Μικροχρηματοδότηση: Μικρά δάνεια, μεγάλα οφέλη

Μικροχρηματοδότηση: Μικρά δάνεια, μεγάλα οφέλη
Από Πάνος Κιτσικόπουλος
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button
Αντιγραφή/Επικόλληση το λινκ του βίντεο πιο κάτω:Copy to clipboardCopied

Πώς βοηθά την Ευρώπη η μικροχρηματοδότηση, ώστε να αλλάξει τις ζωές μας;

Αυτήν την εβδομάδα το Real Economy μπαίνει στον κόσμο της μικροχρηματοδότησης σε μια ευρωπαϊκή αγορά που τείνει να κυριαρχείται από τις παραδοσιακές τράπεζες.

Οι μικροπιστώσεις και η μικροχρηματοδότηση είναι συνήθως όροι που συνδέονται με τις αναπτυσσόμενες χώρες. Όμως εδώ στην Ευρώπη μπορούν να γεμίσουν ένα κενό των χρηματοπιστωτικών αναγκών τόσο των επιχειρήσεων όσο και των ανθρώπων με χαμηλά εισοδήματα.

Για να το δώσουμε πιο κατανοητά, ας δούμε το παράδειγμα του Βίκτορ.

Ο Βίκτορ κάποτε ήταν κομμάτι του τραπεζικού κύκλου. Τα κέρδη του, τα κεφάλαιά του και η πιστοληπτική του αξιολόγηση του έδιναν πρόσβαση στις παραδοσιακές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.

Όταν όμως έχασε τη δουλειά του και άρχισε να δουλεύει «μαύρα», ο Βίκτορ βγήκε από αυτόν τον κύκλο.

Μη έχοντας πιστοληπτική αξιολόγηση, κατάφερε να μπει στον μικρότερο κύκλο των ιδρυμάτων μικροχρηματοδότησης, τα οποία παρέχουν μικροπιστώσεις σε χαμηλοεισοδηματίες.

Έτσι, κατάφερε να πάρει ένα προσωπικό δάνειο, για να πληρώσει ενοίκιο, δίδακτρα και άλλες ανάγκες.

Κατάφερε επίσης να δανειστεί ένα μικρό ποσό για να ξεκινήσει μια νέα επιχείρηση.

Η μικροχρηματοδότηση δεν του παρείχε όμως μόνο αυτά. Ο Βίκτορ απέκτησε πρόσβαση και σε άλλες υπηρεσίες, όπως καταθέσεις, ασφαλιστικές αποζημιώσεις και εμβάσματα.

Ο κύκλος της μικροχρηματοδότησης βοήθησε τον Βίκτορ να πάρει μπροστά με εκείνα που χρειαζόταν και που το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα δεν μπορούσε να του τα προσφέρει.

«Σανίδα σωτηρίας»

Το 2013, 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ δόθηκαν μέσω μικροχρηματοδότησης. Ο μέσος όρος των δανείων ήταν περίπου 8.500 ευρώ.

Το 79% αυτών των μικροδανείων ήταν για επιχειρηματική χρήση και το 21 για προσωπική.

Σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ρουμανία, η μικροχρηματοδότηση αποδείχθηκε σωσίβιο μαζί με τη μακρά περίοδο χάριτος λόγω της έλλειψης πρόσβασης στις τράπεζες.

Σταδιακά άρχισαν να προστίθενται οι μικρότερες λεπτομέρειες.

Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του Ρούντολφ που έχει ένα χάρισμα. Αν και δεν ξέρει να παίζει τσέλο, μπορεί να τα κατασκευάσει. Όμως το ξύλο και τα εργαλεία κοστίζουν. Και είναι δύσκολο να συγκεντρώσει τα κεφάλαια, πριν φτιάξει το πρώτο τσέλο.

Στράφηκε στη μικροχρηματοδότηση για να ξεκινήσει. Πήρε δύο δάνεια συνολικού ύψους 13.700 ευρώ για να φτιάξει το εργαστήριό του.

Wood for cellos is expensive, but Rudolph was able to buy some thanks to his #microcredit#Romania#RealEconomypic.twitter.com/FL3R8nnhxj

— Guillaume Desjardins (@GuilDesjardins) March 25, 2016

Ο ίδιος μας εξηγεί: «Οι άλλες τράπεζες μου ζήτησαν πάρα πολλά χαρτιά. Όμως μόλις είχα ξεκινήσει και δεν είχα τις πωλήσεις για να αποδείξω ότι μπορώ να επιστρέψω τα χρήματα. Βάσει των πωλήσεων και του εισοδήματος που είχα τότε, το ίδρυμα FAER που έδωσε μια ευκαιρία και τη μικροπίστωση».

47.000 μικροδάνεια δόθηκαν το 2013 στη Ρουμανία. Σχεδόν 9.000 πήγαν σε επιχειρηματίες. Το μέσο ύψος τους ήταν 7.000 ευρώ.

Μικροχρηματοδότηση υπάρχει και στη δυτική Ευρώπη και τα ποσά είναι μεγαλύτερα. Όμως στην ανατολική, αν και οι πιστώσεις είναι μικρότερες, επωφελούνται περισσότεροι. Κι αυτό κάνει τη διαφορά στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ιδρύματος FAER Γιόαν Βλάσα, «οι δικαιούχοι ωφελούνται πολύ, γιατί μπορούν να επιβιώσουν. Αυτό είναι το πρώτο, μπορούν να ζήσουν αξιοπρεπώς. Εν καιρώ καταφέρνουν να φτιάξουν κάτι με πολύ λίγα. Αναπτύσσονται επαγγελματικά και οικονομικά και μια μέρα αποκτούν ξανά πρόσβαση στις τράπεζες».

Όμως η μικροχρηματοδότηση δεν έχει να κάνει μόνο με την πίστωση. Όπως λέει το ρητό, «δώσε σε κάποιον ένα ψάρι και θα έχει φαγητό για μια μέρα, αλλά για να έχει φαγητό για πάντα, δίδαξέ τον να ψαρεύει». Στο πνεύμα αυτό, τα ιδρύματα μικροπίστωσης παρέχουν κατάρτιση στους δικαιούχους.

Along with #Microcredit, Dumitru was able to attend training sessions to improve his project. #RealEconomypic.twitter.com/4CjEBICvPJ

— Guillaume Desjardins (@GuilDesjardins) March 26, 2016

Ο Ντουμίτρου παράγει γαλακτοκομικά. Καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς έλαβε πέντε δάνεια για το αγρόκτημα και το τρακτέρ του. Όμως έλαβε και κάτι εξτρά: «Συμμετείχα στα σεμινάρια που οργάνωσε το ίδρυμα. Οργάνωσαν μαθήματα ακόμη κι εδώ, στο χωριό. Μαζευτήκαμε κάποιοι αγρότες και το ίδρυμα μας παρέδωσε μαθήματα για εκείνα που χρειαζόμασταν να μάθουμε. Ήταν πολύ χρήσιμο».

Φυσικά από μόνη της η χρηματοδότηση δεν θα φέρει την έκρηξη της ανάπτυξης στην ανατολική Ευρώπη. Όμως για επιχειρηματίες όπως ο Ρούντολφ ή ο Ντουμίτρου, κάποιες χιλιάδες ευρώ έκαναν τη διαφορά.

Από το “Progress” στο “EaSI”

Το εγγυοδοτικό πρόγραμμα EaSI διαδέχθηκε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα μικροχρηματοδότησης Progress. Διαχειριστής τους είναι το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο.

Πήγαμε στο Λουξεμβούργο και μιλήσαμε με τον επικεφαλής του Pier Luigi Gilibert.

Maithreyi Seetharaman, euronews:
Τι βλέπετε σχετικά με τη μικροχρηματοδότηση στην Ευρώπη;

Pier Luigi Gilibert:
«Η κρίση του 2007-2008 άλλαξε τη φύση της αγοράς. Πολλοί που δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά στους παραδοσιακούς τομείς αποφάσισαν να περάσουν στην αυτοαπασχόληση. Όμως δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στις παραδοσιακές τράπεζες. Το ίδιο έγινε και με την κοινωνική και οικονομική ένταξη, όχι μόνον των ανέργων αλλά και για παράδειγμα για τις γυναίκες επιχειρηματίες ή σήμερα, αύριο, τους μετανάστες. Είναι ένα εργαλείο που μπορεί να αντιμετωπίσει σχετικά μεγάλο αριθμό ζητημάτων. Όντως πιστεύουμε πως στα 28 κράτη-μέλη, οι ανάγκες μικροχρηματοδότησης ανέρχονται σε πέντε με έξι δισεκατομμύρια».

Maithreyi Seetharaman, euronews:
Πιστεύετε ότι οι επιδοτήσεις από τα κράτη μέλη θα ενισχύσουν την ανάπτυξη της μικροχρηματοδότησης;

Pier Luigi Gilibert:
«Το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ινστιτούτο ή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είναι εκεί όταν ο ιδιωτικός τομέας αδυνατεί για διαφορετικούς λόγους. Κανονικά, αυτό που κάνουμε είναι να παράσχουμε το αρχικό κεφάλαιο για έναν τομέα για να αναπτυχθεί και έπειτα να αποσυρόμαστε αν και εφ’ όσον εισέλθει ο ιδιωτικός τομέας. Είναι πολύ κοστοβόρο να ελεγχθεί και να δοθεί ένα πολύ μικρό δάνειο κάτω των 25.000. Κάποια έξοδα είναι ανελαστικά, ανεξαρτήτως του ποσού του δανείου. Είναι λογικό, λοιπόν, για μια τράπεζα να επεξεργαστεί ένα δάνειο ύψους, ας πούμε, ενός εκατομμυρίου που κοστίζει 1%, όμως ένα μικρότερο δάνειο έχει μεγάλο κόστος. Οι τράπεζες δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμες για κάτι τέτοιο και γι’ αυτό χρειάζεται μιας μορφής υποστήριξη από το δημόσιο τομέα μεταξύ της δυτικής και της ανατολικής Ευρώπης».

Νέα κανάλια χρηματοδότησης

Είναι πλέον πολύ δύσκολο για τις μικρές επιχειρήσεις και τους ανθρώπους να δανειστούν χρήματα από τράπεζες που θέτουν νέους στόχους για τη συγκέντρωση ιδιωτικών πόρων. Η νοοτροπία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των ιδρυμάτων μικροπίστωσης αλλάζει, όπως και η τεχνολογία. Κι αυτό ανοίγει νέες πόρτες για τη μικροχρηματοδότηση, όπως το crowdfunding και το crowdlending.

Ο τραπεζικός δανεισμός αποτελεί μια εκλεπτυσμένη υπόθεση στη δυτική Ευρώπη.

Από την κρίση του 2008, νέα χρηματοδοτικά μοντέλα αναπτύσσονται διαδικτυακά. Μέσω ανταμοιβών, μετοχών ή δανείων, η αλλαγή στην αγορά πιστώσεων έρχεται.

Αυτές οι εναλλακτικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες επιτρέπουν σε καθημερινούς ανθρώπους να γίνουν επενδυτές σε μικρές επιχειρήσεις.

Όπως αυτή του Νικ. Η τράπεζα του αρνήθηκε την πίστωση, όταν εκείνος θέλησε να αναπτύξει τη μικρή του επιχείρηση. Η λύση ήρθε από το Funding Circle, μια διαδικτυακή πλατφόρμα δανεισμού για μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Ο Νικ μας εξηγεί: «Βρήκαν τη λύση και μέσα σε μία με δύο εβδομάδες τα χρήματα ήταν στον λογαριασμό μου. Το επιτόκιο είναι λίγο μεγαλύτερο από εκείνο της τράπεζας, όμως δεν έχει νόημα να μιλάμε για την τράπεζα, διότι δεν θέλησε να μας βοηθήσει».

Φυσικά και νομικά πρόσωπα να δανείζουν σε άλλα φυσικά και νομικά πρόσωπα. Το σύστημα αυτό συγκεντρώνει κεφάλαια μέσω μικροδανειστών, προσφέροντας ελκυστικά επενδυτικά πακέτα.

Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Γουόρντροπ, εκτελεστικό διευθυντή του Κέντρου Εναλλακτικής Χρηματοοικονομικής του Κέιμπριτζ, «τα εναλλακτικά δίκτυα δίνουν ευκαιρίες σε αυτές τις επιχειρήσεις για να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαιο, γιατί αυτές οι νέες μορφές χρηματοδότησης έχουν μικρότερα λειτουργικό κόστος σε σχέση με τράπεζες παραδοσιακής δομής».

Όμως αυτές οι λύσεις δεν είναι ακίνδυνες. Το Funding Circle ρυθμίζεται εν μέρει από τη Μεγάλη Βρετανία. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ζητούν πάνω από 5.000 λίρες πρέπει να περάσουν από μια διαδικασία.

«Στο Funding Circle χρειάζεται μια επιχείρηση να υπάρχει τουλάχιστον εδώ και δύο χρόνια. Πρέπει να είναι καθιερωμένη. Έχουμε μια ομάδα για την πιστοληπτική αξιολόγηση. Βάσει της βαθμολογίας, διαμορφώνονται τα επιτόκια κι από εδώ η επιχείρηση βγαίνει στην αγορά. Εν συνεχεία, οι επενδυτές, άτομα, ιδρύματα ή ακόμη και η βρετανική κυβέρνηση, επιλέγουν να δανείσουν χρήματα απευθείας στις επιχειρήσεις», σύμφωνα με τον διευθυντή Επικοινωνιών του Funding Circle Ντέιβιντ ντε Κόνινγκ.

«Τα ιδρύματα μικροχρηματοδότησης ιστορικά δεν έχουν χρησιμοποιήσει την τεχνολογία σε μεγάλο βαθμό. Αυτό που η τεχνολογία τους δίνει τη δυνατότητα να κάνουν είναι να κλιμακώσουν αυτήν τη δραστηριότητα ευρύτερα και πολύ αποτελεσματικότερα σε σχέση με παλιότερα», μας λέει ο κ. Γουόρντροπ.

Η βρετανική εναλλακτική χρηματοπιστωτική αγορά είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Κι αυτό οφείλεται σε ένα πιο ευέλικτο ρυθμιστικό περιβάλλον.

Η ισορροπία μεταξύ καινοτομίας και προστασίας θα μπορούσε να αποτελέσει το όχημα της μικροχρηματοδότησης που θα μεταφέρει ιστορίες όπως του Νικ στη χώρα της επιτυχίας.

«Ο δανεισμός μέσω crowdfunding μπορεί να γίνει ακόμη πιο σημαντικός»

Τι σημαίνει, λοιπόν, για τις μικρές επιχειρήσεις το να απευθύνονται σε ιδιωτικούς πόρους ως προς το μέλλον της μικροχρηματοδότησης; Ρωτήσαμε τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Επενδυτικού Ταμείου.

Pier Luigi Gilibert:
«Σίγουρα υπάρχουν σημάδια που δείχνουν ότι ο δανεισμός μέσω crowdfunding μπορεί να γίνει ακόμη πιο σημαντικός. Τέτοιες πλατφόρμες μπορούν να μειώσουν τα κόστη που αποτελούν μια από τις κύριες δυσκολίες στο να γίνει αυτάρκης αυτή η βιομηχανία».

Maithreyi Seetharaman, euronews:
Πιστεύετε ότι υπάρχει πιθανότητα κοινωνικού αποκλεισμού αν εστιάσουμε σε οικονομία και τεχνολογία;

Pier Luigi Gilibert:
«Έχετε δίκιο. Είναι δύσκολο να έχουμε μια αυτάρκη βιομηχανία μικροχρηματοδότησης χωρίς την καθοδήγηση. Κι αυτό είναι ένα κομμάτι που δεν αντιμετωπίζεται από αυτές τις νέες οικονομοτεχνολογικές πρωτοβουλίες».

#tech & #Microfinance future chat w/ European Investment Fund CEO Pier Luigi Gilibert EIB</a> <a href="https://twitter.com/hashtag/realeconomy?src=hash">#realeconomy</a> <a href="https://twitter.com/euronews">euronewspic.twitter.com/EbtMYMwbN5

— Maithreyi (@maithreyi_s) March 29, 2016

Maithreyi Seetharaman, euronews:
Πήρε όμως η βιομηχανία της μικροχρηματοδότησης τα απαραίτητα μαθήματα για γλιτώσει τους κινδύνους που οι εμπορικές τράπεζες θέλουν να αποφύγουν;

Pier Luigi Gilibert:
Προσωπικά, δεν πιστεύω ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν μεγάλο πρόβλημα στη μικροχρηματοπιστωτική. Τα κύρια προβλήματα είναι το θέμα του κόστους, του πλήρους ελέγχου, της εποπτείας και της τιμολόγησης. Κάθε καινοτομία που μειώνει το κόστος επεξεργασίας αιτήματος είναι κάτι που πρέπει να χαιρετιστεί.

Περισσότερες πληροφορίες για την πρόσβαση σε προγράμματα χρηματοδότησης μπορείτε να βρείτε εδώ.

Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

Πόσο αποτελεσματικός είναι ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Το παράδειγμα της Πορτογαλίας

Επείγουσα ανάγκη στην Ε.Ε. για την προστασία εργαζομένων από τον αμίαντο

Η ευρωπαϊκή στρατηγική για τη μακροχρόνια φροντίδα και οι μεγάλες ανάγκες της Γηραιάς Ηπείρου