Ένα μεγάλο μέρος των Κάτω Χωρών βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Αυτό σημαίνει ότι οι πλημμύρες και οι καταιγίδες ανέκαθεν αποτελούσαν σημαντικό κίνδυνο για τη χώρα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈνα μεγάλο μέρος των Κάτων Χωρών βρίσκεται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, που σημαίνει ότι οι πλημμύρες και οι καταιγίδες ανέκαθεν αποτελούσαν σημαντικό κίνδυνο για τη χώρα.
Μετά από μια ιδιαίτερα καταστροφική πλημμύρα το 1916, η ολλανδική κυβέρνηση αποφάσισε να κατασκευάσει ένα τεχνητό φράγμα, το Άισελμεερ, μεταξύ του Zuider Zee, ενός ρηχού κόλπου στα βορειοδυτικά των Κάτω Χωρών, και της Βόρειας Θάλασσας. Το 1932, το λεγόμενο Άφσλαουτνταϊκ, ή «Enclosure Dam», ολοκληρώθηκε εκτεινόμενο σε 32 χιλιόμετρα στο άνοιγμα του κόλπου.
Αυτό το τεχνητό φράγμα μετέτρεψε το πρώην αλμυρό νερό στον κόλπο Zuider Zee, στο οποίο ρέουν πολλά ποτάμια, στη σημερινή λιμνοθάλασσα τη μεγαλύτερη λίμνη στην Ολλανδία. Με τη βοήθεια των υδάτων στο Άφσλαουτνταϊκ, αυτό το γλυφό νερό αποστραγγίζεται μέσω του φράγματος και στη Βόρεια Θάλασσα.
Ένα εμπόδιο για τα ψάρια
Διάφορα μεταναστευτικά ψάρια μετακινούνται μεταξύ της θάλασσας και του γλυκού νερού για να γεννήσουν σε γλυφό νερό.
«Η κατασκευή του Άφσλαουτνταϊκ είχε σοβαρές συνέπειες για την υποβρύχια φύση της θάλασσας του Βάντεν», λέει ο Wouter van der Heij, θαλάσσιος περιβαλλοντολόγος στην οργάνωση De Waddenvereniging, μια ολλανδική οργάνωση που υποστηρίζει τη διατήρηση της θάλασσας του Βάντεν.
«Έκοψε τις διαδρομές μετανάστευσης εκατό περίπου ειδών ψαριών που μετακινούνται μεταξύ γλυφού και αλμυρού νερού που είναι πλέον αδύνατο».
Δεδομένου ότι το Άφσλαουτνταϊκ μπλοκάρει αυτές τις διαδρομές μετανάστευσης, όπως σημείωσε ο Rijkswaterstaat, (το ολλανδικό Υπουργείο Υποδομών και Περιβάλλοντος) εγκαταστάθηκαν στο φράγμα φράγματα για να επιτρέψουν στα ψάρια να περάσουν. Ωστόσο, έγινε εμφανές ότι το ρεύμα τους ήταν πολύ δυνατό για πολλά είδη ψαριών - μόνο οι ισχυρότεροι κολυμβητές μπόρεσαν να περάσουν.
Εκατομμύρια ψάρια περιμένουν στη θάλασσα Wadden μπροστά από αυτές τις πύλες. Μπορούν να μυρίσουν το γλυκό νερό από την άλλη πλευρά και θέλουν να κολυμπήσουν εκεί, αλλά το ρεύμα είναι πολύ δυνατό και η μετάβαση μεταξύ αλατιού και γλυκού νερού είναι πολύ απότομη», λένε οι ειδικοί στο De Waddenvereniging.
Ο πληθυσμός πολλών ειδών μεταναστευτικών ψαριών έχει μειωθεί ως αποτέλεσμα - ακόμη και σε υδάτινα σώματα που ρέουν έξω από τις Κάτω Χώρες, όπως ο Ρήνος. Το 2018, ο De Waddenverenging κατέγραψε δραματική πτώση 90% στο μέγεθος των αποθεμάτων ψαριών στη Θάλασσα Wadden.
Το Άφσλαουτνταϊκ επηρέασε επίσης τη χλωρίδα του Wadden Sea, και συγκεκριμένα τη θάλασσα. Η Δρ Λόρα Γκόβερς, οικολόγος, βιολόγος και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Γκρόνινγκεν, μελετά αυτό το ειδικό φυτό από το 2007.
«Είναι σημαντικό για τη βιοποικιλότητα. Όπως τα μαγκρόβια δάση και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, σχηματίζει ένα οικοσύστημα. Παρέχει επίσης ένα ασφαλές μέρος για να μεγαλώσουν τα νεαρά ψάρια, δέσμευση άνθρακα και φιλτράρισμα τοξικών ουσιών από το νερό.
Το Seagrass παρέχει επίσης ένα αξιόπιστο ανάχωμα ενάντια στα κύματα. Το σταθερό ριζικό δίκτυο των λιβαδιών βοηθά στη συγκράτηση του εδάφους στη θέση του και στην πρόληψη της διάβρωσης των ακτών, λέει.
«Ωστόσο, η φύση έχει σχεδόν εξαφανιστεί στις Κάτω Χώρες», προσθέτει η δρ Γκόβερς. Γι 'αυτό, από το 2014, εργάζεται σε ένα έργο για την επιστροφή του θαλάσσιου φυτού στην ολλανδική θάλασσα Wadden.
Αναφύτευση της θάλασσας με το χέρι
Οι Govers ταξιδεύουν τακτικά στη θάλασσα Wadden μαζί με την ομάδα της και εθελοντές για να φυτέψουν σπόρους. Χρησιμοποιούν μια ειδική μέθοδο που αναπτύχθηκε από τους επιστήμονες για να τους αποτρέψουν να ξεπλυθούν από τα ισχυρά ρεύματα.
«Τα τελευταία τρία χρόνια, συνεργαζόμαστε με σπόρους από τη Γερμανία, όπου εξακολουθεί να υπάρχει φύκια», εξηγεί.
«Συλλέγουμε τους σπόρους το φθινόπωρο, τους αποθηκεύουμε σε τεχνητό θαλασσινό νερό που παράγουμε τον χειμώνα και μετά τους αναμιγνύουμε με ολλανδικό βυθό στα εργαστήρια μας την άνοιξη. Βάζουμε αυτό το μείγμα σε πιστόλια ψεκασμού και φυτεύουμε τους σπόρους στο βυθό της θάλασσας του Βάντεν».
Η μέθοδος αποδεικνύεται επιτυχής. Ενώ υπήρχαν 10.000 φυτά το 2018, εκτιμά, υπάρχουν τώρα 100.000, καλύπτοντας το ισοδύναμο των 170 εκταρίων.
«Αλλά για να δημιουργήσουμε ένα υγιές οικοσύστημα στη θάλασσα του Βάντεν, χρειαζόμαστε σίγουρα άλλα δέκα χρόνια».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈνα τεχνητό ποτάμι για τη μετανάστευση των ψαριών
Ένας ποταμός μετανάστευσης ψαριών, ένας τεχνητός μαίανδρος, ένας υδάτινος διάδρομος μήκους τεσσάρων χιλιομέτρων, είναι μια άλλη λύση. Επιτρέπει σε ασθενέστερα ψάρια που δεν μπορούν να κολυμπήσουν στο ρεύμα να περάσουν από φρέσκο στο αλμυρό νερό και πίσω.
Κατά μήκος του τεχνητού ποταμού, που πρόκειται να χτιστεί κοντά στο χωριό Κόρνβερντερζαντ, το αλμυρό νερό αναμιγνύεται με γλυφό νερό για να κάνει τη μετάβαση ευκολότερη για τα ψάρια.
Ακόμα και είδη ψαριών που δεν μεταναστεύουν κανονικά θα επωφεληθούν επίσης από το νέο τεχνητό ποτάμι, λένε οι ειδικοί της θάλασσας του Βάντεν.
«Μια τέτοια μετάβαση από το γλυφό στο αλμυρό νερό είναι εκ φύσεως μια τεράστια περιοχή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά», λέει ο Wouter van der Heij του De Waddenvereniging. Η περιβαλλοντική οργάνωση είναι υπεύθυνη για το έργο σε συνεργασία με τους οργανισμούς φύσης όπως οι It Fryske Gea, Het Blauwe Hart, και μια ένωση ερασιτεχνικής αλιείας.
«Όχι μόνο μπορούν να αναγεννηθούν τα αποθέματα ψαριών με αυτόν τον τρόπο, αλλά και τα ζώα που τρώνε ψάρια, όπως φώκιες και θαλασσοπούλια, επωφελούνται επίσης. Με ισχυρότερα αποθέματα ψαριών, βελτιώνουμε επίσης την κατάσταση των επαγγελματιών και ψυχαγωγικών ψαράδων».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Με αυτό το έργο, οι Κάτω Χώρες ανοίγουν την πρώτη πόρτα για τη μετανάστευση των ψαριών στην Ευρώπη», καταλήγει ο De Waddenvereniging.