Βαλέρια Δημητριάδου: «Είναι βολικό να εθελοτυφλούμε σε σχέση με τη σωματεμπορία»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Μας έχουν συνηθίσει σε έργα που στηρίζονται στο χιούμορ. Πέρσι όμως καταπιάστηκαν με ένα σκοτεινό και δύσκολο θέμα, ανεβάζοντας για πρώτη φορά ένα δικό τους πρωτότυπο θεατρικό έργο. Ο λόγος βέβαια για τους C. for Circus, την ομάδα, που δουλεύει συλλογικά και τα μέλη της εναλλάσσονται στους ρόλους σε κάθε παραγωγή. Έχουν συμπληρώσει ήδη 15 χρόνια πετυχημένης πορείας και δεν έχουν σταματήσει να δοκιμάζουν τις δυνάμεις σε νέα πράγματα.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Βαλέρια Δημητριάδου, ηθοποιός, μουσικός και ιδρυτικό μέλος της ομάδας, όταν ήταν έγκυος, έκατσε και έγραψε ένα έργο για το sex trafficking. Έτσι προέκυψε το «Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον», μια ενδιαφέρουσα θεατρική πρόταση, που έσκισε εισπρακτικά, όταν πρωτοπαρουσιάστηκε την άνοιξη, που μας πέρασε. Τώρα επιστρέφει για δεύτερη χρονιά, για λίγες μόνο παραστάσεις στο Σύγχρονο Θέατρο.

Με πηγή έμπνευσης το 2,8 κεφάλαιο της Γένεσης της Παλαιάς Διαθήκης, πραγματεύεται ένα τραγικά επίκαιρο θέμα, μία από τις ισχυρότερες μορφές έμφυλης βίας, μια σύγχρονη μορφή δουλείας που αφήνει τεράστια κέρδη πίσω της. Στο επίκεντρο βρίσκεται η ιστορία της Χλόης, που από το κυλικείο ενός θερινού σινεμά, θα βρεθεί σε έναν βάναυσο «Παράδεισο» στο εξωτερικό, θύμα σωματεμπορίας. Έντεκα ηθοποιοί σε έντεκα ρόλους λειτουργούν σαν ένα σώμα σε αυτό το πολυπρόσωπο ρεαλιστικό έργο και καταθέτουν ο καθένας από τη σκοπιά του το δικό του κομμάτι, συνθέτοντας σταδιακά το παζλ της δραματικής ιστορίας. Ταυτόχρονα η επί σκηνής ζωντανή μουσική και η λιτή δραματουργία ενισχύουν τη γρήγορη εξέλιξη και δημιουργούν μία υποβλητική ατμόσφαιρα.

Μιλήσαμε με την Βαλέρια Δημητριάδου συγγραφέα του έργου, που υπογράφει επίσης την σκηνοθεσία και τη μουσική της παράστασης.

-Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε το συγκεκριμένο έργο και από πού αντλήσατε την έμπνευσή σας;

Μου αρέσει να γράφω από μικρή, είναι κάτι που με ξαλαφρώνει. Αποτυπώνοντας τις σκέψεις μου, τις ανησυχίες μου και τις φανταστικές ιστορίες που πλάθω μες στο μυαλό μου σ’ ένα κείμενο ή ένα θεατρικό έργο, νιώθω σαν να μου φεύγει ένα βάρος. Σαν να μοιράζομαι κάτι πολύ δικό μου με κάποιον κι ας μην το διαβάσει κανένας, ποτέ. Το συγκεκριμένο θέμα είναι κάτι που από πάντα μου τριβέλιζε το μυαλό – ίσως επειδή γεννήθηκα στην πρώην Σοβιετική ένωση, που όλοι ξέρουμε τι έγινε με την διάλυσή της - αλλά δεν τολμούσα να το δω σε βάθος. Έτσι λοιπόν, κάπως απρόσμενα, όπως συμβαίνουν συνήθως κάτι τέτοια, ενώ ήμουν έγκυος τριών μηνών, αποφάσισα ότι θέλω να γράψω ένα θεατρικό μ’ αυτό το θέμα. Στην πιο φωτεινή περίοδο της ζωής μου, εγώ βρήκα τον χώρο να δω κατάματα το έρεβος αυτού του εγκλήματος και η χρονική αυτή στιγμή συνέπεσε με το κίνημα του me too, που ισχυροποίησε ακόμα περισσότερο την ανάγκη μου να μιλήσω γι’ αυτό.

-Πώς θα το χαρακτηρίζατε;

Ένα κατά βάση σκληρό θεατρικό έργο με ρεαλιστική προσέγγιση στους διαλόγους και τους χαρακτήρες του, που αφηγείται μία ιστορία sex trafficking, ακολουθώντας παράλληλα δύο άξονες: έναν αφηγηματικό κι έναν της κύριας δράσης.

-Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία όταν γράφεις το πρώτο σου θεατρικό και ποιο είναι το στοιχείο που σε απασχολεί περισσότερο;

Όταν το έγραφα ένιωθα ότι είναι ένα έργο πολύ σκοτεινό και βίαιο, αλλά πάντα είχα την ανασφάλεια ότι αν σταθεί επί σκηνής θα είναι πολύ μικρό και ανεπαρκές μπροστά σ’ αυτό που συμβαίνει στ’ αλήθεια. Είναι δύσκολο να γράφεις για ένα τέτοιο θέμα και να πείθει. Ολοκληρώνοντας πλέον το έργο και βλέποντας το και παιγμένο, έχω αποδεχτεί ότι φυσικά και δεν αποτυπώνει την πραγματικότητα κι ότι φυσικά και είμαι ανίκανη να αποδώσω κάτι τέτοιο. Σίγουρα όμως, είναι ένα έργο που η βία και η τρυφερότητα συμπορεύονται και αντιμάχονται καθ’ όλη τη διάρκειά του κι εντέλει, αυτή η ισορροπία είναι που το κάνει πιο πραγματικό και οικείο.

-Γνωρίζουμε ελάχιστα για το sex trafficking, παρόλο που αυτή η σύγχρονη μορφή δουλείας είναι από τις πιο επικερδείς παγκοσμίως. Γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο;

Αυτή ήταν και η δική μου πρώτη σκέψη όταν αποφάσισα να ασχοληθώ μ’ αυτό το θέμα. Ότι δηλαδή, ενώ είναι το δεύτερο πιο επικερδές οργανωμένο έγκλημα παγκοσμίως, γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα γι’ αυτό (εν αντιθέσει με τα όπλα και τα ναρκωτικά). Κατά την ταπεινή μου πάντα άποψη, οι λόγοι που συμβαίνει αυτό είναι δύο: Πρώτον, τα τεράστια κέρδη που επιφέρουν αυτά τα κυκλώματα, με αποτέλεσμα να εμπλέκονται σε αυτές τις υποθέσεις διάφοροι φορείς εξουσίας. Και όπου μπαίνει ο παράγοντας «εξουσία» ακολουθεί φυσικά και αυτός της ενημέρωσης (εν προκειμένω της στοχευμένα ελλιπούς ενημέρωσης). Αν δεν ίσχυε αυτό, αν δηλαδή δεν εμπλεκόταν και η πολιτεία σε αυτό, θα ήταν πολύ περισσότερα τα χρήματα που δίνονται για την καταπολέμηση της σωματεμπορίας. Και για να είμαι πιο συγκεκριμένη, υπολογίζεται ότι ο ετήσιος τζίρος της σωματεμπορίας είναι γύρω στα 135 δις, ενώ τα χρήματα για την καταπολέμησή της παγκοσμίως γύρω στα 125 εκατομμύρια. Δεύτερον, κρίνοντας και εξ ιδίων, έχουμε κι εμείς οι ίδιοι μερίδιο ευθύνης για την άγνοιά μας. Είναι δύσκολο να δεις το πραγματικό μέγεθος αυτού του εγκλήματος και να αποδεχτείς ότι συμβαίνει καθημερινά και δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Είναι βολικό να εθελοτυφλούμε ή να στρέφουμε αλλού την προσοχή μας σε σχέση με τη σωματεμπορία. Κοιμάσαι πιο ήσυχα την νύχτα αν δεν ξέρεις, αν δε σε απασχολούν ζητήματα σαν κι αυτό.

-Ένα σημαντικό στοιχείο του έργου έχει να κάνει με την απονομή της δικαιοσύνης, την ατιμωρησία των θυτών, το μέγεθος του οργανωμένου εγκλήματος και τις αντιδράσεις του περιβάλλοντος του θύματος. Υπάρχουν κάποιες στιγμές που σε πιάνει το στομάχι σου. Ποια είναι η πρόθεσή σας μέσα από το ξεδίπλωμα αυτής της εφιαλτικής ιστορίας;

Η πρόθεσή μου ήταν να δω το θέμα όσο γίνεται πιο πολύπλευρα και καθολικά, γι’ αυτό και έπλασα όλους αυτούς τους χαρακτήρες. Όταν έλεγα σε φίλους και γνωστούς ότι έγραψα έργο με 11 χαρακτήρες μου λέγανε ότι δε γράφονται πια τέτοια έργα (προφανώς λόγω κόστους παραγωγής) και μήπως κόψω κανέναν. Και μου φαινόταν τόσο αστεία αυτή η παρότρυνση. Ένιωθα πως ήταν αδύνατον να πω την ιστορία που θέλω, χωρίς να συμπεριλάβω όλα τα απαραίτητα συστατικά της, τον κοινωνικό περίγυρο δηλαδή του θύματος. Εστιάζοντας μόνο στο θύμα, θα χανόταν το ίδιο το θέμα του έργου, που δεν είναι άλλο από τη σαθρή κοινωνία στην οποία ζούμε. Οπότε, ναι. Αυτή ήταν κατά κάποιον τρόπο η πρόθεσή μου. Ένας μικρός καθρεφτισμός του θεατή. Όχι για να νιώσει ενοχές φυσικά για το αν κάνει κάτι για να το αλλάξει και τι είναι αυτό, παρά μόνο για να προβληματιστεί για το αν κάνει ενδεχομένως κάτι που μπορεί να εντείνει το πρόβλημα.

-Πρόκειται για ένα πολυπρόσωπο έργο, με διαρκείς εναλλαγές και πολλές σκηνές. Ποια ήταν η μεγαλύτερη σκηνοθετική δυσκολία ως προς αυτό και πώς σκεφτήκατε ότι θα πετύχετε την μέγιστη εμπλοκή του θεατή σε ό,τι συμβαίνει;

Θεωρώ πως το στοιχείο της αφήγησης στο έργο είναι αυτό που φέρει την ισορροπία σε όλα τα επίπεδα. Το γεγονός ότι είναι πολυπρόσωπο είχε την δυσκολία του να είναι ολοκληρωμένοι οι χαρακτήρες, με μία καθαρή προσωπική πορεία μέσα στο έργο. Εντάσσοντας το στοιχείο της προσωπικής αφήγησης, υπήρχε αυτό το κέρδος, καθώς γνώριζες πολύ πιο άμεσα και ουσιαστικά τους ήρωες μέσα από τις σκέψεις τους. Ταυτόχρονα, οι αφηγήσεις έπαιξαν τον ρόλο του συνδετικού κρίκου μεταξύ των σκηνών και των πράξεων, τοποθετώντας την εκάστοτε σκηνή σε συγκεκριμένο χωροχρονικό πλαίσιο. Και τέλος, θεωρώ πως το στοιχείο της αφήγησης είναι αυτό που εντάσσει και τον θεατή περισσότερο στην ιστορία, καθώς τον κινητοποιεί και σε ένα δεύτερο επίπεδο, πέραν της βασικής πλοκής.

-Oι σκηνές βίας και οι ερωτικές σκηνές είναι αρκετά δύσκολες στο θέατρο, ώστε να υπάρχει αληθοφάνεια και να μην είναι προσχηματικές. Πώς τις διαχειριστήκατε;

Για να είμαι ειλικρινής αν κάτι με δυσκόλεψε στην σκηνοθεσία αυτού του έργου ήταν αυτά τα δύο. Το πώς θα αποδοθούν αυτές οι σκηνές χωρίς να πετάνε τον θεατή έξω, όταν όλο το υπόλοιπο είναι τόσο ρεαλιστικά παιγμένο. Εντέλει, αφού δοκιμάσαμε διάφορες εκδοχές σχετικά με τη βία του έργου, καταλήξαμε στον πιο ασφαλή δρόμο, ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος να τραυματιστεί κάποιος ηθοποιός. Η Ειρήνη Μακρή, που ανέλαβε την επιμέλεια της κίνησης, ερεύνησε με τους ηθοποιούς αυτό το πεδίο και καταλήξανε σε δράσεις όπως λαβές από χέρια, λαιμό κλπ ή πιο αφαιρετικά με το να βλέπεις κάποιο μόνο μέρος της σκηνής βίας (πχ με το θύμα πεσμένο πίσω από το κρεβάτι και τον θύτη να το κλωτσάει). Όσον αφορά τις ερωτικές σκηνές, προσωπικά δεν είχα ανάγκη αληθοφάνειας. Όταν βλέπεις δύο ηθοποιούς να κάνουν ρεαλιστικά σεξ επί σκηνής παρότι φοράνε εσώρουχα, εγώ δε μένω στο γιατί φοράνε εσώρουχα αλλά στο πώς νιώθω βλέποντας την σκηνή. Ίσα -ίσα πιστεύω πως εν προκειμένω αν προσπαθούσαμε να το αποδώσουμε πλήρως ρεαλιστικά με γυμνά σώματα, η προσοχή του θεατή θα εστίαζε πολύ περισσότερο σε αυτά, παρά στο τι συμβαίνει στην ιστορία τη δεδομένη χρονική στιγμή.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

-Πώς βλέπετε λοιπόν αυτόν τον «Παράδεισο» που εφύτευσε ο Θεός;

Αδυσώπητο, σχεδόν φρικαλέο, με κάποιες χαραμάδες φωτός και ελπίδας.

-Η συγκεκριμένη παράσταση ήταν μια διαφορετική πρόκληση για τους C. For Circus. Πώς λειτούργησε για την ομάδα; Τι καινούργιο έφερε σ’ αυτήν και πώς την άλλαξε;

Προφανώς, δεν μπορώ να είμαι αντικειμενική, θεωρώ όμως ότι σε καλλιτεχνικό επίπεδο κάναμε ένα μεγάλο βήμα, για διάφορους λόγους. Αρχικά, είναι η πρώτη φορά που ασχολούμαστε με ένα έργο, στο οποίο το χιούμορ λειτουργεί υποστηρικτικά και όχι ως η βάση του. Για όποιον έχει δει προηγούμενες δουλειές μας, είναι εμφανές ότι το χιούμορ είναι η τάση μας, αν όχι η ευκολία μας. Μας αρέσει να έχουν χιούμορ οι παραστάσεις μας. Είναι η πρώτη φορά λοιπόν που καταπιαστήκαμε με κάτι τόσο σκοτεινό και αμιγώς κοινωνικό. Ταυτόχρονα, είναι η πρώτη φορά που είχαμε να πλάσουμε ήρωες τόσο πραγματικούς και καθημερινούς, με παρελθόν και μέλλον. Και φυσικά είναι και η πρώτη φορά που ανεβάσαμε έργο κάποιου από μας, το οποίο ήταν πολύ δημιουργικό για όλους, καθώς ζητούσα πολύ υλικό κι από τους ίδιους στις πρόβες και τους αυτοσχεδιασμούς τους. Οπότε, έβαλαν όλοι το λιθαράκι τους στο έργο, σίγουρα πολύ παραπάνω απ’ ότι θα έκαναν αν είχαν να υποδυθούν ρόλους κάποιου άλλου συγγραφέα. Η ελευθερία αυτή, λοιπόν, αισθάνομαι ότι μας κινητοποίησε και μας έφερε και πιο κοντά μεταξύ μας. Τέλος, κάτι που δεν είναι καθόλου αμελητέο είναι οι τόσοι καινούριοι ηθοποιοί, τους οποίους δεν γνώριζαν τα υπόλοιπα μέλη, παρόλα αυτά τους ενσωμάτωσαν αβίαστα στη μεγάλη οικογένεια της ομάδας μας κι έμαθαν κι απ’ αυτούς πολλά και πολύτιμα.

-Τα θεατρικά έργα που διαθέτουν έναν έντονο ρεαλισμό και έχουν αναφορές σε περιστατικά που συμβαίνουν γύρω μας, κερδίζουν τα τελευταία χρόνια την αγάπη του κοινού και έχουν πολύ μεγάλη επιτυχία. Πού οφείλεται αυτή κατά τη γνώμη σας; Αισθάνεστε ότι είναι μια πρόσκαιρη τάση ή υπάρχει κάτι πλέον πιο μόνιμο στις προτιμήσεις των θεατών;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Θα πω κάτι που συνειδητοποίησα, μιλώντας με θεατές μετά την παράσταση. Είναι πολλοί αυτοί που λένε ότι αυτό είναι πια το θέατρο, το κοινωνικό ή αν θες, το πολιτικό θέατρο. Ότι δεν υπάρχει λόγος να δούμε ξανά και ξανά την Αντιγόνη να μάχεται τον Κρέοντα, ούτε τους ήρωες του Σαίξπηρ να θολώνουν από την εξουσία. Ότι αν θέλεις να μιλήσεις για κάποιο θέμα, απλώς καν’ το. Με γλώσσα σύγχρονη και με σύγχρονους ήρωες. Και εν μέρει το καταλαβαίνω. Ενδεχομένως, είναι τόσο σκοτεινή η εποχή μας, που επιζητάμε από την τέχνη να μιλήσει για το σήμερα. Ίσως έτσι νιώθουμε ότι είναι το αποκούμπι μας ή ότι κάποιος τέλος πάντων μιλάει για όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, πέρα από κάποιο post στα social media. Ότι δεν είναι μια μουσειακή τέχνη που αναπαράγει διαρκώς πράγματα χιλιοειπωμένα. Το καταλαβαίνω, αλλά όπως είπα «εν μέρει», καθώς τα μεγάλα έργα δεν είναι τυχαία μεγάλα. Και τα θέματα που φέρουν δεν είναι κάπου κάποτε, αλλά πάντα στο εδώ και στο τώρα. Καλώς ή κακώς, η ανθρώπινη φύση δεν έχει αλλάξει σε τέτοιο βαθμό που να μη βρίσκουμε κοινό τόπο. Απεναντίας, τα έργα αυτά αποτελούν τροφή για σκέψη και διαρκή επαναδιαπραγμάτευση. Οπότε, η απάντησή μου είναι ότι αν τα πράγματα συνεχίσουν να πηγαίνουν τόσο κατά διαόλου, μάλλον η πρόσκαιρη αυτή τάση θα μονιμοποιηθεί σε συνειδητή ανάγκη, χωρίς όμως ποτέ να χάνεται η ανάγκη μας και για ποίηση.

-Ποιο είναι το επόμενο στοίχημα για εσάς;

Να είναι και οι επόμενες δουλειές μου τόσο πυρηνικά δημιουργικές, με συνεργάτες που θαυμάζω κι εκτιμώ σε όλα τα επίπεδα.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Κείμενο - Σκηνοθεσία : Βαλέρια Δημητριάδου

Σκηνικά - κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα 

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Επιμέλεια κίνησης: Ειρήνη Μακρή

Σχεδιασμός φωτισμού: Μελίνα Μάσχα

Πρωτότυπη μουσική: Βαλέρια Δημητριάδου

Σχεδιασμός ήχου: Φοίβος Παπαγιάννης

Βοηθός σκηνοθέτριας: Αντριάνα Ανδρέοβιτς

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Στίχοι τραγουδιών: Μαρία Ελισάβετ Κοτίνη

Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου, Πάτροκλος Σκαφίδας

Γραφείο Τύπου – Επικοινωνία: Μαρία Τσολάκη

Γραφιστική επιμέλεια: Indigo Creative

Κατασκευή booth: Παναγιώτης Μανίκας

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Παραγωγή: C for Circus 

Οργάνωση - εκτέλεση παραγωγής: Παναγιώτης Γαβρέλας, Χρύσα Κοτταράκου

Παίζουν οι (με αλφαβητική σειρά): Αθηνά Αλεξοπούλου, Βαγγέλης

Αμπατζής, Παναγιώτης Γαβρέλας, Κωνσταντίνος Κάππας, Μαρία Κατσανδρή

Χρύσα Κοτταράκου, Γρηγόρης Μπαλλάς, Μαρία Προϊστάκη, Αθηνά Σακαλή, Θανάσης

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Χαλκιάς, Σπύρος Χατζηαγγελάκης

INFO

Σύγχρονο Θέατρο

Διεύθυνση: Ευμολπιδών 45, τηλ. 210 346 4380

Μέχρι 29 Οκτωβρίου

Μέρες- Ώρες παραστάσεων:

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Τετάρτη & Σάββατο στις 21:15

Πέμπτη & Κυριακή στις 18:00

Τιμές εισιτηρίων:Κανονικό: 20€

Μειωμένο: 16€ (Άνεργοι – ΑμεΑ- Φοιτητές - Άνω των 65)

Εισιτήρια

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ