Η τοιχογραφία του 3ου αιώνα που αποκαλύφθηκε από Τούρκους αρχαιολόγους θεωρείται ότι είναι η καλύτερα διατηρημένη του είδους της μέχρι σήμερα
Μια τοιχογραφία που απεικονίζει έναν Ιησού ως «Καλό Ποιμένα» αποκαλύφθηκε από Τούρκους αρχαιολόγους. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα από την πρώιμη χριστιανική εποχή της Ανατολίας.
Ο πίνακας ανακαλύφθηκε τον Αύγουστο σε έναν υπόγειο τάφο κοντά στην αρχαία Νίκαια της Βιθυνίας στην επαρχία της Προύσας, στο σημερινό Ιζνίκ, το οποίο επισκέφθηκε πρόσφατα ο Πάπας Λέων ΙΔ' στο πλαίσιο του πρώτου του υπερπόντιου ταξιδιού. Η πόλη είναι γνωστή στη χριστιανική ιστορία ως ο τόπος όπου υιοθετήθηκε το Σύμβολο της Πίστεως της Νίκαιας το 325 μ.Χ. κατά την Α' Οικουμενική Σύνοδο, το οποίο περιγράφει την πίστη στην Αγία Τριάδα, τη Σάρκωση του Χριστού, την Ανάσταση και την Εκκλησία.
Ο τάφος στο χωριό Χισάρντερε πιστεύεται ότι χρονολογείται από τον 3ο αιώνα, μια εποχή κατά την οποία οι Χριστιανοί εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν εκτεταμένες διώξεις στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Η τοιχογραφία του Καλού Ποιμένα απεικονίζει έναν νεανικό, καθαρό και ξυρισμένο Ιησού με τήβεννο, ο οποίος μεταφέρει στους ώμους του μια κατσίκα. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι είναι μία από τις σπάνιες περιπτώσεις στην Ανατολία στις οποίες ο Ιησούς απεικονίζεται με σαφώς ρωμαϊκά χαρακτηριστικά.
Πριν ο σταυρός υιοθετηθεί ευρέως ως το παγκόσμιο σύμβολο του χριστιανισμού, το μοτίβο του Καλού Ποιμένα έπαιζε βασικό ρόλο στην έκφραση της πίστης, υποδεικνύοντας προστασία, σωτηρία και θεία καθοδήγηση. Ωστόσο, μόνο λίγα παραδείγματα του «Καλού Ποιμένα» έχουν βρεθεί στην Ανατολία, και αυτό στο Χισάρντερε είναι το καλύτερα διατηρημένο.
Η επικεφαλής αρχαιολόγος Gulsen Kutbay περιέγραψε το έργο τέχνης ως το «μοναδικό ενδεχομένως παράδειγμα του είδους του στην περιοχή».
Οι τοίχοι και η οροφή του στενόχωρου τάφου διαθέτουν επίσης μοτίβα πουλιών και φυτών. Πορτραίτα ευγενών ανδρών και γυναικών, συνοδευόμενα από δούλους-συνοδούς, κοσμούν επίσης τους τοίχους του τάφου.
Ο Eren Erten Ertem, αρχαιολόγος από το Μουσείο του Ιζνίκ, δήλωσε ότι οι τοιχογραφίες δείχνουν «τη μετάβαση από τον ύστερο παγανισμό στον πρώιμο χριστιανισμό, απεικονίζοντας τον νεκρό να στέλνεται στη μετά θάνατον ζωή με θετικό και ταιριαστό τρόπο».
Η ανασκαφή αποκάλυψε επίσης τους σκελετούς πέντε ατόμων, τρία από τα οποία ταυτοποιήθηκαν ως δύο νεαροί ενήλικες και ένα βρέφος έξι μηνών.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δώρισε έναν πίνακα από πλακίδια με την ανακάλυψη του Καλού Ποιμένα στον Πάπα Λέοντα ΙΔ' κατά την επίσκεψή του τον περασμένο μήνα για τον εορτασμό της 1700ης επετείου της Συνόδου της Νίκαιας.
Η Ανατολία υπήρξε μάρτυρας κομβικών στιγμών στη χριστιανική ιστορία: Ο Άγιος Παύλος γεννήθηκε στην Ταρσό, ο Άγιος Ιωάννης πέρασε τα τελευταία του χρόνια στην Έφεσο και η Παναγία είναι πιθανό να έζησε τις τελευταίες της ημέρες κοντά στην ίδια πόλη.