Η συμφωνία επετεύχθηκε στην Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΛευκός καπνός στις Βρυξέλλες.
Οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν για την πολιτική ηγεσία ΕΕ για τα επόμενα πέντε χρόνια: Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Αντόνιο Κόστα ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και η Κάγια Κάλλας ως Ύπατη Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας.
Οι ηγέτες ενέκριναν επίσης την Πέμπτη τη Στρατηγική Ατζέντα, ένα έγγραφο με ευρείες "πινελιές φιλοδοξιών" που προορίζεται να καθοδηγήσει το μελλοντικό έργο των τριών διορισμένων.
Οι διορισμοί της Φον ντερ Λάιεν και της Κάλλας δεν είναι οριστικοί και εξακολουθούν να απαιτούν επιβεβαίωση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αντίθετα, ο Κόστα, πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, εκλέγεται αυτόματα από τους πρώην ομολόγους του. Θα αναλάβει τα καθήκοντά του σε μεταγενέστερο στάδιο.
Οι διαπραγματευτές του κόμματος είχαν σφραγίσει προκαταβολικά την τριμερή συμφωνία κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξης την Τρίτη και κατέθεσαν την πρότασή τους το βράδυ της Πέμπτης. Μετά από συζήτηση μεταξύ όλων των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, η συμφωνία πήρε σάρκα και όστα.
Οι συνομιλίες μεταξύ των κεντρώων κομμάτων είχαν εξοργίσει όσους είχαν μείνει στο περιθώριο, με κυριότερη την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, η οποία καταφέρθηκε εναντίον του "σουρεαλιστικού" τρόπου με τον οποίο συγκεντρώθηκε το πακέτο των κορυφαίων θέσεων εργασίας. Η Μελόνι, η οποία κυβερνά την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, ζήτησε μεγαλύτερη ενσωμάτωση και βαθύτερες συζητήσεις.
"Μου φαίνεται ότι, μέχρι στιγμής, υπάρχει απροθυμία να ληφθεί υπόψη το μήνυμα που έδωσαν οι πολίτες στην κάλπη", δήλωσε η Μελόνι την παραμονή της συνόδου κορυφής. «Η πρόταση του Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων, για τους νέους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών είναι λανθασμένη σε ό,τι αφορά τη μέθοδο και την ουσία της», έγραψε στο «Χ» η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι. «Αποφάσισα να μην την στηρίξω, από σεβασμό στους πολίτες και στις υποδείξεις που μας έκαναν» στις Ευρωεκλογές. «Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε, για να εξασφαλίσουμε -επιτέλους- στην Ιταλία, το βάρος που της αρμόζει στην Ευρώπη», πρόσθεσε η Ιταλίδα πρωθυπουργός.
Ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας ήταν πιο καυστικός, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία "ντροπιαστική".
Τα δημόσια παράπονά τους ήρθαν σε αντίθεση με την προφανή ψυχραιμία άλλων αξιωματούχων, όπως ο Γερμανός Όλαφ Σολτς και ο Γάλλος Εμανουέλ Μακρόν, οι οποίοι είχαν την πρόθεση να ολοκληρώσουν τη διαδικασία με γρήγορο και απροβλημάτιστο τρόπο.
"Ζούμε σε δύσκολους καιρούς. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μεγάλες προκλήσεις, και όχι μόνο με τον τρομερό επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Επομένως, είναι σημαντικό η Ευρώπη να προετοιμαστεί τώρα για τα καθήκοντα που πρέπει να αντιμετωπιστούν", δήλωσε ο Σολτς κατά την άφιξή του.
Οι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες ανησυχούσαν ότι, λόγω του ασταθούς γεωπολιτικού περιβάλλοντος που περιβάλλει το μπλοκ, η εικόνα των ηγετών που παζαρεύουν για καλοπληρωμένες θέσεις επί ώρες θα φαινόταν εκτός πραγματικότητας.
Αυτές οι ανησυχίες, σε συνδυασμό με την έλλειψη αξιόπιστων εναλλακτικών λύσεων, διευκόλυναν τις διαπραγματεύσεις και βοήθησαν στη συσπείρωση των θέσεων γύρω από τα τρία ονόματα.
"Η δημοκρατία δεν έχει να κάνει μόνο με το μπλοκάρισμα, η δημοκρατία έχει να κάνει με το ποιος θέλει να συνεργαστεί, και αυτές οι τρεις ομάδες είναι πρόθυμες να συνεργαστούν προς όφελος όλων των Ευρωπαίων", δήλωσε ο Βέλγος Αλεξάντερ Ντε Κρο, αντικρούοντας την κριτική του Μελόνι. "Αυτό που χρειαζόμαστε τα επόμενα πέντε χρόνια είναι πολιτική σταθερότητα και να μπορούμε να δράσουμε γρήγορα".
«Αποστολή εξετελέσθη»
«Αποστολή εξετελέσθη», «τα καταφέραμε», δήλωσε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, εκφράζοντας την ικανοποίησή του για τη συμφωνία που επετεύχθη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τρία πρόσωπα που αναλαμβάνουν την ηγεσία της ΕΕ και τη Στρατηγική Ατζέντα της περιόδου 2024-2029.
Λαμβάνοντας τον λόγο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της στους ευρωπαίους ηγέτες που ενέκριναν την υποψηφιότητά της για μια 2η θητεία. «Είμαι χαρούμενη που μοιράζομαι αυτήν τη στιγμή με τους φίλους μου Αντόνιο Κόστα και Κάγια Κάλας», δήλωσε η Πρόεδρος της Κομισιόν. Τόνισε ότι το επόμενο βήμα είναι να ζητήσει την επιβεβαίωση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αφού παρουσιάσει τις πολιτικές της κατευθυντήριες γραμμές.
Κληθείσα να σχολιάσει την αποχή της Ιταλίδας πρωθυπουργού κατά την ψηφοφορία της υποψηφιότητάς της, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απάντησε: «Είναι σημαντικό να συνεργαστώ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με την Ιταλία, όπως και με όλες τις άλλες χώρες. Αυτή είναι η αρχή που ακολουθώ πάντα».
«Είναι πραγματικά μεγάλη μου τιμή που ορίστηκα Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας. Η εμπιστοσύνη σας σημαίνει πολλά», δήλωσε από την πλευρά της, η Κάγια Κάλας. «Είμαι πολύ χαρούμενη που θα εργαστώ μαζί με την Ούρσουλα και τον Αντόνιο Κόστα. Θα κάνουμε πολύ καλή ομάδα για να επιτύχουμε τους στόχους της ΕΕ». Πρόσθεσε ότι το επόμενο βήμα θα είναι η ακρόασή της και η στήριξή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο Αντόνιο Κόστα, ο οποίος μίλησε μέσω τηλεδιάσκεψης κατά τη συνέντευξη Τύπου, εξέφρασε και εκείνος την ικανοποίησή του που θα συνεργαστεί με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και την Κάγια Κάλας. «H οικοδόμηση ενότητας μεταξύ των κρατών-μελών θα είναι η προτεραιότητά μου, όταν θα αναλάβω τα καθήκοντά μου το Δεκέμβρη», δήλωσε.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑναγνωρίζοντας την ευθύνη που αναλαμβάνει, τόνισε πως θα επικεντρωθεί στην «εφαρμογή της Στρατηγικής Ατζέντας που εγκρίθηκε» στη σύνοδο κορυφής και η οποία θα καθοδηγεί την ΕΕ τα επόμενα πέντε χρόνια.
«Ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, από την 1η Δεκεμβρίου, θα είμαι απολύτως δεσμευμένος στην προώθηση της ενότητας μεταξύ των 27 κρατών-μελών», έγραψε ο Κόστα σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter).
Η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλας, που επιλέχθηκε από τους ευρωπαίους ηγέτες ως ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, τόνισε πως αισθάνεται τιμή για την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενώ υπογραμμίζει πως αναλαμβάνει μια «τεράστια ευθύνη».
«Με τιμά η υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι τεράστια ευθύνη», αναφέρει σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter). «Ο πόλεμος στην Ευρώπη, η αυξανόμενη αστάθεια στη γειτονιά μας και στον κόσμο είναι οι κύριες προκλήσεις της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής», επισημαίνει μεταξύ άλλων.
Η υποψηφιότητα της Κάλας θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτού αναλάβει καθήκοντα το φθινόπωρο, διαδεχόμενη τον Ζοζέπ Μπορέλ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟι εκλεκτοί
Για όσους παρακολουθούν την ευρωπαϊκή πολιτική, οι εκλεκτοί είναι γνωστά πρόσωπα.
Την προεδρία της Επιτροπής αναλαμβάνει η εν ενεργεία Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η Spitzenkandidat (επικεφαλής υποψήφια) του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ).
Από τότε που ανακοίνωσε την υποψηφιότητά της για επανεκλογή τον Φεβρουάριο, η Φον ντερ Λάιεν, η πρώτη γυναίκα επικεφαλής του εκτελεστικού οργάνου, ήταν το αδιαμφισβήτητο φαβορί χάρη στο υψηλό πολιτικό της προφίλ, που οικοδομήθηκε κατά τη διάρκεια της αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19 και του πολέμου στην Ουκρανία.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, εξόργισε τους προοδευτικούς όταν έκανε ανοίγματα προς τη σκληρή δεξιά της Μελόνι. Αλλά η άνετη νίκη του ΕΛΚ στις εκλογές του Ιουνίου, με 188 ευρωβουλευτές, μείωσε τη σημασία της Ρώμης στην εξίσωση και της επέτρεψε να αλλάξει τροπάριο. Η φον ντερ Λάιεν υποσχέθηκε να δημιουργήσει έναν ισχυρό κεντρώο συνασπισμό για να την υποστηρίξει στην επόμενη θητεία της.
Στη δεύτερη θέση ήρθαν οι Σοσιαλιστές & Δημοκράτες (S&D), με 136 έδρες. Η συγκεκριμένη πολιτική ομάδα στην ΕΕ θα δει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπά της, τον πρώην πρωθυπουργό της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα, να αναλαμβάνει τα ηνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, διαδεχόμενος τον Σαρλ Μισέλ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠαρόλο που η προεδρία του Συμβουλίου δεν έχει νομοθετικές εξουσίες, η διαδοχική εμφάνιση παγκόσμιων κρίσεων που έπληξαν το μπλοκ τα τελευταία πέντε χρόνια έχει αυξήσει την πολιτική σημασία της θέσης και την προβολή της στα μέσα ενημέρωσης, καθιστώντας την πολυπόθητο βραβείο για την κεντροαριστερά.
Η άνοδος του Κόστα, ωστόσο, συνοδεύεται από ένα ερωτηματικό: η παραμονή του στην εξουσία διακόπηκε τον Νοέμβριο του 2023, όταν παραιτήθηκε αφού αρκετά μέλη του υπουργικού του συμβουλίου κατηγορήθηκαν για διαφθορά στην παραχώρηση έργων εξόρυξης λιθίου, πράσινου υδρογόνου και κέντρων δεδομένων. Στον Κόστα δεν έχουν απαγγελθεί επίσημα κατηγορίες, αλλά η ακριβής συμμετοχή του στις παράτυπες συμφωνίες δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί. Ο ίδιος αρνείται κάθε αδίκημα.
Εν τω μεταξύ, οι φιλελεύθεροι το Renew Europe, οι οποίοι κατέγραψαν μεγάλη πτώση από τις 102 στις 75 έδρες, εξασφάλισαν τη θέση της Ύπατου Εκπροσώπου για την Εσθονή πρωθυπουργό Κάγια Κάλλας, ηγετική φυσιογνωμία στην απάντηση του μπλοκ στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο Κάλλας θεωρήθηκε αρχικά πολύ ευθεία για το αξίωμα, το οποίο υποτίθεται ότι λειτουργεί ως η κοινή φωνή των 27 κρατών μελών έναντι της διεθνούς κοινότητας. Όμως οι ανησυχίες γύρω από την καταλληλότητά της σταδιακά μειώθηκαν και το όνομά της, που είχε συνδεθεί στο παρελθόν με τη θέση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, πήρε το πράσινο φως.
Παρά την εξέχουσα θέση της, η Ύπατη Εκπρόσωπος περιορίζεται εγγενώς από την αρχή της ομοφωνίας που διέπει την εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Εάν επιβεβαιωθεί από το Κοινοβούλιο, η Κάλλας θα αντικαταστήσει τον Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος έχει συχνά κατηγορηθεί ότι ξεφεύγει από την κοινή γραμμή.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε τους τρεις να έχουν επιλεγεί για τις κορυφαίες θέσεις, οι ηγέτες της ΕΕ διασφαλίζουν ότι η κατανομή αντανακλά την πολιτική και γεωγραφική ποικιλομορφία του μπλοκ και διατηρεί την ισορροπία των φύλων. Επιπλέον, ο Κόστα , του οποίου ο πατέρας ήταν μισός Γάλλος-Μοζαμβικανός και μισός Ινδός, πρόκειται να γίνει ο πρώτος μη λευκός άνθρωπος που θα καταλάβει κορυφαία θέση στην ιστορία του μπλοκ.
Η επιλογή αυτή μπορεί να θεωρηθεί ως αναγνώριση των κεντρώων κομμάτων, τα οποία κράτησαν τις θέσεις τους στις εκλογές και αψήφησαν τις δυσοίωνες προβλέψεις για ένα ακροδεξιό κύμα. Η Φον ντερ Λάιεν διαπραγματεύεται ήδη με τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους για τον σχεδιασμό ενός κοινού προγράμματος.