Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπίσει αυστηρό νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση τόσο της άμεσης όσο και της έμμεσης βίας κατά των γυναικών - Ο ορισμός της γυναικοκτονίας σύμφωνα με τον ΟΗΕ
Στην ΕΕ, οι γυναίκες δολοφονούνται σχεδόν δύο φορές συχνότερα από ότι οι άνδρες όταν ο δράστης είναι σύντροφος ή μέλος της οικογένειας.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, το ποσοστό των γυναικών που σκοτώνονται ανά εκατομμύριο κατοίκων ανέρχεται σε 4,1, έναντι 2,2 ανδρών.
Η Λετονία κατέγραψε σταθερά το υψηλότερο ποσοστό γυναικοκτονιών στην ΕΕ, τόσο το 2022 όσο και το 2023 - περίπου 17 γυναίκες ανά εκατομμύριο κατοίκων - σύμφωνα με επεξεργασία των στοιχείων της eurostat από την ομάδα του Europe in Motion.
Το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό σημειώθηκε στη γειτονική Λιθουανία, τα αντίστοιχα έτη, με 10 γυναικοντονίες ανά εκατομμύριο ανθρώπων και το τρίτο στην Αυστρία με περίπου πέντε.
Εκτός από τη Μάλτα, όπου καταγράφονται μηδενικά περιστατικά, τα χαμηλότερα ποσοστά στην ΕΕ βρέθηκαν στην Ελλάδα (1,8 το 2022 και το 2023), την Ισπανία (2 το 2023 και 2,1 το 2022) και την Ολλανδία (2,3 το 2023 και 2,4 το 2022).
Ποια ήπειρος έχει το υψηλότερο ποσοστό γυναικοκτονιών;
Κατά την τελευταία δεκαετία, ο αριθμός των γυναικοκτονιών παρέμεινε σχετικά σταθερός στην ΕΕ, με αποκορύφωμα το 2022, όταν δολοφονήθηκαν 4,4 γυναίκες ανά εκατομμύριο κατοίκων.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Αφρική ξεχωρίζει ως η ήπειρος με το υψηλότερο ποσοστό γυναικοκτονιών - 30 ανά εκατομμύριο κατοίκων - και τον μεγαλύτερο απόλυτο αριθμό θυμάτων: εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 22.600 το 2024, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ).
Η Αμερική και η Ωκεανία κατέγραψαν επίσης υψηλά ποσοστά γυναικοκτονιών που σχετίζονται με την οικογένεια ή τον σύντροφο το 2024 (15 και 14 ανά εκατομμύριο, αντίστοιχα), ενώ τα ποσοστά ήταν χαμηλότερα στην Ασία (7) και στην ευρύτερη ευρωπαϊκή ήπειρο (5).
Τα μέτρα για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών
Ανταποκρινόμενες στην αυξανόμενη ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες επεξργάζονται ή έχουν ήδη θεσπίσει αυστηρότερους νόμους για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών - μεταξύ άλλων η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία.
Την περασμένη εβδομάδα, η Ρώμη ενέκρινε νόμο που προβλέπει ισόβια κάθειρξηόταν μια δολοφονία συνδέεται, για παράδειγμα, με την άρνηση μιας γυναίκας να συνάψει σχέση ή να αποδεχθεί περιορισμούς στην προσωπική της ελευθερία.
Μια μέρα νωρίτερα, μετά από μια εβδομάδα που σημαδεύτηκε από τέσσερις γυναικοκτονίες, Γάλλοι βουλευτές πρότειναν νομοσχέδιο με πάνω από 50 νέα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Η Γαλλία ανέφερε αύξηση 11% στις φονικές επιθέσεις κατά των γυναικών μεταξύ 2023 και 2024.
Η υπουργός Ισότητας των Φύλων της χώρας Aurore Bergé δήλωσε ότι η νέα νομοθεσία, εκτός από την προστασία των γυναικών από τη σωματική βία, θα πρέπει να τις προστατεύει και από άλλους τύπους ελέγχου, όπως το κλείσιμο τραπεζικών λογαριασμών, η παρακολούθηση μέσω GPS και η διαδικτυακή παρακολούθηση.
Η κυβέρνηση της Ισπανίας έκανε μια παρόμοια κίνηση τον Σεπτέμβριο με ένα νομοσχέδιο που αποσκοπούσε στην κωδικοποίηση της λεγόμενης έμμεσης βίας λόγω φύλου- με άλλα λόγια, κακόβουλες πράξεις που διαπράττονται για τον έλεγχο ή τον εκφοβισμό του θύματος.
Οι προτεινόμενες αλλαγές θα επισύρουν ποινές φυλάκισης έως και τριών ετών.
Νωρίτερα, το 2023, η Κροατία και το Βέλγιο τροποποίησαν επίσης τη νομοθεσία τους για να αναγνωρίσουν επίσημα τη βία λόγω φύλου.
Πώς διαφέρει η "γυναικοκτονία" από μια συμβατική δολοφονία;
Κατά την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών στις 25 Νοεμβρίου, ο ΟΗΕ χαρακτήρισε τις εν λόγω επιθέσεις κατά των γυναικών "παγκόσμια επιδημία".
Ο οργανισμός ανέφερε ότι πέρυσι, "κάθε 10 λεπτά, σύντροφοι και μέλη της οικογένειας σκότωναν μια γυναίκα σκόπιμα".
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να δολοφονηθούν από κάποιον γνωστό τους: το 60% των δραστών γυναικοκτονιών το 2024 ήταν σύντροφοι ή μέλη της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένης της ευρύτερης οικογένειας.
Η έκταση της κρίσης τα τελευταία χρόνια οδήγησε στη δημιουργία ξεχωριστής κατηγορίας για τέτοιου είδους δολοφονίες: "γυναικοκτονία", η οποία ορίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη ως μια εκ προθέσεως δολοφονία που οφείλεται σε παράγοντες που σχετίζονται με το φύλο: για παράδειγμα, "άνισες σχέσεις εξουσίας, στερεότυπα φύλου ή επιβλαβείς κοινωνικοί κανόνες" που μπορεί να θέτουν τις γυναίκες σε πιο ευάλωτη θέση.