Η μεγάλη έκθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση παρουσιάζει 25 έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών σε 31 σημεία του αθηναϊκού πάρκου, προσφέροντάς μας τη μοναδική ευκαιρία για μια διαφορετική περιπλάνηση
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Tα Plásmata επιστρέφουν στο Πεδίον του Άρεως προσκαλώντας μας να εξερευνήσουμε το μεγαλύτερο πάρκο της Αθήνας και να βυθιστούμε σε έναν κόσμο, όπου τα όρια πραγματικότητας και ψευδαίσθησης χάνονται. Η μεγάλη έκθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση δανείζεται φέτος τον τίτλο της, «Έχουμε συναντηθεί ξανά, σωστά;» (We’ve met before, haven’t we?), από μια ατάκα από την «Χαμένη Λεωφόρο», την εμβληματική ταινία του Ντέιβιντ Λιντς.
Παρουσιάζονται συνολικά 25 έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών σε 31 σημεία του πάρκου, δίνοντας τη μοναδική ευκαιρία για μια διαφορετική περιπλάνηση. Οι θεματικές στα Plásmata 3 είναι τρεις: ψευδοαρχαιολογία, ζωϊκό σύμπαν, ψευδαίσθηση. Η διοργάνωση πλαισιώνεται από ένα πλούσιο πρόγραμμα παράλληλων εκδηλώσεων: συζητήσεις, κινηματογραφικές προβολές, φαγητό, μουσική και DJ sets:
«Τα Plásmata φέτος είναι απαλά. Τα Plásmata φέτος είναι τρυφερά. Τα Plásmata φέτος είναι ένα χάδι. Είναι Plásmata που θέλουν να κάνουν τον κόσμο να χαμογελάσει, να ξεχαστεί, να ξαπλώσει. Είναι μια μικρή, απαλή όμως γιορτή. Με μουσικές χαλαρές, ψυχεδελικές, ρέγκε, chill. Ερχόμαστε στο Πεδίο όχι μόνο για να δούμε τέχνη, αλλά για να φάμε κουζίνες από την Αίγυπτο και το Λίβανο, για να φάμε φαλάφελ και όχι σουβλάκια. Θέλαμε να τιμήσουμε τους ανθρώπους που έχουν έρθει στην πόλη μας από όλο τον κόσμο και πάνω από όλα αυτό που θέλουμε, είναι να χαρεί κάποιος μια αλλιώτικη βόλτα.
Τα Plásmata λοιπόν φέτος στο Πεδίον του Άρεως είναι διακριτικά, είναι κρυφά και κρυμμένα. Γιατί έτσι και αλλιώς για να εκφράσεις το συναίσθημά σου συνήθως χρειάζεσαι μια σχετική ιδιωτικότητα. Αυτό κάναμε λοιπόν και με τα έργα. Καλούμε τον κόσμο να τα ανακαλύψει, να χαθεί. Δεν χρειάζεται να ακολουθείς μια συγκεκριμένη διαδρομή. Πάνω από όλα, αυτό που θέλουμε είναι να κινηθούμε σε αυτό το ανάμεσα, ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό. Να ξεχάσουμε ότι ντε και καλά το ρεαλιστικό είναι αυτό που χρειάζεται να αντιμετωπίζουμε συνεχώς» αναφέρει η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, που έχει την καλλιτεχνική διεύθυνση και την επιμέλεια της έκθεσης.
Ο Γενικός Διευθυντής της έκθεσης και Διευθυντής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση, Πρόδρομος Τσιαβός επισημαίνει:
«Τα Plásmata 3 επιστρέφουν στο Πεδίον του Άρεως, όντας μια έκθεση που έχει αλλάξει, σε ένα πάρκο που έχει αλλάξει προς το καλύτερο. Εμείς έχουμε μάθει μέσα από τις προηγούμενες δράσεις μας, τα προηγούμενα Plásmata ότι πρέπει να είναι ριζωμένα στον τόπο. Αυτό οδήγησε σε πολύ περισσότερες αναθέσεις. Τα έργα που φιλοξενούνται εδώ είναι πολύ περισσότερο έργα τα οποία έχουμε κάνει εμείς ανάθεση, είτε πρόκειται για έργα της συλλογής, είτε πρόκειται για έργα που έχουμε αναπτύξει στο πρόγραμμα Artist in residency του Onassis ΟΝΧ, που έχουμε σε Νέα Υόρκη και Αθήνα.
Δουλέψαμε όμως πάρα πολύ με καλλιτέχνες που ζουν στην περιοχή και την ξέρουν. Όλοι δούλεψαν πάνω στο κομμάτι του πώς μπορούν να πουν κάτι σχετικό, ακόμα και με τη μικροϊστορία του πάρκου.
Η έκθεση διαφέρει από τις προηγούμενες σε σχέση με τα έργα της, ως προς το γεγονός ότι η κλίμακα έχει μικρύνει πολύ σοβαρά και έχουν τοποθετηθεί σε σημεία τα οποία δεν εμποδίζουν τις καθημερινές δραστηριότητες των κατοίκων του πάρκου. Δηλαδή μπορείς να περάσεις από το πάρκο, έχουμε 31 σημεία με έργα και να μη δεις κανένα.
Το άλλο κομμάτι είναι ότι έχουμε μια πληθώρα μέσων. Δηλαδή αυτή η έκθεση είναι η περισσότερο αναλογική στον θεατή, δηλαδή βλέπει γλυπτά, εγκαταστάσεις, αλλά είναι η πιο περίπλοκη τεχνικά έκθεση που έχουμε κάνει, με δεδομένο ότι έχει όλες τις μορφές των μέσων που θα μπορούσε να δει κανείς: projections, LED walls, στερεοσκοπικές προβολές, προβολές πάνω σε ατμό, παλιές αναλογικές τηλεοράσεις».
Η τρίτη αυτή έκθεση απαίτησε 18 μήνες προετοιμασίας και πολλές από τις δράσεις της έγιναν σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής και ομάδες κατοίκων από το Πεδίον του Άρεως:
«Έχουμε αναθέσει μια μελέτη στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, στον Θωμά Μαλούτα και στον Σταύρο Σπυρέλη και την ομάδα τους σε σχέση με το κοινωνικοοικονομικό προφίλ γύρω από την περιοχή. Ταυτόχρονα πολλά από τα έργα μας λειτουργούν ως έργα τα οποία ζητούν τη συμμετοχή των κατοίκων. Ο στόχος αυτής της δραστηριότητας είναι να κάνουμε 3+1 πράγματα.
Πρώτον, να ακούσουμε, που είναι αυτό που κάναμε όλο αυτό το προηγούμενο διάστημα. Δεύτερον, να συνομιλήσουμε, το οποίο το βλέπουμε μέσα από τις δράσεις στον δημόσιο λόγο αλλά και τις συζητήσεις που είχαμε με τους ανθρώπους. Και τέλος να αφήσουμε κάτι πίσω μας, το οποίο γίνεται και μέσα από δραστηριότητες που κάνουμε γύρω από την περιοχή.
Έχουμε μια δράση με περισσότερες από 50 επιχειρήσεις στις οποίες παρέχουμε δεξιότητες που αφορούν τεχνητή νοημοσύνη για ανθρώπους που δεν ξέρουν προγραμματισμό. Είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον και τις δουλεύουμε με την Afrosocially (μια ομάδα επιχειρηματικότητας) και την Esto Association (μια καλλιτεχνική κολλεκτίβα).
Συζητάμε και για υποδομές που θα αφήσουμε φεύγοντας στο πάρκο, όπως για παράδειγμα συζητάμε με την Περιφέρεια για το κατά πόσο είναι δυνατόν στην παιδική χαρά εφήβων να αφήσουμε μια σειρά από όργανα γυμναστικής για τους κατοίκους, γιατί ξέρουμε ότι εκεί βρίσκονται. Και όλα αυτά βέβαια, αυτό είναι το τέταρτο στοιχείο, απαιτούν χρόνο» τονίζει ο Πρόδρομος Τσιαβός.
Η Έφη Γούση παρουσιάζει την ταινία «Tectonic Riders», που γύρισε πριν λίγους μήνες στην τεχνητή λίμνη του Μόρνου, στη Φωκίδα. Με πηγή έμπνευσης, τα Ταυροκαθάψια, το τελετουργικό ακροβατικό αγώνισμα στη μινωική Κρήτη, η καλλιτέχνις παρακολουθεί τη διαδρομή μιας παρέας κοριτσιών, που μοιάζουν με Αμαζόνες σε ένα μετα-αποκαλυπτικό τοπίο.
Αφουγκράζονται με τον δικό τους τρόπο τη φύση και την κλιματική αλλαγή, αλλά και τους τεκτονικούς κραδασμούς που συμβαίνουν μέσα μας και γύρω μας, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις μνήμες του παρελθόντος, αλλά και το δυσδιάκριτο μέλλον:
«Ξεκινώντας την έρευνα για τα Ταυροκαθάψια, είδα ότι μέσα σε όλα επικρατούσε ο μύθος ότι αυτή η ιεροτελεστία γινόταν για την αποφυγή των μεγάλων σεισμών στην Κρήτη, προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα. Οπότε εκεί βρήκα ένα παράθυρο για να μιλήσω για την κλιματική αλλαγή. Το έργο μιλάει για τη νέα γενιά, για την καταστροφή που έχει ήδη συντελεστεί. Δεν μένει όμως εκεί: προσπαθεί να βρει έναν τρόπο να επικοινωνήσει με τη γη και να της πει: “Είμαστε εδώ και σε ακούμε”.
Ένα ακόμα στοιχείο που έπαιξε σημαντικό ρόλο, ήταν ο ίδιος ο χώρος όπου κάναμε την κινηματογράφηση. Είναι στην περιοχή του Μόρνου στη Φωκίδα, όπου είχαν βυθίσει το 1970 το χωριό Κάλλιο για να υδροδοτήσουν την Αθήνα. Λόγω της κλιματικής αλλαγής πλέον, η λίμνη αρχίζει και στερεύει, οπότε αυτό το χωριό αναδύθηκε ξανά από το βυθό, σαν ένα φάντασμα του παρελθόντος. Και για μένα είναι ακριβώς αυτό που διαπραγματεύεται η ταινία» μας εξηγεί η δημιουργός.
Η Νοέμι Ιγκλέσιας Μπάριος ζει και δημιουργεί στην πόλη Αστούριας στη Βόρεια Ισπανία. Μετά τις Βρυξέλλες, παρουσιάζει στην Αθήνα την εγκατάσταση «The Falling City», που δεν έχει να κάνει με μια πόλη που καταρρέει, αλλά με μια πόλη που ερωτεύεται, που ψάχνει για τρυφερότητα.
Η τεχνολογία που χρησιμοποιεί στο έργο της, συλλαμβάνει την ανθρώπινη επαφή που εντοπίζει τριγύρω, αλλάζοντας την ένταση του φωτισμού στα γυάλινα γλυπτά της. Η εγκατάσταση λειτουργεί δηλαδή ως ένα ευαίσθητο καταγραφικό της αγάπης και της τρυφερότητας στο πάρκο, όταν οι αισθητήρες της βλέπουν μια αγκαλιά, ένα φιλί ή ένα κράτημα του χεριού.
Στόχος του έργου είναι η βαθύτερη κατανόηση των συναισθημάτων των ανθρώπων που ζουν στην πόλη και του τρόπου με τον οποίο αυτά επηρεάζονται από τα χαρακτηριστικά και τις δομές του αστικού περιβάλλοντος.
«Σκέφτηκα αυτή την ιδέα, όταν πήγα σε ένα τεχνολογικό συνέδριο και είδα πώς αναπτύσσουν την τεχνολογία των καμερών CCTV. Όλα επικεντρώνονται στη μέτρηση και την εξέταση της αρνητικής πλευράς της συμπεριφοράς μας στο δημόσιο χώρο. Γίνονται πολλές μετρήσεις στην πόλη. Για παράδειγμα μετράμε τα επίπεδα ρύπανσης, μετράμε τα επίπεδα βίας, αλλά ποτέ δεν εξετάζουμε τα συναισθήματα. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ανθρώπινο από τα συναισθήματα.
Θα έπρεπε να είναι ένα στοιχειώδες στοιχείο που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη, όταν σκεφτόμαστε τον δημόσιο χώρο. Έτσι, αυτή η εγκατάσταση μετράει συγκεκριμένα αυτά τα συναισθήματα, μέσα από τρία είδη ενεργειών: το φιλί, την αγκαλιά και το κράτημα του χεριού. Έτσι, όταν κάποιος κάνει κάποια από αυτές τις τρεις δράσεις μπροστά στην κάμερα, ενεργοποιεί την εγκατάσταση και η ένταση του φωτός αλλάζει, αντανακλώντας το επίπεδο συναισθημάτων και αγάπης στην πόλη» μας εξηγεί η Ισπανίδα καλλιτέχνις.
Στο πλαίσιο της έκθεσης, ο Γάλλος χορογράφος Yoann Bourgeois παρουσιάζει την καθηλωτική περφόρμανς «Approach 17», αναζητώντας το απλησίαστο σημείο της αιώρησης, τη μοναδική, εφήμερη δηλαδή στιγμή, που το σώμα έχει φτάσει στο υψηλότερο δυνατό σημείο και η αναπόφευκτη πτώση δεν έχει ακόμη ξεκινήσει. Ένας συγκινητικός συνδυασμός τσίρκου με χορό που αποτυπώνει τις υπαρξιακές αναζητήσεις του ανθρώπου, τις πτώσεις και τις ανυψώσεις του.
Στα Plásmata 3 συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Ανδρέας Αγγελιδάκης, Ziad Antar, Yoann Bourgeois, The Callas / Λάκης & Άρης Ιωνάς, DIONYSIOS, John Fitzgerald, Pierre-Christophe Gam, Moritz Simon Geist, Έφη Γούση, Joana Hadjithomas & Khalil Joreige, Botao ‘Amber’ Hu, Noemi Iglesias Barrios, Kalos&Klio, William Kentridge, Αίας Κόκκαλης, Κατερίνα Κομιανού, Jiabao Li, Matt McCorkle, Μανούσος Μανουσάκης, Ναταλία Μαντά, Martyna Marciniak, Μαρία Μαυροπούλου, Τζάνις Ράφα, Andreas Wannerstedt, Robert Wilson.
Τα Plásmata 3 φιλοξενούνται στο Πεδίον του Άρεως, μέχρι τις 15 Ιουνίου.
Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων στα Plásmata 3
