Στο στόχαστρο ο Τιερί Μπρετόν και στελέχη ΜΚΟ – Σφοδρή σύγκρουση Ουάσινγκτον και Βρυξελλών για τον DSA - «Κυνήγι μαγισσών» καταγγέλλει ο Μπρετόν - Η απάντηση της Κομισιόν
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επέβαλε την Τρίτη απαγόρευση χορήγησης βίζας στον πρώην Επίτροπο της ΕΕ Τιερί Μπρετόν και σε ακόμη τέσσερα πρόσωπα, κατηγορώντας τους ότι εξανάγκασαν αμερικανικές πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να λογοκρίνουν χρήστες και τις απόψεις τους.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε ότι τα πέντε πρόσωπα που στοχοποιήθηκαν με τις απαγορεύσεις χορήγησης βίζας «ηγήθηκαν οργανωμένων προσπαθειών για να εξαναγκάσουν αμερικανικές πλατφόρμες να λογοκρίνουν, να απο-εμπορευματοποιήσουν και να καταστείλουν αμερικανικές απόψεις που δεν τους είναι αρεστές».
«Αυτοί οι ριζοσπαστικοί ακτιβιστές και οι εργαλειοποιημένες ΜΚΟ έχουν προωθήσει κατασταλτικές πολιτικές λογοκρισίας από ξένα κράτη – στοχεύοντας σε κάθε περίπτωση Αμερικανούς πολίτες και αμερικανικές εταιρείες», ανέφερε ο Ρούμπιο σε ανακοίνωσή του.
Ο Ρούμπιο δεν κατονόμασε αρχικά τα πρόσωπα που επηρεάζονται από το μέτρο. Ωστόσο, η υφυπουργός Δημόσιας Διπλωματίας των ΗΠΑ, Σάρα Ρότζερς, τα αποκάλυψε με ανάρτησή της στο Χ, κατηγορώντας τα άτομα αυτά ότι «υποκίνησαν τη λογοκρισία της αμερικανικής ελευθερίας του λόγου».
Στο επίκεντρο ο Τιερί Μπρετόν
Ο πιο προβεβλημένος στόχος ήταν ο Τιερί Μπρετόν, Γάλλος πρώην επιχειρηματικός παράγοντας, ο οποίος διετέλεσε Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2019 έως το 2024.
Ο Γάλλος ήταν ο πρωτεργάτης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA), που επιβάλλει στις πλατφόρμες κανονιστικές ρυθμίσεις, όπως να επισημαίνουν προβληματικά περιεχόμενα, κάτι που οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν προσβολή της ελευθερίας της έκφρασης.
Η Ρότζερς χαρακτήρισε τον Μπρετόν «εγκέφαλο» του Κανονισμού για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, γνωστού ως DSA, του ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου για τον ψηφιακό χώρο, το οποίο επιβάλλει κανόνες ελέγχου περιεχομένου και άλλες υποχρεώσεις στις μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη.
Οι απαγορεύσεις βίζας αφορούν επίσης την Άννα-Λένα φον Χόντενμπεργκ και την Γιοζεφίν Μπαλόν από τη γερμανική μη κερδοσκοπική οργάνωση HateAid, την Κλερ Μέλφορντ, συνιδρύτρια του βρετανικού Global Disinformation Index, καθώς και τον Ιμράν Άχμεντ, Βρετανό διευθύνοντα σύμβουλο του αμερικανικού Center for Countering Digital Hate.
Η απάντηση Μπρετόν
Ο Τιερί Μπρετόν απάντησε στην απαγόρευση βίζας με ανάρτηση στο Χ, γράφοντας: «Επέστρεψε το κυνήγι μαγισσών του Μακάρθι;»
Στη συνέχεια πρόσθεσε: «Υπενθυμίζω ότι το 90% του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου — του δημοκρατικά εκλεγμένου μας σώματος — και όλα τα 27 κράτη-μέλη ψήφισαν ομόφωνα υπέρ του DSA. Προς τους Αμερικανούς φίλους μας: “Η λογοκρισία δεν βρίσκεται εκεί που νομίζετε”».
Από την πλευρά της, η Κομισιόν καταδίκασε κατηγορηματικά τις «αδικαιολόγητες» κυρώσεις των ΗΠΑ και ζήτησε εξηγήσεις από την Ουάσινγκτον.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταδικάζει κατηγορηματικά την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να επιβάλουν ταξιδιωτικούς περιορισμούς σε πέντε ευρωπαίους υπηκόους, μεταξύ των οποίων ο πρώην επίτροπος Τιερί Μπρετόν», αντέδρασε η ΕΕ με ανακοίνωσή της.
«Ζητήσαμε διευκρινίσεις από τις αμερικανικές αρχές (...). Αν είναι απαραίτητο, θα απαντήσουμε γρήγορα και με αποφασιστικό τρόπο για να υπερασπισθούμε την κανονιστική αυτονομία μας έναντι αδικαιολόγητων μέτρων», διαβεβαίωσε.
Οι Βρυξέλλες αμφισβήτησαν και πάλι όλες τις κατηγορίες περί άσκησης «λογοκρισίας» εκ μέρους της ΕΕ εναντίον των αμερικανών γιγάντων της ψηφιακής οικονομίας, τις οποίες επικαλέσθηκε η κυβέρνηση Τραμπ.
«Η ελευθερία της έκφρασης είναι θεμελιώδες δικαίωμα στην Ευρώπη και ουσιώδης αξία, την οποία μοιραζόμαστε με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο δημοκρατικό κόσμο. Η ΕΕ είναι μια ανοικτή ενιαία αγορά, θεμελιωμένη πάνω σε κανόνες, με το κυρίαρχο δικαίωμα να επιβάλλει κανονιστικές ρυθμίσεις στην οικονομική δραστηριότητα σύμφωνα με τις δημοκρατικές αξίες μας και τις διεθνείς δεσμεύσεις μας», υπογράμμισε το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ.
Αντιδράσεις στο Παρίσι
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε πως οι απαγορεύσεις που ανακοινώθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε βάρος πέντε ευρωπαϊκών προσωπικοτήτων «αποτελούν εκφοβισμό και καταναγκασμό έναντι της ευρωπαϊκής ψηφιακής κυριαρχίας».
«Η Γαλλία καταγγέλλει τις αποφάσεις επιβολής περιορισμών στις θεωρήσεις εισόδου που ελήφθησαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε βάρος του Τιερί Μπρετόν και άλλων τεσσάρων ευρωπαϊκών προσωπικοτήτων», έγραψε ο Εμανουέλ Μακρόν σε μήνυμά του στο X, υπογραμμίζοντας ότι οι Ευρωπαίοι θα συνεχίσουν να υπερασπίζονται την «ψηφιακή κυριαρχία» τους και την «κανονιστική αυτονομία» τους.
Νωρίτερα, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, δήλωσε ότι η Γαλλία «καταδικάζει σθεναρά» τους περιορισμούς βίζας, προσθέτοντας ότι η Ευρώπη «δεν μπορεί να επιτρέψει σε άλλους να επιβάλλουν τους κανόνες που διέπουν τον ψηφιακό της χώρο».
«Ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες υιοθετήθηκε δημοκρατικά στην Ευρώπη… δεν έχει καμία απολύτως εξωεδαφική ισχύ και σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο Μπαρό.
Οι τρεις μη κυβερνητικές οργανώσεις που περιλαμβάνονται στο μέτρο απέρριψαν επίσης τους ισχυρισμούς της Ουάσινγκτον και άσκησαν έντονη κριτική στην απόφαση της Τρίτης.
Η επιστολή που άναψε τη φωτιά
Η Σάρα Ρότζερς αναφέρθηκε συγκεκριμένα σε επιστολή που είχε στείλει ο Τιερί Μπρετόν στον Έλον Μασκ τον Αύγουστο του 2024, λίγο πριν από συνέντευξη που σκόπευε να πραγματοποιήσει ο Μασκ με τον τότε υποψήφιο πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Στην επιστολή, ο Μπρετόν είχε προειδοποιήσει τον Μασκ ότι όφειλε να συμμορφωθεί με τον Κανονισμό για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, σύμφωνα με τα τότε δημοσιεύματα.
Η Ρότζερς κατηγόρησε τον Μπρετόν ότι «υπενθύμισε με δυσοίωνο τρόπο στον Μασκ τις νομικές υποχρεώσεις της πλατφόρμας Χ και τις εν εξελίξει ‘επίσημες διαδικασίες’ για φερόμενη μη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του DSA σχετικά με ‘παράνομο περιεχόμενο’ και ‘παραπληροφόρηση’».
Κλιμάκωση από την Ουάσινγκτον
Τον Φεβρουάριο, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, χρησιμοποίησε μία από τις πρώτες μεγάλες ομιλίες του μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, για να επικρίνει αυτό που χαρακτήρισε ως προσπάθειες λογοκρισίας στην Ευρώπη.
Υποστήριξε ότι Ευρωπαίοι ηγέτες «απείλησαν και εκφόβισαν εταιρείες κοινωνικών μέσων να λογοκρίνουν τη λεγόμενη παραπληροφόρηση», αναφερόμενος, μεταξύ άλλων, στη θεωρία περί διαρροής του κορονοϊού από εργαστήριο.
Τι προβλέπει ο DSA
Ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες ορίζει ότι οι μεγάλες πλατφόρμες οφείλουν να εξηγούν τις αποφάσεις τους για τον έλεγχο περιεχομένου, να παρέχουν διαφάνεια στους χρήστες και να διασφαλίζουν ότι οι ερευνητές μπορούν να εκτελούν κρίσιμες μελέτες, όπως την αξιολόγηση του βαθμού έκθεσης των παιδιών σε επικίνδυνο περιεχόμενο.
Ο ευρωπαϊκός ψηφιακός κανονισμός έχει εξελιχθεί σε σημείο συσπείρωσης για τους συντηρητικούς στις ΗΠΑ, οι οποίοι τον θεωρούν όπλο λογοκρισίας κατά δεξιών φωνών στην Ευρώπη και πέραν αυτής — κατηγορία που οι Βρυξέλλες απορρίπτουν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε απορρίψει ήδη από τον Αύγουστο τις κατηγορίες περί λογοκρισίας από τις ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντάς τες «ανόητες» και «εντελώς αβάσιμες».
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι η πλατφόρμα Χ του Έλον Μασκ παραβιάζει τους κανόνες του DSA σχετικά με τη διαφάνεια στη διαφήμιση και τις μεθόδους επαλήθευσης, προκαλώντας νέο κύμα αντιδράσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες.