Τι αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων - Για πρώτη φορά συνδέεται η πρόοδος στα ευρωτουρκικά με το Κυπριακό Πρόβλημα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ διεθνής ατζέντα κυριάρχησε στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Αλλά τελικά υπήρξε συμφωνία και για την κρίση σε Ισραήλ-Ιράν, όπως επίσης και για το Λίβανο. Συμφωνία επετεύχθη και τις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Οι απαιτήσεις της Ουκρανίας να αυξήσει την εναέρια προστασία της βρέθηκαν επίσης στο επίκεντρο της συζήτησης.
«Ας μην προσπαθήσουμε να αναμίξουμε το Ισραήλ και τη Μέση Ανατολή. Η Ουκρανία χρειάζεται όλη την αεράμυνα που μπορούμε να πάρουμε γι 'αυτήν και όλη τη χωρητικότητα οβίδων. Καταλαβαίνω απόλυτα τι είπε ο πρόεδρος Ζελένσκι, αλλά δεν πρόκειται να το σχολιάσω», είπε ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε.
Η Γερμανία προσπαθεί τώρα να ενθαρρύνει τις χώρες της ΕΕ να ξεκινήσουν μια πρωτοβουλία αεράμυνας. Ο Όλαφ Σολτς ζήτησε από τους εταίρους του να κάνουν περισσότερα από όσα έχουν γίνει μέχρι τώρα. Για τη Λιθουανία, η ΕΕ αποτυγχάνει να βοηθήσει την Ουκρανία.
«Ανησυχώ ότι χάνουμε την εστίαση στην Ουκρανία. Κάθε μέρα και νύχτα, οι πόλεις της Ουκρανίας βομβαρδίζονται, υποδομές καταστρέφονται και άνθρωποι σκοτώνονται. Και, ξέρετε, είναι πραγματικά κρίμα να βλέπουμε ότι παίρνουμε τις αποφάσεις, αλλά δεν τις εφαρμόζουμε», σχολίασε ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέντα.
Ο απόηχος της επίθεσης του Ιράν στο Ισραήλ απασχόλησε επίσης την σύνοδο κορυφής. Την Τρίτη οι υπουργοί Εξωτερικών συμφώνησαν να επεκτείνουν τις κυρώσεις στα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκαν και οι ηγέτες. Ωστόσο δεν υπήρξε συμφωνία για ένταξη των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν στη λίστα με τις τρομοκρατικές οργανώσεις της ΕΕ.
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να καταδικάσουν την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, επαναλαμβάνοντας τη δέσμευση του μπλοκ για την ασφάλεια του Ισραήλ και ζητώντας από τις δύο πλευρές να αποκλιμακώσουν και να επιδείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση.
Για τον Λίβανο
Σχετικά με τον Λίβανο, η ΕΕ «υπενθυμίζει την ισχυρή υποστήριξή του προς τον Λίβανο και τον λιβανικό λαό και αναγνωρίζει τις δύσκολες συνθήκες που βιώνει ο Λίβανος στο εσωτερικό και ως αποτέλεσμα των περιφερειακών εντάσεων».
Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για την σταθερότητα του Λιβάνου, αλλά και για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της χώρας. «Η χώρα φιλοξενεί πολλούς Σύρους πρόσφυγες και η ΕΕ πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της», είπε μετά το τέλος της πρώτης μέρας της Συνόδου ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Ήδη, οι μεταναστευτικές ροές είναι αθρόες στην Κύπρο, η οποία έχει αναστείλει την εξέταση των αιτημάτων ασύλου των Σύρων προσφύγων που φτάνουν στη χώρα από το Λίβανο. Όπως ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, στις 2 Μαΐου ο ίδιος και η Πρόεδρος της Κομισιόν θα επισκεφθούν τη Βηρυτό.
«Στηρίζουμε την προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας ώστε οι ροές αυτές να ανακοπούν, αλλά ταυτόχρονα να μπορέσουμε να παρέχουμε και στον Λίβανο υποστήριξη που τόσο χρειάζεται, προκειμένου αυτή η χώρα που έχει περάσει πολλά να καταφέρει επιτέλους να σταθεροποιηθεί», δήλωσε εισερχόμενος στη Σύνοδο ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ευρωτουρκικά
Στους μόνιμους αντιπρόσωπους των κρατών μελών της ΕΕ, αναθέτει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τη συνέχιση της διεργασίας για τις ευρωτουρκικές σχέσεις. «Σεβόμενο τις αρμοδιότητες των αρμόδιων θεσμικών οργάνων», τις εργασίες για προώθηση των όσων συστήνονται στην κοινή ανακοίνωση Ύπατου Εκπροσώπου - Κομισιόν για τις ευρωτουρκικές σχέσεις (έκθεση Μπορέλ), κατά τρόπο «σταδιακό αναλογικό και αναστρέψιμο», και «με την επιφύλαξη πρόσθετων κατευθύνσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», σύμφωνα με τα τελικά συμπεράσματα για τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας στα οποία κατέληξαν οι 27 ηγέτες της ΕΕ το βράδυ της Τετάρτης.
Το τελικό κείμενο ήταν αποτέλεσμα διαβουλεύσεων που έγιναν το απόγευμα της Τετάρτης αλλά και κατά τη συζήτηση των ηγετών, και κατέληξαν στην προσθήκη της φράσης «σεβόμενο τις αρμοδιότητες των αρμόδιων θεσμικών οργάνων», μετά τη διαφωνία κατά πόσο η αξιολόγηση και η προώθηση της όποιας θετικής ατζέντας στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας θα περνά από το Συμβούλιο της ΕΕ (σε επίπεδο COREPER, δηλαδή μόνιμων αντιπροσώπων, ή Συμβουλίων Υπουργών, ή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου), και ποιο ρόλο σε αυτή τη διαδικασία θα έχουν οι υπηρεσίες της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης.
Στο τελικό κείμενο το οποίο συμφωνήθηκε λίγο μετά τις 22:20 Ελλάδας/Κύπρου και δόθηκε σχεδόν άμεσα στην δημοσιότητα (παράγραφος 9 και 10 των συμπερασμάτων), αναφέρεται πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «διεξήγαγε στρατηγική συζήτηση για τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας, λαμβάνοντας υπόψη την Κοινή Επικοινωνία του Ύπατου Εκπροσώπου και της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας» (ανεπίσημη μετάφραση).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, προστίθεται στην πρώτη παράγραφο, «έχει στρατηγικό συμφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία».
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναθέτει στο COREPER, σεβόμενο τις αρμοδιότητες των αρμόδιων θεσμικών οργάνων, να προωθήσει τις εργασίες σχετικά με τις συστάσεις της Κοινής Επικοινωνίας, σύμφωνα με τα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και κατά τρόπο σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο, με την επιφύλαξη πρόσθετων κατευθύνσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η εποικοδομητική δέσμευση της ίδιας της Τουρκίας θα συμβάλει καθοριστικά στην προώθηση των διαφόρων τομέων συνεργασίας που προσδιορίζονται στην κοινή ανακοίνωση» προστίθεται στην πρώτη παράγραφο.
«Στο πλαίσιο αυτό», συνεχίζει η δεύτερη παράγραφος, «η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην επανάληψη και την πρόοδο των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού για την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας ΕΕ - Τουρκίας. Υπενθυμίζοντας τα προηγούμενα συμπεράσματά του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παραμένει πλήρως προσηλωμένο στη συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ των ΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ένωση και το κεκτημένο. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει το διορισμό της Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουέγιαρ ως προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την Κύπρο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη στήριξη όλων των σταδίων της διαδικασίας υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, με όλα τα κατάλληλα μέσα που διαθέτει».
Ικανοποιημένη δηλώνει η Κυπριακή πλευρά
Σύμφωνα με πηγές της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει επιτευχθεί σαφής διασύνδεση των ευρωτουρκικών με την πρόοδο στο Κυπριακό εντός του συμφωνημένου πλαισίου και τονίζεται η ανάγκη για την εποικοδομητική εμπλοκή της Τουρκίας, ως καθοριστικό κριτήριο για την πρόοδο όλων των θεμάτων που αναφέρονται στην Έκθεση, συμπεριλαμβανομένου και του Κυπριακού.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΘεωρείται σημαντικό το στοιχείο που προστέθηκε - μετά από προσπάθειες της Κύπρου, σε συνεργασία με την Ελλάδα και τη Γαλλία - για ανάθεση στην Επιτροπή Μόνιμων Αντιπροσώπων Coreper να κατευθύνουν τις μελλοντικές εργασίες, γεγονός που αποτελεί πρόσθετη ασφαλιστική δικλείδα.
Επίσης, υπήρξε η επανάληψη της συμφωνημένης προσέγγισης, μέσω της επιβεβαίωσης των προηγούμενων συμπερασμάτων (“in line with previous conclusions”), και στις αιρεσιμότητες που περιέχονται σε αυτά, όπως επίσης και οι σημαντικές αναφορές για σταδιακή, αναλογική και αναστρέψιμη προσέγγιση (“phased, proportionate and reversible manner”) και υπό την αίρεση πρόσθετων οδηγιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η πρόοδος στις συστάσεις της Έκθεσης Νοεμβρίου (“subject to additional guidance from the European Council”).
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανεπιβεβαίωσε τη δέσμευσή του στη συνολική λύση του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου, όπως την καθορίζουν τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες εδράζεται η ΕΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, τέλος, επαναλαμβάνει την ετοιμότητα να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην υποστήριξη σε όλα τα στάδια της προσπάθειας των Ηνωμένων Εθνών και με όλα τα μέσα που διαθέτει.
Το γεγονός ότι η συζήτηση έγινε και υπήρξε κατάληξη σε αυτή την κρίσιμη χρονική συγκυρία, που βρίσκεται σε εξέλιξη η προσπάθεια του ΓΓ ΟΗΕ μέσω της προσωπικής του απεσταλμένης είναι αποτέλεσμα προσπαθειών της ελληνικής διπλωματίας από την πρώτη στιγμή ανάληψης καθηκόντων. Αποτελεί απόδειξη και της ετοιμότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο αφορά το Κυπριακό και της αξιόπιστης στάσης που επιδεικνύει.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΚατά τη συζήτηση, τόσο ο Γερμανός καγκελάριος όσο και Γάλλος πρόεδρος αναγνώρισαν την ετοιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και την εποικοδομητική της στάση.
Ιδιαίτερης σημασίας υπήρξε η αναφορά ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην επανέναρξη και πρόοδο των συνομιλιών ως προς την περαιτέρω ενίσχυση των Ευρωτουρκικών σχέσεων. (“the European Union attaches particular importance to resumption of and progress in the Cyprus settlement talks in further enhancing EU-Türkiye cooperation”). Ειδικά σημαντική είναι η σαφής διασύνδεση της παραγράφου 10 (Κυπριακό) με την 9 (Ευρωτουρκικά) μέσω της φράσης “in this regard”.
Επίσης, πρώτη φορά σε κείμενο συμπερασμάτων επιτυγχάνεται λεκτικό που να συνδέει άμεσα την πρόοδο στα ευρωτουρκικά με την πρόοδο στο Κυπριακό.