μεγαλώσει», λέει στο euronews ο κ. Φελεσσάκης. «Αυτή τη στιγμή έχουμε τη δυνατότητα με αισθητήρες καπνού εξαιρετικής ευαισθησίας μέσα στο δάσος να μπορέσουμε να πάρουμε την πληροφορία μόλις ξεκινάει και "καπνίζει" η φωτιά που πρόκειται να δημιουργηθεί. Μπορούμε να δώσουμε σε πραγματικό χρόνο ειδοποίηση στο κέντρο ελέγχου, ούτως ώστε να στείλει την ομάδα και να κατασβέσει την πυρκαγιά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα».

Όμως είναι γεγονός ότι όλα αυτά χρειάζονται και πόρους και στη γειτονιά μας δεν περισσεύουν. Σύμφωνα με τον κ. Τριαντόπουλο, για τον λόγο αυτό χρειάζονται στοχευμένες κινήσεις και ευρωπαϊκή στήριξη: «Μπορούμε να πάμε να αντικαταστήσουμε όλα τα έργα της χώρας, ώστε να είναι ανθεκτικά; Δυστυχώς είναι πεπερασμένοι οι δημοσιονομικοί πόροι που έχουμε, με αποτέλεσμα να πηγαίνουμε πολλές φορές εκεί όπου υπάρχουν οι ζημιές μετά από ένα καιρικό φαινόμενο. Παράλληλα, όμως, κινούμαστε και προληπτικά. Αξιοποιώντας πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, εντάσσουμε το πρόγραμμα Οδικής Ασφάλειας, να φτιάξουμε δρόμους, οι οποίοι έχουν προβλήματα ή τώρα προσπαθούμε και εντάσσουμε αντιπλημμυρικά έργα σε πάρα πολλές περιοχές ή έχουμε το Antinero για τους καθαρισμούς δασών, έτσι ώστε με αρκετά εκατομμύρια με εμπλοκή όλων των αρμόδιων για να μπορέσουμε να καθαρίσουμε δάση και να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους για μία πυρκαγιά. Έτσι, αξιοποιούμε και προληπτικά πόρους, απλώς, το να πάμε να προσαρμόσουμε στα νέα δεδομένα όλες τις υποδομές της χώρας μας είναι κάτι που καταλαβαίνουν όλοι ότι δημοσιονομικά είναι πολύ δυσβάσταχτο. Γι' αυτό και, αν δούμε τους πόρους που ξοδεύουμε μετά από μια φυσική καταστροφή και τι λαμβάνουμε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης καταλαβαίνουμε πόσο δυσβάσταχτο είναι αυτό το κομμάτι για τον εθνικό προϋπολογισμό».

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ειδικά Κύπρος και Ελλάδα έχουν μια περαιτέρω πρόκληση, καθώς βρίσκονται ενώπιον εκλογών, οπότε το ερώτημα είναι τι παρακαταθήκη αφήνουν οι νυν κυβερνήσεις στις επόμενες.

Σύμφωνα με τον κ. Καδή, «η σημαντικότερη παρακαταθήκη που αφήνει αυτή η κυβέρνηση είναι το σχέδιο "Κύπρος το Αύριο". Είναι το σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο έχει υποβάλει η Κυπριακή Δημοκρατία προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εγκρίθηκε. Περιλαμβάνει μια σειρά από σχέδια, μεταρρυθμίσεις, επενδύσεις, υποδομές που θα κάνουν τη ζωή των επόμενων γενιών πιο αειφορική, πιο βιώσιμη».

Από την πλευρά του, ο κ. Δήμας αναφέρει πως σε τέτοια ζητήματα «δεν πρέπει να υπάρχουν ούτε κομματικές διαφορές ούτε ιδεολογικό πρόσημο. Υπάρχει η κοινή πεποίθηση πως πρέπει να έχουμε σταθερή πολιτική, ενιαία πολιτική, ώστε να αντιμετωπίζουμε, ανεξάρτητα με το ποια κυβέρνηση βρίσκεται στην εξουσία, αυτά τα θέματα. Έχουμε το υπουργείο (Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας), έχουμε τους πόρους, οι οποίοι διατίθενται προς το υπουργείο αυτό, έχουμε τα ερευνητικά προγράμματα, τα οποία βοηθούν στο να βρούμε πρακτικές, ουσιαστικές λύσεις σε αυτά τα ζητήματα και ελπίζουμε πως δεν θα αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα του παρελθόντος».

Σε κάθε περίπτωση όμως η συνεργασία παραμένει κεντρικός πυλώνας. Και γι' αυτό στόχος του Φόρουμ είναι την επόμενη φορά να επεκταθεί από πλευράς τόσο συμμετοχών όσο και θεματολογίας. Όπως τονίζει ο κ. Μπούστρας, «το επόμενο βήμα περιλαμβάνει να έχουμε ακόμα περισσότερες συμμετοχές από ακόμα περισσότερες χώρες, μιας και τα θέματα Πολιτικής Προστασίας, πρόληψης και διαχείρισης καταστροφών δεν συμβαίνουν μόνο στην περιοχή μας, συμβαίνουν σε όλο τον πλανήτη. Έχουμε παρουσιάσεις από την Αμερική, από το Μεξικό, οι οποίες μάλιστα συμπεριλαμβάνουν και τοπικούς παράγοντες από το Μεξικό και την Πόλη του Μεξικού. Έχουμε ένα πολύ μεγάλο πρόγραμμα και ελπίζουμε ότι στο επόμενο βήμα θα έχουμε ακόμα περισσότερους συμμετέχοντες και ακόμα περισσότερες συμμετοχές».

Το επόμενο Nicosia Risk Forum προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί το 2024.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

SEMEDFIRE: Αναβάθμιση στην έρευνα για τις πυρκαγιές στην Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή

Nicosia Risk Forum 2022: Διαχείριση καταστροφών στην εποχή της κλιματικής κρίσης

Κύπρος: Αντίστροφη μέτρηση για την ενεργοποίηση του ανθωπιστικού διαδρόμου «Αμάλθεια»