Το άρθρο 42.7 των Συνθηκών της ΕΕ ενεργοποιήθηκε μία και μόνη φορά μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου 2015 - Τι προβλέπει και πώς μπορεί να αποτελέσει την ασπίδα της Ευρώπης σε μια συγκυρία που η απεξάρτηση από τις ΗΠΑ καθίσταται αναγκαία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Το ανώτατο στρατιωτικό όργανο της ΕΕ εξετάζει την ενίσχυση της ρήτρας κοινής ευρωπαϊκής άμυνας με σκοπό την ενίσχυση της διακλαδικότητας και της στρατιωτικής κινητικότητας μεταξύ των ευρωπαϊκών ενόπλων δυνάμεων, δεδομένης της στροφής της Ουάσιγκτον στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.
Ο Αυστριακός στρατηγός Ρόμπερτ Μπρίγκερ τόνισε την Πέμπτη, μετά από συνεδρίαση της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας προεδρεύει, ότι η ΕΕ χρειάζεται μια "σαφή ολιστική προσέγγιση" όσον αφορά την άμυνα και ότι οι αρχηγοί των ενόπλων δυνάμεων των 27 που συμμετείχαν στη συνεδρίαση εξέδωσαν "συστάσεις για τη λειτουργικότητα του άρθρου 42.7".
Το άρθρο 42.7 είναι η ρήτρα αμοιβαίας άμυνας της ΕΕ, η οποία ισχύει από το 2009 και προβλέπει ότι "εάν μια χώρα της ΕΕ δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός της, οι άλλες χώρες της ΕΕ έχουν την υποχρέωση να την συνδράμουν με όλα τα μέσα που διαθέτουν".
Η ρήτρα ενεργοποιήθηκε μία φορά έκτοτε, μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου 2015, αλλά γενικά θεωρείται ασθενέστερη από τη ρήτρα συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ, η οποία δημιουργήθηκε περίπου έξι δεκαετίες νωρίτερα.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ορίζει πως "οι δεσμεύσεις και η συνεργασία σε αυτόν τον τομέα πρέπει να συνάδουν με τις δεσμεύσεις στο πλαίσιο του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου, ο οποίος, για τα κράτη που είναι μέλη του, παραμένει το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας και το φόρουμ για την εφαρμογή της".
Περίπου 23 από τα 27 μέλη της ΕΕ ανήκουν και στο ΝΑΤΟ.
Ο λόγος που καθιστά επιβεβλημένη την ανανέωση, δήλωσε ο στρατηγός Μπρίγκερ στους δημοσιογράφους, είναι ότι "διαπιστώσαμε ότι η κατάσταση ασφάλειας και η άμυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διεθνή διαχείριση κρίσεων δεν είναι αρκετή για το παρόν και δεν είναι κατάλληλη για το μέλλον".
"Πρέπει λοιπόν να αποσαφηνίσουμε τον ρόλο των ευρωπαϊκών ενόπλων δυνάμεων στο πλαίσιο της εδαφικής άμυνας της ηπείρου. Υπάρχει σαφής ανάγκη για στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ και σίγουρα η συλλογική άμυνα θα επαφίεται στα χέρια της ατλαντικής συμμαχίας, αλλά γνωρίζουμε ότι οι ΗΠΑ μετατοπίζουν το ενδιαφέρον τους στον Ινδο-Ειρηνικό και υπάρχει σαφής ανάγκη να γίνουν περισσότερα στο ευρωπαϊκό έδαφος και από τα ίδια τα κράτη μέλη".
"Και ως εκ τούτου συμβουλεύουμε τους πολιτικούς να σκεφτούν έναν πιο συγκεκριμένο ορισμό του άρθρου 42.7: Ποιος είναι ο συγκεκριμένος ρόλος του; Ποια θα μπορούσε να είναι η καλύτερη οριοθέτηση με τα καθήκοντα του ΝΑΤΟ;", πρόσθεσε.
Τα παραδείγματα που παρέθεσε περιλάμβαναν τη βελτίωση της στρατιωτικής κινητικότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη και την ενίσχυση της προστασίας των κρίσιμων υποδομών.
"Το πλεονέκτημα των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σίγουρα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σε θέση να ενεργεί σε όλους τους τομείς της πολιτικής, της οικονομίας, της ασφάλειας και του στρατού. Έτσι, έχουμε περισσότερα εργαλεία από το ΝΑΤΟ και προσπαθούμε να βρούμε τον καλύτερο τρόπο να αλληλοσυμπληρωνόμαστε", πρόσθεσε.
Η στρατιωτική κινητικότητα προσδιορίστηκε ως προτεραιότητα στη Λευκή Βίβλο για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η οποία καθόρισε τη στρατηγική του μπλοκ για τη μείωση των στρατιωτικών εξαρτήσεων από τρίτες χώρες και την ενίσχυση της ανάπτυξης στρατιωτικού εξοπλισμού σε όλα τα κράτη μέλη.
Άλλες προτεραιότητες περιλαμβάνουν την αντιαεροπορική άμυνα και την πυραυλική άμυνα, τα συστήματα πυροβολικού, τα πυρομαχικά και τους πυραύλους, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα συστήματα αντιμετώπισης μη επανδρωμένων αεροσκαφών, την τεχνητή νοημοσύνη, την κβαντική τεχνολογία, τον κυβερνοπόλεμο και ηλεκτρονικό πόλεμο.
Η Κομισιόν που ελπίζει ότι έως και 800 δισεκατομμύρια ευρώ θα μπορούσαν να επενδυθούν στην άμυνα τα επόμενα τέσσερα χρόνια, προτρέπει τα κράτη μέλη να συγκεντρώσουν τις παραγγελίες για να μειώσουν το κόστος και να αυξήσουν τη διαλειτουργικότητα.
Σχεδιάζει να δανείσει στα κράτη μέλη έως και 150 δισ. ευρώ που θα συγκεντρώσει από τις αγορές , υπό την προϋπόθεση ότι αγοράζουν ευρωπαϊκά οπλικά συστήματα.
Τα κράτη μέλη αναμένεται να ολοκληρώσουν τις διαπραγματεύσεις σχετικά με αυτό το πακέτο ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το τέλος του μήνα, γεγονός που θα μπορούσε να σημαίνει ότι κάποια από τα χρήματα θα αρχίσουν να εκταμιεύονται στο τέλος του έτους. Οι ηγέτες αναμένεται επίσης να εγκρίνουν κοινά ευρωπαϊκά εμβληματικά έργα στη σύνοδο κορυφής τον Ιούνιο.
Η σύνοδος στις Βρυξέλλες θα ακολουθήσει αμέσως μετά τη σύνοδο των ηγετών του ΝΑΤΟ στη Χάγη, όπου η Συμμαχία πρόκειται να ανακοινώσει νέο στόχο για τις αμυντικές δαπάνες.
"Η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Οι απειλές που αντιμετωπίζουμε είναι πραγματικές, πολύπλοκες και διασυνδεδεμένες", δήλωσε ο στρατηγός Μπρίγκερ, ο οποίος θα αποχωρήσει από το αξίωμά του σε δύο εβδομάδες.
"Για να ανταποκριθούμε χρειάζονται πολλά περισσότερα από δηλώσεις. Απαιτείται πολιτική βούληση, ενότητα και τα μέσα για να δράσουμε. Μια ισχυρή Ευρώπη πρέπει να είναι μια ασφαλής Ευρώπη. Επιπλέον, μια ασφαλής Ευρώπη πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της την άμυνα και τον παγκόσμιο ρόλο της".