Πρόσωπα, ταινίες και στιγμές από το 13ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Κάθε φθινόπωρο η Λεμεσός φιλοξενεί το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κύπρου. Φέτος πραγματοποιείται για 13η φορά στο θέατρο Ριάλτο. Για μια εβδομάδα, το κυπριακό κοινό είχε την ευκαιρία να δει 57 ταινίες από την Κύπρο και τον υπόλοιπο κόσμο. Το Euronews παρακολούθησε την πετυχημένη κινηματογραφική διοργάνωση και μίλησε με τους συντελεστές της, καθώς και με Κύπριους και ξένους σκηνοθέτες που συμμετείχαν στο διαγωνιστικό πρόγραμμα.

«Buffer Zone» - Σάββας Σταύρου

Το «Buffer Zone» του Σάββα Σταύρου εστιάζει στη σχέση δύο στρατιωτών, ενός Ελληνοκύπριου και ενός Τουρκοκύπριου. Αυτό που τους χωρίζει είναι η πράσινη γραμμή, το σύνορο ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Αυτό που θα τους φέρει κοντά, παρότι μιλούν διαφορετικές γλώσσες είναι η μουσική. Ο Κύπριος σκηνοθέτης ξεκίνησε το γυρίσματα το 2021, στις αρχές του δεύτερου lockdown στην Κύπρο και ολοκλήρωσε την ταινία του φέτος.

Το «Buffer Zone» έκανε πρεμιέρα στο φετινό Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους του Κλερμόν Φεράν. Στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας απέσπασε το Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας για τον Ανδρέα Μάρκου και το Βραβείο Drama Queer.

«Η αφορμή αυτής της ταινίας είναι να εξερευνήσω το θέμα του Κυπριακού, μέσα από τα queer θέματα που βιώνουμε εδώ. Με είχε απασχολήσει το πώς μπορώ να μιλήσω με έναν τρόπο για το θέμα μας, το Κυπριακό, με τον πιο δύσκολο τρόπο: να βάλω δηλαδή δύο άντρες από τις δύο μεριές να ερωτευτούν. Δεν θέλω να προκαλέσω, θέλω να ενθαρρύνω μια συζήτηση για το Κυπριακό και τι ζούμε. Πιστεύω ότι μέσα από το θέμα της μουσικής, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε παραπάνω κοινά από ότι πιστεύουμε. Έτσι είπα ας το κάνουμε ένα μιούζικαλ να έχουμε τους δύο άνδρες, οι οποίοι δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με την ίδια γλώσσα, να επικοινωνούν μέσα από τραγούδια που γνωρίζουν και να ερωτεύονται.

Ήθελα να αφήσω τον θεατή με ένα αίσθημα ελπίδας, επειδή όσο κι αν έχουμε προχωρήσει με το θέμα ΛΟΑΤΚΙ και με το θέμα του Κυπριακού, έχουμε ακόμα πολλή δουλειά μπροστά μας. Αλλά υπάρχουν πιθανότητες να προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο. Το γεγονός ότι η ταινία είναι ένα δικοινοτικό πρότζεκτ και καταφέραμε να τη γυρίσουμε και να την παίξουμε σε αρκετά φεστιβάλ παγκοσμίως, δείχνει ότι μπορούμε να συζήσουμε και αυτό είναι το μήνυμα της ταινίας γενικότερα».

«If you need me, I will fly» - Χριστίνα Γεωργίου

ΤΟ «If you need me, I will fly» είναι η έκτη ταινία της Χριστίνας Γεωργίου. Προέκυψε από ένα μεγαλύτερο ντοκιμαντέρ, το «The stray story» που γυρίστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες και ολοκληρώθηκε το 2021. Παρακολουθεί την πολυετή, στενή φιλική σχέση της Νόρμα, μιας Πορτορικανής γιατρού και της Μέρι μιας Αφρικανής. Στα 27 χρόνια της φιλίας τους θα αντιμετωπίσουν μαζί τον ρατσισμό, τις διακρίσεις και την ασθένεια. 

Η συγκινητική ταινία έκανε πρεμιέρα στην Τρίπολη του Λιβάνου και στη συνέχεια προβλήθηκε στο Φεστιβάλ SWAN του Περθ της Αυστραλίας, όπου και βραβεύθηκε. Η Κύπρια σκηνοθέτις μίλησε στο Euronews για την παραγωγή της:

«Με ενδιέφερε ότι ήταν μια διαφυλετική σχέση. Ήταν δύο γυναίκες που είχαν έρθει στην Αμερική, από δύο διαφορετικές χώρες. Είχαν βιώσει και οι δύο έναν απίστευτο σεξισμό και ρατσισμό, που τις έφερε κοντά. Παράλληλα θεωρώ ότι τις ενδυνάμωσε, ώστε ακόμη και τα πικρά και σκοτεινά σημεία, να τα σκέφτονται με χαρά.

Ακριβώς επειδή δεν είχα καθόλου οπτικό υλικό από αυτή την ιστορία, αναγκάστηκα να προσφύγω σε υλικό το οποίο βρίσκεται στο public domain, σε παλιές ταινίες με Αφροαμερικανούς και έκανα κι εγώ άλλα μικρά γυρίσματα. Αυτά είναι πιο κοντινά: είναι χέρια, είναι σώματα.

Ακριβώς επειδή όλοι αυτοί οι χαρακτήρες ήταν από διάφορα υλικά, και δεν ήταν τα ίδια άτομα, έπρεπε να βρω έναν τρόπο να κάνω το υλικό μου πιο ομοιογενές. Οπότε εφάρμοσα διάφορα φίλτρα, με τα οποία διατήρησα μόνο τις φιγούρες των χαρακτήρων και των αντικειμένων. Επέλεξα μαύρο και άσπρο, γιατί ήθελα να τονίσω ακριβώς αυτή τη διαφυλετικότητα που υπάρχει μεταξύ τους. Γι’ αυτό είναι διχρωμία η ταινία».

Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής ήταν φέτος ο Τζέισον Άντερσον, επιμελητής του Διεθνούς Προγράμματος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο:

_«Καταρχάς είμαι πολύ χαρούμενος που βρίσκομαι στην Κύπρο για να παρακολουθήσω τις ταινίες του φεστιβάλ. Έχω το προνόμιο να βρίσκομαι σε πολλά φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο. Το συγκεκριμένο είναι ξεχωριστό. Μπορώ να πω ότι από τον προγραμματισμό και σίγουρα από το κοινό και τους κινηματογραφιστές που βρίσκονται εδώ, αισθάνεσαι πραγματικά ότι εδώ έχουμε μια γιορτή του σινεμά. Αυτό είναι κάτι σπουδαίο. _

Και ναι, οι ταινίες που έχω δει εδώ είναι ο βασικός λόγος που μου αρέσει να βλέπω ταινίες μικρού μήκους όπου κι αν τις βλέπω, είναι ότι μπορώ να παρακολουθώ τη δουλειά των δημιουργών του μέλλοντος, ανθρώπων που κάνουν ταινίες, οι οποίες σχετίζονται στενά με το παρόν. Είναι όμως και η δουλειά ανθρώπων, των οποίων θα δούμε ταινίες μεγάλου μήκους από εδώ και ύστερα. Εννοώ ότι είναι εδώ που ανακαλύπτουμε νέα ταλέντα και βιώνουμε πράγματα. Είναι σαν να βλέπουμε μια προεπισκόπηση του σινεμά του μέλλοντος με πολλούς διαφορετικούς τρόπους».

«Surface» - Άννα Κέκονεν

Η Άννα Κέκονεν ασχολείται εδώ και πολλά χρόνια με τις καταδύσεις. Έχει εργαστεί ως υποβρύχια οπερατέρ σε δύο ταινίες ψηφιακού θόλου. Το «Surface», που παρουσίασε στη Λεμεσό αποτελεί το σκηνοθετικό της ντεμπούτο.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Στο ντοκιμαντέρ της πρωταγωνιστούν τέσσερις άνθρωποι που έχουν κάποια αναπηρία ή ασθένεια και η ιδιαίτερη σχέση που έχουν με το νερό. Μέσα από την επαφή τους με το υδάτινο στοιχείο, απελευθερώνονται, χρησιμοποιούν αλλιώς το σώμα και τις αισθήσεις τους, λειτουργούν διαφορετικά.

Η σκηνοθέτιδα μίλησε στην κάμερα του Euronews: «Είμαι και εγώ δύτρια. Κάνω καταδύσεις εδώ και 17 χρόνια. Γι’ αυτό το λόγο το υδάτινο στοιχείο μου είναι πολύ οικείο και γι’ αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντικό για μένα. Αισθάνομαι το σώμα μου εντελώς διαφορετικά στο νερό και αυτό μου αρέσει πολύ. Είναι σαν να ξεκίνησα να μαθαίνω τα πάντα από την αρχή, μέσα στο νερό. Το βρήκα πολύ ενδιαφέρον, γιατί ανακαλύπτω νέα πράγματα για μένα, όταν βρίσκομαι στο νερό. Είναι πολύ σημαντικό αυτοί οι άνθρωποι να βιώνουν κάτι άλλο, πέρα από τα ιατρικά τους ραντεβού. Είναι πολύ σημαντικό για αυτούς να έχουν κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτά, κάτι που δεν έχει να κάνει με την αναπηρία τους. Κατά τη γνώμη μου, το νερό τους προσφέρει μια ελευθερία, τους κάνει να αισθάνονται ανεξάρτητοι, γιατί έχουν βρει ένα δημιουργικό τρόπο να χρησιμοποιούν το σώμα τους, γιατί αυτό δεν λειτουργεί στο υδάτινο στοιχείο με τον ίδιο τρόπο».

«Fantoomwijk» - Ράβι Σάντμπεργκ

Ο Ράβι Σάντμπεργκ είναι δημιουργός ταινιών με καταγωγή από την Ινδία και την Ολλανδία και έδρα το Ρότερνταμ. Η ταινία «Fantoomwijk», δηλαδή Συνοικία Φάντασμα δίνει φωνή στους εκδιωγμένους κατοίκους της εργατικής συνοικίας Τουίμποσπουρτ. Ζούσαν εκεί για πάνω από 50 χρόνια. Πριν την έξωση, η συνοικία ήταν δραστήριο κομμάτι του Ρότερνταμ. Τα 600 σπίτια της εργατικής εστίας κατεδαφίστηκαν για να προκύψουν στη συνέχεια λίγα πολυτελή διαμερίσματα. Ο σκηνοθέτης ζούσε στη συγκεκριμένη γειτονιά τα τελευταία δύο χρόνια και ήταν από τους τελευταίους που έπρεπε να φύγει.

Η ταινία πραγματεύεται το τίμημα της αστικής ανάπτυξης για τους μη έχοντες, όπως προκύπτει από το τεράστιο ζήτημα της αναμόρφωσης περιοχών στις μεγαλουπόλεις. Το φιλμ χρηματοδοτήθηκε από το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ, όπου έκανε και την πρεμιέρα του.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

«Αυτό που αναζητούσα πολύ σε όλη την πορεία ήταν τη δική μου οπτική γωνία και τι μπορώ εγώ να κάνω γι’ αυτό το θέμα ως κινηματογραφιστής. Διότι δεν έμεινα στη συνοικία, όπως οι υπόλοιποι κάτοικοι για 70 χρόνια. Έμεινα για δύο χρόνια και ήξερα εξαρχής ότι θα κατεδαφιστεί. Γι’ αυτό με απασχολούσε το πώς θα διαχειριστώ αυτή την ιστορία ώστε να τιμήσω παράλληλα τους κατοίκους που έμειναν εκεί για τόσα χρόνια. Έτσι στο τέλος, κατέληξα να κάνω μια ταινία για τον εγκλωβισμό του πληθυσμού αυτής της γειτονιάς για το πώς η κυβέρνηση εξαπάτησε αυτούς τους κατοίκους, για το πώς οι εταιρίες κοινωνικής στέγασης τους φέρθηκαν πολύ άσχημα γιατί όπως είπαν, έμεναν χαμηλά κοινωνικά στρώματα και πολλοί ξένοι. Ήταν άνθρωποι που είχαν πολλά προβλήματα και το εκμεταλλεύθηκαν για να επιβάλλουν αυτή την πολιτική. Ήθελα με την ταινία μου να αναδείξω αυτή τη δυναμική και κυρίως τον αντίκτυπο που είχε αυτή η πολιτική στους ίδιους τους κατοίκους της περιοχής και πώς άλλαξε τη ζωή τους».

Το φιλμ είναι ένας συνδυασμός διαφορετικών κινηματογραφικών τύπων: «Η ταινία γυρίστηκε με διαφορετικά φορμά. Χρησιμοποιήσαμε για παράδειγμα θερμική κάμερα, κάμερα υπερύθρων. Τραβήξαμε πλάνα από τον ουρανό, πάνω από την πόλη για να σαρώσουμε τις γειτονιές, επειδή σε σχέση με τον εγκλωβισμό των κατοίκων, θέλαμε να βάλουμε τον θεατή στη θέση του συστήματος, στη θέση δηλαδή της κυβέρνησης και των εταιριών κοινωνικής στέγασης. Τι συμβαίνει όταν βλέπεις τους ανθρώπους; Έπαιξα με αυτό το στοιχείο. Είναι πολύ σκληρή ματιά στη γειτονιά και στους ανθρώπους η οποία έρχεται στη συνέχεια σε αντίθεση με τις φωνές των ανθρώπων που ζουν εκεί».

«Square the circle» - Χάνα Χοβίτιε

Η Χάνα Χοβίτιε είναι από το Ελσίνκι της Φινλανδίας. Στην τέταρτη ταινία της, το «Square the circle» αναρωτιέται πώς είναι να είσαι κύκλος μέσα σε έναν τετράγωνο κόσμο, τι σημαίνει να αισθάνεσαι διαφορετικός και να μην ταιριάζεις με τους άλλους. Σε έναν άχρονο χώρο, ένας άνθρωπος αναζητά λοιπόν τη σχέση του με τον κόσμο, τη δική του ξεχωριστή θέση σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

Η πειραματική ταινία εντυπωσιάζει με την τεχνική της. Ξεκίνησε ως εργασία στην σχολή κινηματογράφου και ολοκληρώθηκε αρκετά χρόνια μετά. Έκανε πρεμιέρα στο Ρότερνταμ και έχει κερδίσει βραβεία σε Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μογγολίας και της Ιταλίας.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

«Πηγή έμπνευσης αυτής της ιδέας ήταν μια εργασία που είχα στην σχολή κινηματογράφου. Η εργασία ήταν να κάνω μια ταινία με voice over. Αποφάσισα λοιπόν να κάνω μια ταινία για μένα. Στο τέλος προέκυψε μια αλλόκοτη πειραματική αυτοπροσωπογραφία. Η πρόθεσή μου ήταν να δείξω ότι παρόλο ότι όλοι μας αισθανόμαστε ότι δεν ταιριάζουμε, γιατί ζούμε τη ζωή μας στη δική μας μικρή φούσκα, αυτό είναι ουσιαστικά κάτι που όλοι μοιραζόμαστε. Με έναν τρόπο λοιπόν, είμαστε όλοι μέρος του ίδιου κύκλου τελικά. Οπότε η πρόθεσή μου ήταν σίγουρα να δείξω ότι είμαστε όλοι μαζί, παρουσιάζοντας κάτι δικό μου στους θεατές».

Ποιες ήταν οι προκλήσεις που αντιμετώπισε σε αυτό το ιδιαίτερο κινηματογραφικό εγχείρημα; «Υπήρχαν δύο προκλήσεις για μένα με αυτή την ταινία. Η πρώτη ήταν ότι δεν είχα χρησιμοποιήσει ξανά τη συγκεκριμένη τεχνική. Όσον αφορά λοιπόν το τεχνικό κομμάτι του γυρίσματος, έπρεπε να μάθω μια νέα σειρά από δεξιότητες. Και τώρα βλέποντας την ταινία, αφού έχει ολοκληρωθεί, θεωρώ ότι το δύσκολο, ή το προκλητικό μέρος για μένα αλλά και το διασκεδαστικό κομμάτι είναι ότι η ταινία δεν εντάσσεται σε κανένα κινηματογραφικό είδος. Για μένα είναι κάτι το ξεχωριστό. Ήταν μια πρόκληση, αλλά ήταν μια διασκεδαστική πρόκληση».

Το προφίλ της φετινής διοργάνωσης και οι στόχοι για το εγγύς μέλλον

Πέρα από το διεθνές πρόγραμμα, η διοργάνωση περιλαμβάνει κάθε χρόνο παράλληλες εκδηλώσεις ειδικού ενδιαφέροντος και προβολές, κινηματογραφικές αναγνώσεις και ενημερωτικές συναντήσεις για τους επαγγελματίες του χώρου, καθώς κι ένα εντατικό εργαστήρι ανάπτυξης σεναρίου για μικρού μήκους ταινίες, με την στήριξη του Talents and Short Film Market του Τορίνο. Τι είναι όμως διαφορετικό φέτος σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές;

«Τελειώνει μια πολύ πλούσια φεστιβαλική εβδομάδα με πάρα πολλές ταινίες, τόσο στο επίσημο διαγωνιστικό, όσο και στα παράλληλα προγράμματα, με αρκετές δράσεις που αφορούν την τοπική παραγωγή. Αυτό που ξεχωρίζουμε είναι η μεγάλη προσέλευση σκηνοθετών από το εξωτερικό, που έχει σπάσει κάθε ρεκόρ. Έχει μεγαλώσει πλέον η προβολή του φεστιβάλ στο εξωτερικό και αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα, γιατί ωφελεί βεβαίως και την τοπική βιομηχανία. Αυτό είναι το πολύ ευχάριστο κι επίσης ότι ο κόσμος έρχεται και βλέπει ταινίες μικρού μήκους. Οι σκηνοθέτες βλέπουν τις ταινίες τους μαζί με το κοινό. Ο κόσμος τους βλέπει μετά έξω και συζητούν γι’ αυτές»  επισημαίνει ο Ιωακείμ Μυλωνάς, καλλιτεχνικός διευθυντής της διοργάνωσης.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ποιοι είναι οι στόχοι για το εγγύς μέλλον;

_«Σίγουρα ένα από τα πράγματα που θέλουμε να κάνουμε, είναι να διεισδύσει το φεστιβάλ περισσότερο στην πόλη της Λεμεσού. Έχει καθιερωθεί ο χώρος του θεάτρου Ριάλτο, που είναι πραγματικά υπέροχος. Φιλοξενεί όλα τα χρόνια το φεστιβάλ και το διαγωνιστικό του πρόγραμμα. Παράλληλα όμως με αυτόν, θα θέλαμε να διεισδύσει το φεστιβάλ στην πόλη. Θα θέλαμε να έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε περισσότερες δράσεις, να κάνουμε προβολές ταινιών και κάποια θεματικά αφιερώματα, σε άλλους, πιο εναλλακτικούς χώρους. Να αγκαλιάσει η πόλη αυτό το φεστιβάλ και να μην περιοριζόμαστε πάντα εντός του θεάτρου. _

Αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να προσελκύσουμε περισσότερο κοινό, να έχει μεγαλύτερη ποικιλία το πρόγραμμα και να έχει κάποιο πιο απροσδόκητο. Να έχει εκπλήξεις. Επίσης θα θέλαμε οι δράσεις του φεστιβάλ να είναι ολόχρονες. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό ένας θεσμός, όπως το ISFFC, που έχει πλέον καθιερωθεί και έχει πάρα πολύ καλό περιεχόμενο και πολλές ταινίες, να μπορεί να ταξιδέψει εντός της χώρας και να δείξει αυτές τις ταινίες. Αυτό πρέπει να γίνει και σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, σε κολέγια, σε πανεπιστήμια, σε ακριτικές περιοχές, που δεν έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν μικρού μήκους ταινίες. Απλά, όλα αυτά απαιτούν φυσικά οργάνωση και μεγαλύτερο προϋπολογισμό. Ελπίζουμε ότι θα τα καταφέρουμε και θα ξεκινήσουμε σιγά σιγά να τα υλοποιούμε όλα αυτά»συμπληρώνει η Αλεξία Ρόιντερ, καλλιτεχνική διευθύντρια της διοργάνωσης.

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους ανανεώνει το ραντεβού του με το κυπριακό κοινό, το φθινόπωρο του 2024, με την 14η έκδοσή του.