Οι ψευδείς ισχυρισμοί ότι η Γαλλία σχεδιάζει να στείλει τα τοξικά της απόβλητα στη Μολδαβία εξαπλώθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λίγες ημέρες πριν τις κρίσιμες βουλευτικές εκλογές στη χώρα
Μπορεί το φιλοευρωπαϊκό κόμμα «Δράση και Αλληλεγγύη» υπό την ηγεσία της Μάγια Σάντου να σημείωσε θριαμβευτική νίκη στις βουλευτικές εκλογές της Μολδαβίας, αλλά το «τσουνάμι παραπληροφόρησης», που υποστηρίχθηκε από τη Ρωσία και εμφανίστηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου εξακολουθεί να απασχολεί την κοινή γνώμη και την ηγεσία, τόσο της χώρας όσο και της Ευρώπης.
Ένας ψευδής ισχυρισμός που εξαπλώθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 24 Σεπτεμβρίου -μόλις λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές της 28ης Σεπτεμβρίου- ανέφερε ότι η Γαλλία είχε συμφωνήσει να στείλει δικά της τοξικά απόβλητα στη Μολδαβία έναντι αμοιβής.
Οι ισχυρισμοί αναπαρήχθησαν στο X όταν ένα βίντεο που είχε διαμορφωθεί ως απόσπασμα από τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων με προφανή χρήση φωνής από τεχνητή νοημοσύνη, ανέφερε ότι η Σάντου είχε συμφωνήσει να παραλάβει γαλλικά απόβλητα από την κρατική εταιρεία Mines de Potasse d'Alsace - ένα εργοτάξιο που ήταν παλαιότερα γνωστό ως StocaMine.
Ορισμένοι από τους λογαριασμούς που αναδημοσιεύουν την κατασκευασμένη ιστορία αναπαράγουν αφηγήσεις της φιλορωσικής προπαγάνδας, ενώ πολλές αναρτήσεις φέρουν την ίδια λεζάντα.
"Την παραμονή των εκλογών, η Σάντου παίρνει τη χειρότερη απόφασή της: εισάγει τα τοξικά απόβλητα της Γαλλίας από το εργοτάξιο StocaMine που μπορεί να δηλητηριάσει ολόκληρο τον ποταμό Δνείστερο, την κύρια πηγή νερού για τους Μολδαβούς", αναφέρει η λεζάντα.
Μια ανάρτηση που διακινεί τον ψευδή ισχυρισμό συγκέντρωσε έως και 1,9 εκατομμύρια προβολές.
Ψευδή έγγραφα
Παρόλο που περίπου 42.000 τόνοι αποβλήτων αποθηκεύονται στο StocaMine, ένα εγκαταλελειμμένο ορυχείο που βρίσκεται στη γαλλική περιφέρεια της Αλσατίας, δεν υπάρχουν σχέδια να μεταφερθούν τα απόβλητα αυτά οπουδήποτε, σε αντίθεση με την ψευδή αναφορά που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στην πραγματικότητα, οι γαλλικές αρχές έχουν διατάξει να σφραγιστούν και να καλυφθούν με σκυρόδεμα τα απόβλητα από τον συγκεκριμένο χώρο για να αποφευχθεί οποιαδήποτε διαρροή.
Μιλώντας στην ομάδα επαλήθευσης του Euronews, η διεύθυνση του χώρου αναφέρθηκε σε διάταγμα που εκδόθηκε από τις γαλλικές αρχές τον Σεπτέμβριο του 2023, με το οποίο παρατείνεται η άδεια για την υπόγεια αποθήκευση των αποβλήτων αυτών για "απεριόριστο χρονικό διάστημα".
Η κατασκευασμένη είδηση ισχυρίζεται ότι η Μολδαβία και η Γαλλία υπέγραψαν συμφωνία για την υποτιθέμενη μεταφορά αποβλήτων μόλις λίγες ημέρες μετά το ταξίδι του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν τον Αύγουστο στο Κισινάου.
Ως απόδειξη, το βίντεο βασίζεται σε ένα έγγραφο, το οποίο παρουσιάζεται ως η υποτιθέμενη συμφωνία, με ημερομηνία 30 Αυγούστου 2025.
Ωστόσο, το κάτω μέρος του εγγράφου είναι κομμένο, και ενώ το πάνω μέρος είναι ευανάγνωστο, και δεν γίνεται καμία αναφορά στη Μολδαβία.
Η διοίκηση του γαλλικού οργανισμού διαχείρισης αποβλήτων επιβεβαίωσε στο EuroVerify ότι το έγγραφο που παρουσιάζεται στο βίντεο είναι μια παραποιημένη έκδοση ενός πραγματικού εγγράφου του 2016, το οποίο δεν κάνει καμία αναφορά στη Μολδαβία.
Διαμάχη στη Γαλλία για τη διαχείριση αποβλήτων
Υπήρξαν επανειλημμένες νομικές διαμάχες κατά της απόφασης να θαφτούν τοξικά απόβλητα στην περιοχή StocaMine.
Επιστήμονες και ακτιβιστές για το περιβάλλον έχουν προειδοποιήσει ότι τα απόβλητα του εργοταξίου θα μπορούσαν να διαρρεύσουν -και να μολύνουν- τον Άνω Ρήνο, ο οποίος βρίσκεται στα γαλλογερμανικά σύνορα και είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη.
Διαστρεβλώνοντας αυτούς τους ισχυρισμούς, η κατασκευασμένη έκθεση ισχυρίζεται ότι τα γαλλικά απόβλητα θα μεταφερθούν σε μια τοποθεσία που βρίσκεται κοντά στον ποταμό Δνείστερο, ο οποίος είναι μια από τις κύριες πηγές υδροδότησης της Μολδαβίας, με κίνδυνο να μολύνει τα τοπικά αποθέματα νερού.
Ο αφηγητής του βίντεο υποδηλώνει ότι το υποτιθέμενο σχέδιο της Μάγια Σάντου απειλεί την υγεία των Μολδαβών, καθώς θέτει τους φυσικούς πόρους σε δεύτερη μοίρα προτιμώντας το «εύκολο» χρήμα.
Το ρεπορτάζ περιλαμβάνει επίσης ένα απόσπασμα συνέντευξης με τον Ελβετό γεωλόγο Marcos Buser, ο οποίος, σύμφωνα με τον αφηγητή του βίντεο, πιστεύει ότι "η απόφαση της Μολδαβίας να δεχτεί τοξικά απόβλητα είναι επικίνδυνη".
Ωστόσο, η συνέντευξη αποτελεί στην πραγματικότητα απόσπασμα από μια συνέντευξη που έδωσε ο Buser στο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο France 24, σε μια προσπάθεια να φανεί ότι μιλάει για την υπόθεση της Μολδαβίας.
Στο τέλος του βίντεο, εμφανίζεται λογότυπο από μέσο ενημέρωσης με την επωνυμία "GB Reporter", όπου υποτίθεται ότι έχει δημοσιευτεί το ρεπορτάζ σχετικά με τη μεταφορά αποβλήτων και αποδίδεται σε μια δημοσιογράφο που ονομάζεται Amelia Hill.
Στην πραγματικότητα, η Hill είναι δημοσιογράφος της βρετανικής εφημερίδας The Guardian και δεν υπέγραψε ποτέ το συγκεκριμένο ρεπορτάζ.
Η υπόθεση της πλαστοπροσωπίας εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική της ρωσικής προπαγάνδας, όπου φωτογραφίες και στοιχεία όλο και περισσότερων δυτικών δημοσιογράφων προστίθενται με δόλο σε άρθρα παραπληροφόρησης για να αποκτήσουν νομιμοποίηση.
Ο ιστότοπος του GB Reporter φαίνεται να αλλοιώνει αυθεντικό περιεχόμενο από τον Guardian και να το αποδίδει στους δημοσιογράφους της εφημερίδας, ενώ παράλληλα διακινεί και άλλα άρθρα με ψεύτικες ειδήσεις.