Οι ελπίδες για την εξασφάλιση ενός δανείου αποζημιώσεων για την Ουκρανία εξανεμίστηκαν, αφού ο ντε Βέβερ κάλεσε την ΕΕ να αντλήσει νέο χρέος αντί να αγγίξει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ ντε Βέβερ επέμεινε στην αντίθεσή του στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρησιμοποιηθούν τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και να χορηγηθεί ένα λεγόμενο δάνειο αποζημιώσεων στην Ουκρανία, χαρακτηρίζοντας την ιδέα "θεμελιωδώς λανθασμένη".
"Γιατί να αποτολμήσουμε έτσι να εισέλθουμε σε αχαρτογράφητα νομικά και οικονομικά ύδατα με όλες τις πιθανές συνέπειες, αν αυτό μπορεί να αποφευχθεί;" έγραψε ο ντε Βέβερ σε επιστολή του προς την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την οποία είδε το Euronews.
Αντί να χρησιμοποιήσει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, η ΕΕ θα πρέπει να δανειστεί από κοινού 45 δισεκατομμύρια ευρώ από τις αγορές για να καλύψει τις οικονομικές και στρατιωτικές ανάγκες του Κιέβου για το επόμενο έτος, προσθέτει.
"Μια τέτοια επιλογή θα ερχόταν, εκ των πραγμάτων, φθηνότερα από άλλες επιλογές, ιδίως από την επιλογή ενός δανείου για αποζημιώσεις, αν ληφθούν υπόψη όλοι οι κίνδυνοι", λέει.
Ο ντε Βέβερ υποστηρίζει επίσης ότι το δάνειο για τις αποζημιώσεις, το οποίο δεν έχει προηγούμενο, κινδυνεύει να εκτροχιάσει τις προσπάθειες του Λευκού Οίκου για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, άποψη που συγκρούεται με άλλους ηγέτες που θεωρούν τα περιουσιακά στοιχεία ως τη μεγαλύτερη επιρροή του μπλοκ.
"Η βιαστική προώθηση του προτεινόμενου σχεδίου δανείου για τις αποζημιώσεις θα είχε ως παράπλευρη απώλεια το γεγονός ότι εμείς, ως ΕΕ, ουσιαστικά εμποδίζουμε την επίτευξη μιας ενδεχόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας", λέει ο ντε Βέβερ στη φον ντερ Λάιεν.
"Αν και έχω πλήρη κατανόηση για το επιχείρημα ότι ο Ευρωπαίος φορολογούμενος δεν θα πρέπει να είναι ο μόνος που θα πληρώσει τον λογαριασμό για την οικονομική στήριξη της Ουκρανίας, η ωμή νομική πραγματικότητα είναι ότι σε καμία στιγμή στην ιστορία, ακινητοποιημένα κρατικά περιουσιακά στοιχεία δεν έχουν "επαναχρησιμοποιηθεί" κατά τη διάρκεια ενός συνεχιζόμενου πολέμου".
Το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, περίπου 185 δισεκατομμύρια ευρώ, φυλάσσεται στο Euroclear, ένα κεντρικό αποθετήριο τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες. Υπάρχουν περίπου 25 δισ. ευρώ κατανεμημένα σε ιδιωτικές τράπεζες σε άλλα κράτη - μέλη, οι οποίες δεν έχουν γνωστοποιήσει το ποσό.
Ως έδρα του Euroclear, το Βέλγιο φοβάται ότι θα είναι το πρώτο στη σειρά των νομικών αντιποίνων της Μόσχας και θα θεωρηθεί υπεύθυνο όχι μόνο για το σύνολο του δανείου αλλά και για πιθανές ζημίες που θα προκύψουν από νομικές προκλήσεις, θέμα που υπογραμμίζει ο ντε Βέβερ στην τετρασέλιδη επιστολή του.
Ο ντε Βέβερ εμπόδισε για πρώτη φορά την πρόταση στη σύνοδο κορυφής στα μέσα Οκτωβρίου, απαιτώντας την "πλήρη αμοιβαιοποίηση" των κινδύνων, αεροστεγείς εγγυήσεις από άλλα κράτη - μέλη και μέγιστη διαφάνεια για τον εντοπισμό των υπόλοιπων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
"Αν πάρετε τα χρήματα από τη χώρα μου, αν κάτι πάει στραβά, δεν είμαι σε θέση, και σίγουρα δεν είμαι πρόθυμος, σε μια εβδομάδα να πληρώσω 140 δισεκατομμύρια ευρώ", δήλωσε ο ντε Βέβερ μετά τη σύνοδο κορυφής.
Έκτοτε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εμπλακεί σε συνομιλίες με το Βέλγιο για να βρεθεί λύση στα πολλά νομικά, οικονομικά και διπλωματικά ζητήματα σχετικά με το δάνειο.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, η φον ντερ Λάιεν απέστειλε επιστολή στους ηγέτες της ΕΕ στην οποία περιέγραφε τρεις βασικές επιλογές για τη στήριξη των δημοσιονομικών και στρατιωτικών αναγκών της Ουκρανίας: διμερείς συνεισφορές από κάθε κράτος, κοινός δανεισμός σε επίπεδο ΕΕ ή δάνειο αποζημιώσεων με βάση τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Αγώνας δρόμου ενάντια στο χρόνο
Οι περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Πολωνίας, των Σκανδιναβικών χωρών και των χωρών της Βαλτικής, έχουν συνταχθεί με το δάνειο για αποζημιώσεις, επειδή θα γλίτωνε τα ταμεία τους από την πληρωμή του λογαριασμού, τουλάχιστον αρχικά, και θα εκπλήρωνε τη φιλοσοφία του "να πληρώσει η Ρωσία".
Την Τετάρτη, η φον ντερ Λάιεν κατέστησε για άλλη μια φορά σαφές ότι η προτιμώμενη οδός της θα ήταν τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
"Για να είμαι πολύ σαφής - δεν μπορώ να δω κανένα σενάριο στο οποίο οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι θα πληρώσουν μόνοι τους τον λογαριασμό. Αυτό επίσης δεν είναι αποδεκτό", δήλωσε στους ευρωβουλευτές.
"Ένα άλλο πράγμα πρέπει επίσης να είναι σαφές - οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με αυτό πρέπει να ληφθεί σύμφωνα με τους κανόνες των αρμόδιων δικαιοδοσιών και θα σέβεται το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο".
Την Πέμπτη, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε ότι μια απόφαση σχετικά με το δάνειο για τις αποζημιώσεις θα μπορούσε να συμβάλει στην ενίσχυση της φωνής της ΕΕ στις ειρηνευτικές συνομιλίες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
"Θέλουμε να κάνουμε ακόμη μεγαλύτερη χρήση αυτών των περιουσιακών στοιχείων για να στηρίξουμε την Ουκρανία", δήλωσε ο Μερτς.
Το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων περιείχε ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο μοντέλο που θα χρησιμοποιούσε τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία προς εμπορικό όφελος της Ουάσινγκτον και της Μόσχας. Η διάταξη πιστεύεται ότι αφαιρέθηκε μετά από συζητήσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ουκρανίας στη Γενεύη.
Η ΕΕ επέμεινε ότι οποιαδήποτε διάταξη που σχετίζεται με ρωσικά περιουσιακά στοιχεία υπό τη δικαιοδοσία της ΕΕ θα απαιτούσε την "πλήρη συμμετοχή" του μπλοκ.
Εν τω μεταξύ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε ότι το άγγιγμα των κεφαλαίων θα ισοδυναμούσε με "κλοπή" και θα προκαλούσε "αντίμετρα" από την κυβέρνησή του.
Οι 27 ηγέτες της ΕΕ θα συγκεντρωθούν στις Βρυξέλλες στις 18-19 Δεκεμβρίου για να λάβουν απόφαση, η οποία είναι απαραίτητη για την έγκριση του νέου προγράμματος της Ουκρανίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Στην επιστολή του προς τη φον ντερ Λάιεν, ο ντε Βέβερ δεν κλείνει εντελώς την πόρτα στα δάνεια για τις αποζημιώσεις, παρά τα πολλά παράπονά του.
Σε αντάλλαγμα για την ευλογία του, ζητά "νομικά δεσμευτικές, άνευ όρων, αμετάκλητες, κατ' απαίτηση, αλληλέγγυες και εις ολόκληρον εγγυήσεις" για την κάλυψη των 185 δισεκατομμυρίων ευρώ και των πιθανών εξόδων διαιτησίας τόσο κατά του Βελγίου όσο και κατά της Euroclear.
"Ορισμένοι μπορεί να έχουν την πεποίθηση ότι αυτό είναι μόνο μια θεωρητική έκθεση. Θέλω να επισημάνω ότι αυτός ο κίνδυνος είναι, αντίθετα, πραγματικός και πιθανότατα θα συμβεί", γράφει ο ντε Βέβερ.
"Οι συνέπειες μιας επιτυχημένης νομικής αμφισβήτησης θα μπορούσαν να είναι πολύ σοβαρές", συνεχίζει.
"Επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω την αναλογία ενός αεροπορικού δυστυχήματος: τα αεροσκάφη είναι ο ασφαλέστερος τρόπος μεταφοράς και οι πιθανότητες συντριβής είναι μικρές, αλλά σε περίπτωση συντριβής, οι συνέπειες είναι καταστροφικές".
Επιπλέον, ο ντε Βέβερ προειδοποιεί ότι το δάνειο θα μπορούσε να εκληφθεί ως "παράνομη δήμευση" από ξένα έθνη και επενδυτές, ακόμη και αν η πρόταση θα επέτρεπε στη Μόσχα να ανακτήσει τα περιουσιακά στοιχεία, αν συμφωνούσε να αποζημιώσει για τον όλεθρο που προκάλεσε ο επιθετικός της πόλεμος.
"Αυτοί οι κίνδυνοι δεν είναι δυστυχώς ακαδημαϊκοί αλλά πραγματικοί", γράφει ο ντε Βέβερ.
"Εάν το σύστημα υιοθετηθεί, θα πρέπει να αναμένουμε επιπτώσεις στα κρατικά περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν άλλα κράτη εκτός ΕΕ εντός της ΕΕ, καθώς τα εν λόγω έθνη ενδέχεται να αμφισβητήσουν εκ βάθρων την προθυμία τους να κατέχουν περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη".