Αρχικά παραγκωνισμένοι, οι Ευρωπαίοι θέλουν να επιστρέψουν με τη βία στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, αξιοποιώντας τα βασικά ζητήματα που μπορούν να διευθετηθούν μόνο με τη συγκατάθεσή τους. Αλλά ποια είναι αυτά;
Το ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων που καταρτίστηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία εξέπληξε τους Ευρωπαίους με τις σαρωτικές διατάξεις του που θεωρήθηκαν πολύ ευνοϊκές για τη Ρωσία.
Οι όροι συνεπάγονταν επίσης απώλεια ελέγχου για τους Ευρωπαίους σχετικά με το δικό τους πλαίσιο ασφαλείας και θα τους έβλεπαν να απογυμνώνονται από βασικά σημεία πίεσης έναντι της Μόσχας.
Η ΕΕ και οι σύμμαχοι πιέζουν τώρα να έχουν λόγο για το τι θα ακολουθήσει, ιδίως σε θέματα που θα απαιτούσαν τη συμμετοχή τους - από τις κυρώσεις έως την άμυνα.
Αυτά είναι τα βασικά ζητήματα των συνομιλιών που αφορούν άμεσα τους Ευρωπαίους:
Στο επίκεντρο η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ
Η Ουκρανία φιλοδοξεί εδώ και καιρό να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, τη διατλαντική συμμαχία που προστατεύει τα μέλη της με μια ρήτρα συλλογικής άμυνας. Ταλαιπωρημένη από την εισβολή της Ρωσίας, η Ουκρανία βλέπει το άρθρο 5 ως την πιο ισχυρή αποτροπή έναντι μιας μελλοντικής επίθεσης.
Νωρίτερα φέτος, ο Γενικός Γραμματέας Μαρκ Ρούτε μίλησε για μια "μη αναστρέψιμη πορεία της Ουκρανίας προς το ΝΑΤΟ", αλλά ο οδικός χάρτης για την Ουκρανία δεν είναι καθόλου ξεκάθαρος χωρίς συναίνεση μεταξύ των συμμάχων. Για τη Μόσχα, η αποδοχή του Κιέβου αποτελεί κόκκινη γραμμή.
Το σχέδιο που διέρρευσε την περασμένη εβδομάδα περιείχε μια ευρεία ρήτρα για να μείνει η Ουκρανία εκτός - για πάντα.
"Η Ουκρανία συμφωνεί να κατοχυρώσει στο σύνταγμά της ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, και το ΝΑΤΟ συμφωνεί να συμπεριλάβει στο καταστατικό του διάταξη ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει δεκτή στο μέλλον", ανέφερε.
Η διατύπωση της πρότασης δεν άρεσε καθόλου στους Ευρωπαίους, καθώς θα επέβαλε ουσιαστικά ένα ρωσικό βέτο στη συμμαχία, το οποίο θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο.
Οι Ευρωπαίοι επιμένουν ότι οποιεσδήποτε αποφάσεις που αφορούν το ΝΑΤΟ πρέπει να λαμβάνονται μόνο από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.
Αυτή η λογική θα ίσχυε και για ένα άλλο στοιχείο του ειρηνευτικού σχεδίου: την πιθανή ανάπτυξη στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στο ουκρανικό έδαφος. Η ιδέα αυτή είχε αρχικά προωθηθεί από τον "Συνασπισμό των προθύμων" υπό την ηγεσία της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τον Σεπτέμβριο, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε ότι 26 χώρες συμφώνησαν να στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία ως μέρος μιας "δύναμης επιβεβαίωσης" ή να παράσχουν βοήθεια στην ξηρά, στη θάλασσα ή στον αέρα στο πλαίσιο μελλοντικών εγγυήσεων ασφαλείας.
Ανακούφιση από τις κυρώσεις για την ταλαιπωρημένη ρωσική οικονομία
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιβάλει 19 πακέτα κυρώσεων κατά της Ρωσίας σε μια προσπάθεια να ακρωτηριάσει τη δυνατότητα της Ρωσίας να χρηματοδοτεί τον πόλεμο.
Οι κυρώσεις είναι τεράστιες και πολύπλοκες, καλύπτοντας εισαγωγές, εξαγωγές, τράπεζες, ενέργεια, μεταφορές, άμυνα, υπηρεσίες και μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς και μια μαύρη λίστα με πάνω από 2.700 άτομα και οντότητες που κατηγορούνται ότι βοηθούν τη ρωσική πολεμική μηχανή.
Η ανακούφιση από τις κυρώσεις βρισκόταν πάντα στην κορυφή της λίστας των επιθυμιών του Κρεμλίνου.
Μια πρώτη προσπάθεια τον Μάρτιο απορρίφθηκε αποφασιστικά από τις Βρυξέλλες. Τώρα, κάνουν άλλη μια προσπάθεια: το σχέδιο 28 σημείων κάνει λόγο για άρση των κυρώσεων "σταδιακά και κατά περίπτωση".
Το αν η οικονομική ανακούφιση θα συμβεί ποτέ θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ΕΕ, η οποία διέπει το μεγαλύτερο καθεστώς κυρώσεων μεταξύ των δυτικών συμμάχων. Αξιωματούχοι και διπλωμάτες διστάζουν να αναιρέσουν τις κυρώσεις τόσο γρήγορα και χωρίς εγγυήσεις ότι η Ρωσία δεν θα επιτεθεί ξανά στην Ουκρανία.
Καθώς συνεχίζονται οι συνομιλίες, το μπλοκ αναμένεται να πιέσει για ένα μακρόχρονο, προσεκτικά σχεδιασμένο χρονοδιάγραμμα που θα μπορεί να του επιτρέψει να επιβάλει εκ νέου τις σκληρές κυρώσεις ανά πάσα στιγμή.
Ακόμη και αν η ελάφρυνση χορηγηθεί, ορισμένα κρίσιμα στοιχεία υπερβαίνουν το πεδίο των κυρώσεων. Η ΕΕ επεξεργάζεται επί του παρόντος μια μη αναστρέψιμη σταδιακή κατάργηση όλων των αγορών ρωσικής ενέργειας έως το 2028, στερώντας τη Μόσχα από την άλλοτε αξιόπιστη πελατεία της.
Ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας
Καμία κύρωση δεν έχει δώσει στο μπλοκ μεγαλύτερη επιρροή από την ακινητοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, αξίας 210 δισεκατομμυρίων ευρώ σε όλη την επικράτεια της ΕΕ.
Τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή ενός τολμηρού σχεδίου για την έκδοση ενός δανείου αποζημιώσεων που μπορεί να καλύψει τις οικονομικές και στρατιωτικές ανάγκες της Ουκρανίας για το 2026 και το 2027. Με τις ΗΠΑ να υποχωρούν από τη βοήθεια προς το Κίεβο, το βάρος πέφτει εξ ολοκλήρου στην ΕΕ.
Το δάνειο αποζημιώσεων θα χρησιμοποιούσε τα ταμειακά υπόλοιπα που δημιουργούνται από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και θα αποπληρωνόταν μόνο εάν η Μόσχα συμφωνούσε να αποζημιώσει για τις πολεμικές ζημίες.
Ωστόσο, το σχέδιο 28 σημείων που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα ανέτρεψε δραματικά το σενάριο, καθώς προβλέπει τη διάσπαση των περιουσιακών στοιχείων σε δύο ξεχωριστά επενδυτικά ταμεία που θα επέτρεπαν τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Ρωσία να επωφεληθούν εμπορικά.
Αυτό προκάλεσε οργή και αποτροπιασμό στους Ευρωπαίους, οι οποίοι θεωρούν τα περιουσιακά στοιχεία ως το πιο ισχυρό τους εργαλείο για να αναγκάσουν τη Ρωσία να πληρώσει για τις ζημιές που προκλήθηκαν.
Με τις διαπραγματεύσεις να κινούνται με ταχείς ρυθμούς, οι Ευρωπαίοι επιμένουν ότι τα περιουσιακά στοιχεία δεν μπορούν να ξεπαγώσουν εύκολα και ότι η Ρωσία θα πρέπει να καταβάλει αποζημίωση με τη μορφή αποζημιώσεων. Ένας αξιωματούχος δήλωσε στο Euronews ότι το σχέδιο που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα ήταν "οικονομική βαρβαρότητα".
Ο Αντόνιο Κόστα, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δήλωσε ότι η απόφαση για το πώς θα καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό της Ουκρανίας θα ληφθεί στα μέσα Δεκεμβρίου.
Παγκόσμια επανένταξη για τη Ρωσία στην G8
Το σχέδιο των 28 σημείων αναφέρει επίσης ότι η Ρωσία θα πρέπει να προσκληθεί ξανά στην G8, σε μια κίνηση που θα τερμάτιζε την απομόνωση του Πούτιν από τη διεθνή σκηνή και τις μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις. Ο πρόεδρος Τραμπ έχει δηλώσει δημοσίως ότι θα υποστηρίξει την επιστροφή της Ρωσίας.
Η Ρωσία ανεστάλη επ' αόριστον από την G8 το 2014 μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Η ομάδα μετονομάστηκε σε G7 και έκτοτε έχει διατηρήσει το όνομα.
"Ο Πούτιν μιλάει σε μένα, δεν μιλάει σε κανέναν άλλο, επειδή προσβλήθηκε όταν τον πέταξαν έξω από την G8", δήλωσε ο Τραμπ τον Ιούνιο, χαρακτηρίζοντας την αναστολή "μεγάλο λάθος".
Ως οργανισμός που βασίζεται στη συναίνεση, η ένταξη της Ρωσίας στην ομάδα θα απαιτούσε την έγκριση όλων των εν ενεργεία μελών, συμπεριλαμβανομένων της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Καναδά και της Ιαπωνίας, καθώς και της ΕΕ. Η εισαγωγή της Ρωσίας θα αποτελούσε αποτυχία της πολιτικής τους για απομόνωση ως τιμωρία για την επίθεση στην Ουκρανία.
Αναλυτές υποστηρίζουν ότι μια τέτοια κίνηση θα ισοδυναμούσε με πολιτική αμνηστία για τον Πούτιν.
Ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ
Η Μόσχα είναι κατηγορηματικά αντίθετη με την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, αλλά δεν έχει εκφράσει τόσο έντονα την άποψή της για την ένταξή της στην ΕΕ. Οι Αμερικανοί είναι επίσης υπέρ αυτής ως βραβείο παρηγοριάς για το Κίεβο.
"Η Ουκρανία είναι επιλέξιμη για ένταξη στην ΕΕ και θα λάβει βραχυπρόθεσμη προτιμησιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ το θέμα αυτό συζητείται", αναφέρει το σχέδιο των 28 σημείων.
Οι Βρυξέλλες έχουν δηλώσει ότι η ένταξη είναι αποκλειστικά "αξιοκρατική" και δεν είναι αποτέλεσμα πολιτικής ή εξωτερικής συμφωνίας. Όπως και με τις κυρώσεις, η ένταξη εξαρτάται εξ ολοκλήρου από την ομοφωνία.
Ενώ η Ουκρανία έχει σημειώσει τεχνική πρόοδο ως αποτέλεσμα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, το βέτο της Ουγγαρίας εμπόδισε τη χώρα από μεγάλες προόδους φέτος.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε το Σαββατοκύριακο ότι εναπόκειται στο Κίεβο να αποφασίσει πώς θα είναι οι μελλοντικές του συμμαχίες, όχι η εξωτερική πίεση.
"Η Ουκρανία πρέπει να έχει την ελευθερία και το κυρίαρχο δικαίωμα να επιλέξει το δικό της πεπρωμένο", ανέφερε η Ursula von der Leyen σε δήλωσή της. "Έχουν επιλέξει ένα ευρωπαϊκό πεπρωμένο".