Η απλήρωτη εργασία αποτελεί σημαντική πτυχή της ανισότητας των φύλων στην Ευρώπη, καθώς οι γυναίκες κάνουν κατά μέσο όρο δύο ώρες ημερησίως περισσότερο απ' ό,τι οι άνδρες. Στην Τουρκία η μεγαλύτερη ανισότητα, στη Σουηδία η χαμηλότερη
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η ανισότητα των φύλων στην οικονομία είναι εμφανής σε ολόκληρη την Ευρώπη. Καταγράφεται σε πολλούς τομείς, όπως η απασχόληση, η συμμετοχή στην εργασία και οι αμοιβές. Ένας βασικός παράγοντας του χάσματος αυτού είναι η μη αμειβόμενη εργασία. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, οι γυναίκες κάνουν σχεδόν διπλάσια απλήρωτη εργασία από τους άνδρες κάθε μέρα.
Σε 23 ευρωπαϊκές χώρες, οι γυναίκες κάνουν κατά μέσο όρο 86% περισσότερη απλήρωτη εργασία από τους άνδρες, δηλαδή κάτι λιγότερο από το διπλάσιο. Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες ξοδεύουν 262 λεπτά την ημέρα για απλήρωτη εργασία, ενώ οι άνδρες 141 λεπτά. Αυτό αντιστοιχεί σε ένα χάσμα 121 λεπτών , δύο ωρών κάθε μέρα.
Τα χάσματα στην απλήρωτη εργασία μεταξύ γυναικών και ανδρών ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Ποιες χώρες παρουσιάζουν τα υψηλότερα και τα χαμηλότερα χάσματα; Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι πίσω από την απλήρωτη εργασία; Και γιατί το χάσμα είναι ιδιαίτερα μεγάλο σε ορισμένες χώρες;
Τι είναι η απλήρωτη εργασία
Σε όλες τις χώρες, τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες, οι συνηθισμένες δουλειές στο σπίτι αποτελούν το μεγαλύτερο μερίδιο της απλήρωτης εργασίας. Σε αρκετές χώρες, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 70% του καθημερινού απλήρωτου χρόνου. Ακολουθούν η φροντίδα των μελών του νοικοκυριού και τα ψώνια, και μαζί οι τρεις πρώτες κατηγορίες αντιπροσωπεύουν περίπου το 90% του συνόλου της απλήρωτης εργασίας, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
Στην Πορτογαλία, για παράδειγμα, οι γυναίκες αφιερώνουν 253 από τα 328 καθημερινά απλήρωτα λεπτά τους σε οικιακές εργασίες, που αντιστοιχεί στο 77%. Στη Γαλλία πέφτει στο 70% και στη Δανία στο 60%.
Το χάσμα είναι μικρότερο στη Σουηδία και μεγαλύτερο στην Τουρκία
Μεταξύ 23 ευρωπαϊκών χωρών, το χάσμα της απλήρωτης εργασίας μεταξύ γυναικών και ανδρών κυμαίνεται από 29% στη Σουηδία έως το τεράστιο 349% στην Τουρκία.
Στη Σουηδία, οι γυναίκες ξοδεύουν 220 λεπτά την ημέρα για απλήρωτη εργασία, έναντι 171 λεπτών για τους άνδρες - διαφορά 49 λεπτών. Οι Σουηδέζες καταγράφουν επίσης τον χαμηλότερο χρόνο απλήρωτης εργασίας μεταξύ όλων των χωρών του καταλόγου.
Οι σκανδιναβικές χώρες έχουν τις καλύτερες επιδόσεις στην κάλυψη του χάσματος
Τρεις άλλες σκανδιναβικές χώρες ακολουθούν τη Σουηδία με το χαμηλότερο χάσμα στην απλήρωτη εργασία: Η Δανία (31%), η Νορβηγία (35%) και η Φινλανδία (50%).
Μετά την ακραία Τουρκία, όπου οι γυναίκες κάνουν 3,5 φορές (349%) περισσότερη απλήρωτη εργασία από τους άνδρες, τα επόμενα υψηλότερα χάσματα εμφανίζονται στη Νότια Ευρώπη: Πορτογαλία (242%), Ελλάδα (173%) και Ιταλία (134%).
Η Ισπανία κατατάσσεται επίσης ψηλά, στην έβδομη θέση, με ένα χάσμα 98%, που σημαίνει ότι οι γυναίκες κάνουν σχεδόν διπλάσια απλήρωτη εργασία από τους άνδρες.
Η έκθεση του ΟΟΣΑ "Η ισότητα των φύλων σε έναν κόσμο που αλλάζει" διαπιστώνει ότι "η απλήρωτη εργασία λειτουργεί ως εμπόδιο στην αμειβόμενη εργασία για ορισμένες γυναίκες, κρατώντας τες εκτός αγοράς εργασίας".
Δεν είναι τυχαίο ότι η Τουρκία θα έχει το 2024 το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας, 37%, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 53%, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Ακολουθεί η Ιταλία με 42% και η Ελλάδα κατατάσσεται στην τέταρτη θέση με 45%. Οι χώρες αυτές αναφέρουν επίσης τις υψηλότερες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στην απλήρωτη εργασία.
Ευθύνες φροντίδας και κοινωνικά πρότυπα
Η Dorothea Schmidt-Klau, επικεφαλής του κλάδου απασχόλησης, αγορών εργασίας και νεολαίας του Διεθνούς Οργανισμόυ Εργαασίας (ΔΟΕ) στη Γενεύη, εξήγησε στο Euronews Business γιατί η Τουρκία και η Ιταλία κατατάσσονται στις υψηλότερες θέσεις στην Ευρώπη όσον αφορά το ποσοστό των "ατόμων που είναι διαθέσιμα για εργασία αλλά δεν αναζητούν".
"Οι ευθύνες φροντίδας και οι κοινωνικοί κανόνες είναι δύο άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο, ιδίως στην Τουρκία", είπε.
"Η περιορισμένη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές υπηρεσίες φροντίδας παιδιών και φροντίδας ηλικιωμένων, μαζί με τις κοινωνικές αντιλήψεις σχετικά με τους ρόλους των γυναικών, μειώνουν την ικανότητα των γυναικών να συμμετέχουν σε ενεργή αναζήτηση εργασίας". Ως αποτέλεσμα, είπε ότι τα ποσοστά συμμετοχής των γυναικών εδώ είναι από τα χαμηλότερα στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης, η Ιταλία και η Ισπανία έχουν τις χειρότερες επιδόσεις, ενώ η Γερμανία παρουσιάζει τη μικρότερη διαφορά με 61%, ακολουθούμενη από τη Γαλλία με 66% και το Ηνωμένο Βασίλειο με 78%.
Οι γυναίκες ξεπερνούν τις 5 ώρες απλήρωτης εργασίας σε 3 χώρες
Στην Πορτογαλία (328 λεπτά), την Ιταλία (306 λεπτά) και την Τουρκία (305), οι γυναίκες κάνουν περισσότερες από πέντε ώρες απλήρωτης εργασίας.
Αυτό είναι επίσης περισσότερο από 3,5 ώρες ακόμη και στη Σουηδία, η οποία έχει το χαμηλότερο χρόνο απλήρωτης εργασίας. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Γαλλία, όπου οι γυναίκες αφιερώνουν 224 λεπτά για απλήρωτη εργασία.
Οι Τούρκοι άνδρες κάνουν τη λιγότερη απλήρωτη εργασία: μόλις 68 λεπτά
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι άνδρες αφιερώνουν τον λιγότερο χρόνο για απλήρωτη εργασία στις τρεις χώρες με τις μεγαλύτερες διαφορές. Η Τουρκία αποτελεί εξαίρεση, όπου οι άνδρες αφιερώνουν μόλις 68 λεπτά την ημέρα σε απλήρωτη εργασία, ακολουθούμενη από την Ελλάδα με 95 λεπτά και την Πορτογαλία με 96 λεπτά.
Πώς να μειωθεί το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων
Ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει τον ρόλο των "προτύπων και των στερεοτύπων" στην προώθηση των ανισοτήτων, σημειώνοντας ότι αυτά μαθαίνονται από μικρή ηλικία. Η έκθεση καλεί τις χώρες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβουν ισχυρότερη δράση για τη μείωση του χάσματος μεταξύ των φύλων όσον αφορά την απλήρωτη εργασία. Ορισμένες βασικές συστάσεις που ακολουθούν αφορούν άμεσα τους παράγοντες που συντηρούν αυτό το χάσμα.
- Προώθηση της ισότιμης κατανομής των υποχρεώσεων φροντίδας και νοικοκυριού μεταξύ γυναικών και ανδρών, μεταξύ άλλων με την αμφισβήτηση των στερεοτύπων και των προτύπων φύλου (μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης, εκπαιδευτικού υλικού κ.λπ.).
- Παροχή τόσο στις μητέρες όσο και στους πατέρες ατομικών δικαιωμάτων άδειας μετ' αποδοχών.
- Επέκταση της ισότιμης πρόσβασης στην υβριδική και απομακρυσμένη εργασία με επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές και κατάρτιση.
- Επενδύοντας σε οικονομικά προσιτή, προσβάσιμη και υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και φροντίδα στην πρώιμη παιδική ηλικία, καθώς και σε φροντίδα εκτός σχολικού ωραρίου.
- Βελτίωση των αμοιβών, της ποιότητας των θέσεων εργασίας και της επισημοποίησης στα επαγγέλματα φροντίδας στα οποία κυριαρχούν οι γυναίκες, ενθαρρύνοντας παράλληλα τους άνδρες να εισέλθουν σε επαγγέλματα που σχετίζονται με τη φροντίδα.