«Κανείς δεν πιστεύει ότι μια πιστωτική κάρτα είναι στην πραγματικότητα χρέος», προειδοποιεί ο Kevin Mountford, συνιδρυτής της πλατφόρμας αποταμίευσης Raisin UK.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Το χρέος των νοικοκυριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έφτασε τα 6,96 τρισεκατομμύρια δολάρια (6,2 τρισεκατομμύρια ευρώ) τον Ιανουάριο του 2025, σύμφωνα με τη CEIC και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ενώ τα ενυπόθηκα δάνεια αντιστοιχούν σε πάνω από 5,23 τρισεκατομμύρια ευρώ, το υπόλοιπο περίπου 1 τρισεκατομμύριο ευρώ θα μπορούσε να αποτελεί λόγο ανησυχίας.
Ο μέσος λόγος του χρέους προς το εισόδημα σε ολόκληρο τον συνασπισμό μειώνεται σταδιακά τα τελευταία χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι οι πολίτες δανείζονται μικρότερο ποσοστό του εισοδήματός τους.
Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι σήμερα περίπου 97%, αλλά ορισμένες φαινομενικά πλούσιες περιοχές, όπως η Σκανδιναβία και οι Κάτω Χώρες, έχουν πολύ υψηλότερο λόγο δανεισμού, μερικές φορές πάνω από 200%.
Αυτό δείχνει ότι το χρέος δεν αποτελεί βάρος μόνο για τους φτωχούς. Αυτό φάνηκε επίσης από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007, όταν άνθρωποι που είχαν αγοράσει μέσω χρηματοδοτικών προγραμμάτων πολυτελή αγαθά, όπως αυτοκίνητα και ρολόγια, ξαφνικά δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους.
Αλλά το 2025, με την αύξηση του κόστους ζωής, είναι πραγματικά εφικτό να απαλλαγούν οι άνθρωποι από τα χρέη;
«Το ζήτημα δεν είναι ο δανεισμός καθαυτός, αλλά [ο κίνδυνος] να ξεφύγει ο δανεισμός αυτός από τον έλεγχο και το χρέος που δεν μπορούμε πλέον να διαχειριστούμε», δήλωσε στο Euronews ο Kevin Mountford, συνιδρυτής της πλατφόρμας αποταμίευσης Raisin UK.
Σε αυτό το επεισόδιο της εκπομπής The Big Question, ο Kevin συναντά τη Hannah Brown προκειμένου να συζητήσει τεχνικές για τη μείωση του χρέους και συμβουλές για τη δημιουργία ενός θετικού οικονομικού μέλλοντος.
Ποιες είναι οι κύριες αιτίες προσωπικού χρέους;
Οι πιστωτικές κάρτες, οι ανέπαφες πληρωμές και η ευκολία των διαδικτυακών αγορών είναι βασικοί παράγοντες που κάνουν τις δαπάνες των ανθρώπων να βγαίνουν εκτός ελέγχου, σύμφωνα με τον Kevin.
«Είμαι σε μια ηλικία που έκανες προϋπολογισμό διαφορετικά, έβγαζες μετρητά, τα ξόδευες και όταν τελείωναν, τελείωναν.»
«Αλλά τώρα, όλοι κοιτάμε τις τραπεζικές καταστάσεις μας και συνειδητοποιούμε με την ανέπαφη πληρωμή πόσα έχουμε ξοδέψει που δεν είχαμε στην ουσία σκεφτεί», πρόσθεσε ο Kevin.
Το 2023, οι Κάτω Χώρες, η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Φινλανδία και η Σουηδία όλες βρίσκονταν στην πρώτη δεκάδα των χωρών παγκοσμίως με το υψηλότερο χρέος από πιστωτικές κάρτες.
Υποστήριξε επίσης ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ευθύνονται για τον βομβαρδισμό των καταναλωτών με διαφημίσεις και influencer και για την ενθάρρυνση των παρορμητικών αγορών.
Η κατάσταση αυτή ενθαρρύνεται περαιτέρω από τα προγράμματα «αγοράστε τώρα, πληρώστε αργότερα». Αν και συχνά μπορεί να φαίνονται ελκυστικός τρόπος για δοκιμή ρούχων «δωρεάν» ή για καθυστέρηση πληρωμής για μια «απαραίτητη αγορά», ο Kevin προειδοποίησε τους καταναλωτές να εξετάζουν πιο προσεκτικά τους όρους αποπληρωμής πριν κάνουν αυτό το βήμα.
«Έχω φίλους που δυσκολεύονται να κοιμηθούν, οπότε τι κάνουν μέσα στη νύχτα; Μπαίνουν στο διαδίκτυο και αρχίζουν να αγοράζουν πράγματα. Εκεί λοιπόν είναι που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η αμεσότητα της νέας τεχνολογίας μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα, οπότε πρέπει να είμαστε προσεκτικοί», προειδοποίησε.
Κορυφαίες συμβουλές για απαλλαγή από τα χρέη
Οι περισσότεροι από εμάς θα δανειστούμε χρήματα κάποια στιγμή στη ζωή μας, είναι κάτι πολύ φυσιολογικό. Όμως, όταν το χρέος, οι τόκοι και οι αποπληρωμές αρχίζουν να αυξάνονται, αυτό μπορεί να δημιουργήσει άγχος.
«Μην στρουθοκαμηλίζεις», τόνισε ο Kevin.
«Το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις όταν έρχονται αυτοί οι λογαριασμοί είναι να τους σκίσεις και να τους βάλεις στην άκρη. Το πρόβλημα δεν θα εξαφανιστεί, αντιθέτως θα επιδεινωθεί και οι επιπτώσεις του θα γίνουν πολύ πιο σοβαρές.»
Το πρώτο πράγμα που προτείνει να κάνει κανείς είναι να μιλήσει με την τράπεζα ή τον πάροχο του δανείου του για να δει εάν μπορούν να επαναπρογραμματιστούν οι πληρωμές. Πολύ συχνά οι όροι αποπληρωμής μπορούν να επεκταθούν για να μειωθούν οι μηνιαίες πληρωμές.
Οι παράνομοι τοκογλύφοι, οι οποίοι μερικές φορές παρουσιάζονται ως νόμιμοι και εκμεταλλεύονται τους ευάλωτους, και τα νόμιμα δάνεια βάσει αναμενόμενων μελλοντικών εσόδων, τα οποία παρέχουν γρήγορα μετρητά, μπορεί μερικές φορές να φαίνονται ως μια ελκυστική βραχυπρόθεσμη λύση, ωστόσο οι όροι αποπληρωμής είναι δυσμενείς και μακροπρόθεσμα μόνο θα επιδεινώσουν τα προβλήματα χρέους.
Ο Kevin συνέστησε επίσης ανεπιφύλακτα το να μιλά κανείς σε φίλους και οικογένεια για οικονομικά προβλήματα. Ενώ η συζήτηση για τα χρήματα είναι ταμπού σε ορισμένες κουλτούρες και πολλοί άνθρωποι νιώθουν ντροπή για τα χρέη, η υποστήριξη από κοντινούς ανθρώπους μπορεί να βοηθήσει στη λήψη καλύτερων οικονομικών αποφάσεων και στη μείωση του άγχους. Μπορεί επίσης να συμβάλει στην αύξηση των χρηματοοικονομικών γνώσεων και της εκπαίδευσης.
«Ως οικογένεια ή ως παρέα φίλων,* γιατί δεν κάθεστε κάθε τρίμηνο ή εξάμηνο με ένα μπουκάλι φθηνό κρασί - επειδή δεν θέλετε να ξοδέψετε υπερβολικά - για να ρίξετε μια ματιά στα έξοδά σας; Να κάνετε έναν μικρό διαγωνισμό προσπαθώντας να τα μειώσετε», πρότεινε ο Kevin.
Τι είναι μια πιστωτική ένωση;
Μια από τις βασικές συμβουλές του Kevin όσον αφορά την αντιμετώπιση του χρέους είναι η αποφυγή πληρωμής για συμβουλές. Το να ξοδεύεις περισσότερα χρήματα για να μειώσεις τις δαπάνες σου είναι αντιπαραγωγικό, υποστήριξε.
Αντιθέτως, υπάρχουν πολλές φιλανθρωπικές οργανώσεις έτοιμες να βοηθήσουν. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν με πόρους για βελτίωση της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης, έτσι ώστε η ορολογία να φαίνεται λιγότερο τρομακτική και ξένη.
«Το πρόβλημα είναι ότι, αν δεν έχεις αυτές τις γνώσεις, δεν αισθάνεσαι ότι έχεις τη δύναμη και τον έλεγχο για να αξιοποιήσεις τα οικονομικά σου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο», εξήγησε ο Kevin.
«Έτσι, αυτό δουλεύει προς όφελος των τραπεζών και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και γινόμαστε πολύ απαθείς. Δεν αλλάζουμε τα προϊόντα τόσο εύκολα όσο θα έπρεπε. Αυτό από μόνο του δημιουργεί πρόβλημα.»
Και για όσους πραγματικά δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα και χρειάζεται να δανειστούν κάποια χρήματα, ο Kevin πρότεινε να απευθυνθούν σε μια πιστωτική ένωση.
Οι πιστωτικές ενώσεις είναι μη κερδοσκοπικά ιδρύματα που ανήκουν στα μέλη τους και έχουν ως γνώμονα την κοινότητα και τα μέλη τους μπορούν να δανείζονται χρήματα με χαμηλότερο επιτόκιο σε σχέση με τους παραδοσιακούς δανειστές. Σε αντίθεση με τις τράπεζες, τα κέρδη δεν διανέμονται στους μετόχους, αλλά επανεπενδύονται στην ένωση ώστε να συμβάλλουν στην προσφορά χαμηλότερων χρεώσεων και επιτοκίων.
Τα μέλη συνδέονται συνήθως με έναν ενωτικό παράγοντα, όπως η εργασία, η τοποθεσία ή ο κλάδος.
Το The Big Question είναι μια σειρά από το Euronews Business όπου συζητάμε με ηγέτες και ειδικούς διαφόρων κλάδων για μερικά από τα πιο σημαντικά θέματα της σημερινής ατζέντας.
Παρακολουθήστε το παραπάνω βίντεο για να δείτε ολόκληρη τη συζήτηση με τον Kevin Mountford της Raisin UK.