Σύμφωνα με τα όσα λένε ειδικοί στο euronews, η προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν μπορεί ασκήσει επιρροή στις αποφάσεις του. Τι ακριβώς ισχύει;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤην προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αναλαμβάνει από την 1η Απριλίου η Ρωσική Ομοσπονδία.
Όμως, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να μαίνεται, πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται πώς ένα κράτος που διεξάγει πόλεμο θα μπορούσε να προεδρεύσει ενός σώματος που καθήκον του είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Ειδικοί απαντούν στο euronews ότι δεν θα είναι και τόσο δύσκολο.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας αποτελείται από 15 κράτη-μέλη και κάθε μέλος έχει μία ψήφο. Βάσει του καταστατικού των Ηνωμένων Εθνών, όλα τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να συμμορφωθούν προς τις αποφάσεις του ΣΑ. Η προεδρία του Σώματος είναι κυλιόμενη και αλλάζει κάθε μήνα με αλφαβητική σειρά με βάση το αλφάβητο της αγγλικής γλώσσας.
«Δεν θα πρέπει να υπερβάλουμε ως προς τη σημασία αυτής της θέσης», λέει στο euronews ο Τόμας Γκρέιαμ από το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. «Ο πρόεδρος του Συμβουλίου βασικά προεδρεύει συναντήσεων και χειρίζεται μεγάλο μέρος της γραφειοκρατικής δουλειάς του. Όμως δεν έχει μεγάλες δυνατότητες ως προς το να επηρεάσει τις αποφάσεις του Συμβουλίου».
Την τελευταία φορά που η Ρωσία προήδρευε του Συμβουλίου Ασφαλείας το ημερολόγιο έγραφε «Φεβρουάριος 2022». Ήταν ο μήνας που η χώρα εξαπέλυσε την πλήρους κλίμακας εισβολή του στην Ουκρανία. Υποστηρικτές της Ουκρανίας ζητούν την αποβολή της Ρωσίας από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Σύμφωνα με τον Γκρέιαμ, όμως, αυτό είναι περίπου αδύνατο.
«Θα χρειαζόταν μια ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας και η Ρωσία διαθέτει βέτο. Οπότε δεν πρόκειται να γίνει», λέει ο Γκρέιαμ στο euronews.
Σύμφωνα με τον Άντριου ΜακΛέοντ, καθηγητή του τμήματος Μελέτης του Πολέμου στο King's College του Λονδίνου, η ειρωνία έγκειται στο ότι η Ρωσία θα προεδρεύει στο όργανο του ΟΗΕ που έχει ως καθήκον τη διαφύλαξη της ειρήνης, την ώρα που η χώρα αποτελεί κατά πολλούς τη σοβαρότερη απειλή κατά της ειρήνης. Όπως λέει, «ενδεχομένως να φαίνεται ως έκπληξη η ανάληψη της προεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας από τη Ρωσία, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι κάτι σπουδαίο και αποτελεί μάλλον ρουτίνα».
«Μια από τις αλήθειες των διεθνών σχέσεων είναι πως, αν ένα από τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας εμπλακεί σε μια ένοπλη σύρραξη [...] δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί το ΣΑ να κάνει για να το σταματήσει. Διότι το εν λόγω μέλος θα ασκήσει το βέτο που έχει στη διάθεσή του, όπως κάνει η Ρωσία στο θέμα της Ουκρανίας ή η Κίνα μπορεί να κάνει όσον αφορά την Ταϊβάν ή όπως έκαναν οι Αμερικανοί για το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Επομένως είναι μια συνήθης κατάσταση», εξηγεί ο ΜακΛέοντ.
Έχει κέρδος ο Πούτιν από αυτό το αξίωμα;
Σύμφωνα με τον Γκιρέιαμ, η ανάληψη της προεδρίας του ΣΑ από την Ρωσία δεν δίνει κάποιο επιπλέον πλεονέκτημα στη Μόσχα όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Όπως μας είπε, «ο Πούτιν δεν θα μπορέσει να το αξιοποιήσει. Όλα τα μέλη του ΣΑ διατηρούν το δικαίωμα να τοποθετηθούν στις συνεδριάσεις και να είστε σίγουροι πως οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές χώρες δεν πρόκειται να πουν οτιδήποτε θετικό για την Ρωσία και όσα κάνει στην Ουκρανία ή ίσως οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, επειδή η Ρωσία έχει την προεδρία του ΣΑ. Αν η Ρωσία προσπαθήσει να φέρει ομιλητές στο Συμβούλιο, για τους οποίους οι ΗΠΑ και άλλοι δεν συμφωνουν, υπάρχει τρόπος με διαδικαστικά ζητήματα και με μόνο εννέα ψήφους να αποτρέψουν τη Ρωσία από το να κάνει κάτι που θα ήθελε να κάνει».
Νέα έκκληση του ΟΗΕ για το τέλος του πολέμου
Στις 23 Φεβρουαρίου, σχεδόν ένα χρόνο από την ημέρα που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ απαίτησε την άμεση απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από τη χώρα, δυνάμει του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Στην 11η ειδική συνεδρία του, το Σώμα υιοθέτησε ένα νέο ψήφισμα, με το οποίο ζητούσε να μπει τέλος στον πόλεμο.
141 μέλη ψήφισαν υπέρ και επτά κατά: η Λευκορωσία, η Βόρεια Κορέα, η Ερυθραία, το Μάλι, η Νικαράγουα, η Ρωσία και η Συρία. Μεταξύ των 32 μελών που απείχαν περιλαμβάνονταν η Κίνα, η Ινδία και το Πακιστάν.
Η Ρωσία σχεδιάζει να συγκαλέσει μια άτυπη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας στις αρχές Απριλίου με θέμα, όπως χαρακτηριστικά είπε, την «πραγματική κατάσταση» των παιδιών από την Ουκρανία που έχουν μεταφερθεί στη Ρωσία. Πρόκειται για ένα ζήτημα που έχει μετακινηθεί περαιτέρω στο προσκήνιο, μετά το ένταλμα σύλληψης που εξέδωσε για τον Βλαντίμιρ Πούτιν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Σύμφωνα με το ένταλμα, ο Ρώσος πρόεδρος κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου που αφορούν τις φερόμενες απαγωγές παιδιών.