Ισχυρισμοί ότι η αμφιλεγόμενη Avenida Liberdade - ένας αυτοκινητόδρομος τεσσάρων λωρίδων μήκους 13 χιλιομέτρων που διασχίζει τον Αμαζόνιο - κατασκευάστηκε ειδικά για τη σύνοδο κορυφής για το κλίμα έχουν εξαπλωθεί στο διαδίκτυο
Η κυβέρνηση της Βραζιλίας έχει κατηγορηθεί ότι έκοψε σκόπιμα 100.000 δέντρα του Αμαζονίου στη βόρεια πολιτεία Παρά, στο πλαίσιο ενός σχεδίου για την κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου τεσσάρων λωρίδων κοντά στην πόλη Μπελέμ, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα, COP30.
Ενώ η απόσυρση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Συμφωνία του Παρισιού έχει αποδυναμώσει τη συλλογική δυναμική, η ΕΕ παραμένει ο μεγαλύτερος συνεισφέρων στον κόσμο στη χρηματοδότηση του κλίματος, με ηγέτες και στελέχη της βιομηχανίας του κλίματος να ταξιδεύουν στην εκδήλωση, η οποία πραγματοποιείται μεταξύ 6 και 21 Νοεμβρίου.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αναπαρήγαγε τους ισχυρισμούς αυτούς, ισχυριζόμενος στην πλατφόρμα του Truth Social ότι το τροπικό δάσος της Βραζιλίας ξηλώθηκε για να επιτραπεί "στους οικολόγους να ταξιδέψουν".
Εν τω μεταξύ, άλλοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης απάντησαν στην ανάρτηση Χ της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τη σημασία της COP30, επισημαίνοντας την υποτιθέμενη "ειρωνεία της βεβήλωσης του εμβληματικού τροπικού δάσους για να φιλοξενηθεί μια σύνοδος κορυφής για το κλίμα!".
Στην πραγματικότητα, όμως, οι ισχυρισμοί είναι παραπλανητικοί, καθώς η ιστορία είναι πιο περίπλοκη από ό,τι φαίνεται και πολλοί χρήστες του διαδικτύου διαδίδουν σκόπιμα τους ισχυρισμούς για να δυσφημίσουν την εκδήλωση και να τροφοδοτήσουν την παραπληροφόρηση για το κλίμα.
Η ανάλυση
Η αμφιλεγόμενη Avenida Liberdade, ένας αυτοκινητόδρομος τεσσάρων λωρίδων μήκους 13 χιλιομέτρων που διασχίζει τον Αμαζόνιο, βρίσκεται στα σκαριά από το 2012 και ανακοινώθηκε επίσημα το 2020 - πριν από την επίσημη ανακοίνωση το 2023 σχετικά με τη φιλοξενία της διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα στη Βραζιλία.
Η ιδέα ήταν να συνδεθεί η Μαριτούμπα - μια γειτονική πόλη του Μπελέμ - με την πρωτεύουσα, σε μια προσπάθεια να μειωθεί η συμφόρηση στους υπάρχοντες βασικούς δρόμους.
Η κατασκευή του δρόμου ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2024, αλλά έχει ανασταλεί πολλές φορές λόγω διαμαρτυριών και τοπικής οργής κατά του έργου και της θεωρούμενης έλλειψης διαβούλευσης.
Τον Μάρτιο του 2025, το BBC δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με τον αυτοκινητόδρομο, το οποίο τροφοδότησε περαιτέρω τη διαμάχη.
Στο άρθρο, ο υπουργός υποδομών της πολιτείας, Άντλερ Σιλβέιρα, αναφερόταν να δηλώνει ότι ο δρόμος περιλαμβανόταν μεταξύ 30 έργων που αναπτύσσει το Μπελέμ για να "προετοιμαστεί" και να "εκσυγχρονιστεί", ώστε να εξασφαλίσει μια "κληρονομιά για τον πληθυσμό και, το σημαντικότερο, να εξυπηρετήσει τους ανθρώπους για την COP30 με τον καλύτερο δυνατό τρόπο".
Ωστόσο, οι διοργανωτές της COP αντέδρασαν στη δημοσίευση του άρθρου του BBC, με τίτλο "Δάσος του Αμαζονίου υλοτομήθηκε για την κατασκευή δρόμου για τη σύνοδο κορυφής για το κλίμα", δηλώνοντας ότι η κατασκευή του δρόμου δεν εμπίπτει "στην αρμοδιότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης" ούτε "στα 33 έργα υποδομής που έχουν προγραμματιστεί για την COP30".
Παρόλο που ο αυτοκινητόδρομος μήκους 13 χιλιομέτρων δεν περιλαμβάνεται στον επίσημο κατάλογο των έργων της COP30 που έχει καταρτίσει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Βραζιλίας, οι αναφορές των τοπικών μέσων ενημέρωσης δείχνουν ότι η δυναμική για την κατασκευή του δρόμου εντάθηκε ενόψει της εκδήλωσης, στο πλαίσιο της προσπάθειας για τη βελτίωση των υποδομών για αυτήν.
Σε άρθρο που δημοσίευσε το τοπικό μέσο ενημέρωσης Pará Terra Boa, ο Σιλβέιρα παρουσίασε μια σειρά έργων που αποσκοπούσαν στη βελτίωση της κινητικότητας στην πολιτεία Παρά, συμπεριλαμβανομένης της Avenida Liberdade, δηλώνοντας ότι "η COP είναι ένα γεγονός που θα επιταχύνει ακριβώς όλα αυτά στο πλαίσιο των υποδομών".
Παρόλα αυτά, ο Ραφαέλ ντε Πίνο, δημοσιογράφος με έδρα τη Βραζιλία που καλύπτει την παραπληροφόρηση για το κλίμα, δήλωσε στην ομάδα επαλήθευσης του Euronews The Cube ότι "αν ο κυβερνήτης της Παρά ανακοινώσει ένα οδικό έργο στο πλαίσιο των προετοιμασιών για την COP30, αυτό δεν το καθιστά επίσημο έργο της COP30, πόσο μάλλον "έναν αυτοκινητόδρομο τεσσάρων λωρίδων για να οδηγούν οι οικολόγοι"".
Τελικά, ο δρόμος δεν έχει πράγματι ολοκληρωθεί, με τις τοπικές αρχές να δηλώνουν ότι στόχος τους είναι να τον ολοκληρώσουν μέχρι τις αρχές του 2026.
Η αντιπαράθεση παραμένει
Ορισμένες κοινότητες ιθαγενών ζουν κοντά στην Avenida Liberdade, καταγγέλλοντας την έλλειψη διαβούλευσης γύρω από το έργο, την αίσθηση ότι περιβάλλονται όλο και περισσότερο από υποδομές, καθώς και τις ανησυχίες σχετικά με την επισιτιστική ανασφάλεια, δεδομένου ότι πολλά άτομα ζουν από την τοπική γεωργία.
Από το 2016, η πολιτεία Παρά κατέχει το ετήσιο ρεκόρ αποψίλωσης των δασών στη Βραζιλία.
"Μόνο το 2024 καταστράφηκαν 1.260 km² τροπικού δάσους του Αμαζονίου", δήλωσε ο ντε Πίνο. "Αυτή η αποψίλωση οφείλεται κυρίως στις αγροτικές επιχειρήσεις, πάνω από το 90% σύμφωνα με το MapBiomas, για να ανοίξουν νέα βοσκοτόπια. Μέρος αυτού του τομέα χρηματοδοτεί επίσης τη μηχανή παραπληροφόρησης για το κλίμα, όπως ανέφερε η Agência Pública".
"Η συνεχιζόμενη σιωπή σχετικά με αυτούς τους αριθμούς, ακόμη και με την COP30 να λαμβάνει χώρα στο Μπελέμ, είναι βαθιά ανησυχητική", πρόσθεσε.
Η Βραζιλία ξεκίνησε να φιλοξενεί τη φετινή COP30 με τη δέσμευση να προβάλει τους ιθαγενείς, ο τρόπος ζωής των οποίων εξαρτάται από το τροπικό δάσος του Αμαζονίου.
Στις 15 Νοεμβρίου, ακτιβιστές και αυτόχθονες κατέβηκαν στους δρόμους του Μπελέμ, στο πλαίσιο της μεγαλύτερης διαμαρτυρίας που διοργανώθηκε έξω από εκδήλωση της COP από την COP26, η οποία πραγματοποιήθηκε πριν από τέσσερα χρόνια στη Γλασκώβη.
Την περασμένη εβδομάδα, οι ιθαγενείς πραγματοποίησαν επίσης διαμαρτυρίες που μπλόκαραν την είσοδο στην αίθουσα της διάσκεψης.