Συρία: Η μεγάλη πρόκληση του χημικού αφοπλισμού

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η επίθεση με χημικά όπλα στα ανατολικά προάστια της Δαμασκού στις 21 Αυγούστου έβαλε το συριακό εμφύλιο σε μια νέα φάση. Η κόκκινη γραμμή παραβιάστηκε. 1429 ήταν οι νεκροί ανάμεσα τους 426 παιδιά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεώρησαν υπεύθυνο το καθεστώς Άσαντ.

Ο Λευκός Οίκος απειλεί με στρατιωτική επέμβαση χωρίς να αναμένει το πόρισμα των επιθεωρητών του ΟΗΕ. Η ανάλυση των δειγμάτων θα μπορούσε να δώσει αντικειμενικές απαντήσεις για τη χρήση των χημικών όπλων.

Η ρωσική εφημερίδα Κομερσάντ δημοσιοποίησε την πρόταση του Κρεμλίνου, για τον έλεγχο των χημικών όπλων στη Συρία.
Σύμφωνα με αυτό η Δαμασκός:

α) Θα ενταχθεί στον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων.

β) Θα αποκαλύψει τις ακριβές θέσεις του χημικού οπλοστασίου της.

γ)Θα παραχωρήσει ελεύθερη πρόσβαση στους επιθεωρητές του Οργανισμού, για να εξετάσουν τα χημικά όπλα.

δ) Θα ακολουθήσει η καταστροφή των χημικών.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Δύσης, το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας ξεπερνά τους 1000 τόνους. Η διαδρομή μέχρι τον αφοπλισμό δεν προβλέπεται να είναι απλή υπόθεση, ακόμα και αν τηρηθεί το ρωσικό σχέδιο.

Οι μνήμες του Ιράκ άλλωστε είναι ακόμα νωπές. Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ από τη δεκαετία του 1990 έπαιζαν συχνά με το παιχνίδι της γάτας και του ποντικιού με τις αρχές της χώρας. Το χημικό οπλοστάσιο μεταφερόταν από μια περιοχή σε άλλη. Αναλυτές επισημαίνουν, ότι πρόκειται για μια ιδιαίτερα δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία, που απαιτεί πρωτίστως τη συνεργασία του ελεγχόμενου κράτους.

Σε κάθε περίπτωση είναι αμφίβολο, αν μπορεί να προχωρήσει με το εμφύλιο πόλεμο σε εξέλιξη.

Είναι μαζί μας τώρα ο πρώην επιθεωρητής των Ηνωμένων Εθνών για τον οπλισμό στο Ιράκ, Ντίτερ Ροθμπάτσερ. Έχει εκπαιδεύσει κάποια από τα μέλη της ομάδας που βρέθηκε πρόσφατα στη Συρία.
Θα ήθελα καταρχάς να μου πείτε πώς βλέπετε τη δήλωση αμερικανού αξιωματούχου, σύμφωνα με την οποία το σχέδιο της Ρωσίας για τον αφοπλισμό της Συρίας είναι εφικτό αλλά δύσκολο.

Dieter Rothbacher:
Αυτό είναι πράγματι αληθές. Όταν δεις το σχέδιο προσεκτικά πρέπει να το διαχωρήσεις σε διάφορες φάσεις. Αρχικά βεβαίως οι Σύροι πρέπει να αποκαλύψουν όλες τις πληροφορίες σχετικά με τα αποθέματα όπλων που διαθέτουν. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δηλώσουν τι χημικά όπλα έχουν στην κατοχή τους. Με βάση αυτές τις πληροφορίες τα Ηνωμένα Εθνη και η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να συγκροτήσουν μια ομάδα. Τα μέλη της ομάδας αυτής θα ξεκινήσουν επισκέψεις σε περιοχές όπου υπάρχουν τέτοια όπλα, κάνοντας επιτόπιους ελέγχους.

euronews:
Πώς μπορούν να αποκαλυφθούν τα όπλα, με δεδομένο μάλιστα ότι οι κυβερνητικές δυνάμεις έχουν βαθιά γνώση της χώρας και έτσι μπορούν να αποκρύψουν τον οπλισμό;

Dieter Rothbacher:
Η αλήθεια είναι πως υπάρχει η πιθανότητα να κρύψουν συγκεκριμένα στοιχεία στην αρχή. Πρέπει να γνωρίζετε πως κάτι αντίστοιχο συνέβη στο Ιράκ πριν από 20 χρόνια. Οι Ιρακινοί κωλυσιεργούσαν για αρκετά χρόνια. Όμως στο τέλος η αλήθεια ήρθε στην επιφάνεια. Κι έτσι εκατοντάδες τόνοι χημικών όπλων καταστράφηκαν σε χρονικό διάστημα δύο ετών, υπό την εποπτεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Κι αυτό αναμφισβήτητα ήταν μια επιτυχία.

euronews:
Πώς μπορεί να διασφαλιστεί η ασφάλεια κάποιου; Πώς εργάζονται τα μέλη της ομάδας επιθεωρητών σε μια περιοχή που συγκλονίζεται από εμφύλια διαμάχη;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Dieter Rothbacher:
Αρχικά, όταν κάνεις επισκέψεις δεν χρειάζεσαι πολύ εξοπλισμό. Όταν διεξάγεις όμως έρευνα χρειάζεσαι περισσότερα εργαλεία συγκεκριμένης τεχνολογίας. Έτσι για παράδειγμα μπορείς να εφαρμόσεις ειδικές μορφές αξιολόγησης, με την έννοια ότι μπορείς να ελέγξεις εμπορευματοκιβώτια και κουτιά με πυρομαχικά, χωρίς καν να τα ανοίξεις. Όταν περάσεις όμως στη φάση της καταστροφής, το θέμα είναι ακόμη πιο εξειδικευμένο. Χρειάζεσαι εγκαταστάσεις καταστροφής, που πρέπει να κατασκευαστούν.

euronews:
Δώστε μας λοιπόν μια αίσθηση για το τι θα πράξει αυτή η ομάδα όταν βρει τα χημικά όπλα. Εννοώ πώς θα ξεκινήσει η διαδικασία αφοπλισμού;

Dieter Rothbacher:
Η διαδικασία αφοπλισμού ξεκινά με απογραφή. Αυτό είναι το πρώτο βήμα, προκειμένου να ξέρεις τι πρέπει να καταστρέψεις και ποιές είναι οι ποσότητες που ψάχνεις. Μόλις κάνεις την απογραφή θα γνωρίζεις, εάν μπορείς να μεταφέρεις αυτά τα πυρομαχικά στον τόπο που έχει προβλεφθεί για την καταστροφή τους. Εάν δεν μπορείς να τα μεταφέρεις, ίσως να χρειαστεί να τα καταστρέψεις επί τόπου, όπως έγινε στο Ιράκ πριν από 20 χρόνια.

euronews:
Και βεβαίως υπάρχουν κίνδυνοι από τη διαδικασία καταστροφής των χημικών όπλων. Υποθέτω ότι δημιουργεί κινδύνους για την περιοχή όπου συμβαίνει κάτι τέτοιο.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Dieter Rothbacher:
Υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων και περιβαλλοντικές, που πρέπει να ικανοποιηθούν. Χρειάζονται ορισμένα τεστ. Μετά αρχίζει η διαδικασία καταστροφής.

euronews:
Από την εμπειρία που έχετε, πείτε μας: εάν το σχέδιο της Ρωσίας γίνει αποδεκτό, μπορεί να αποτελέσει την αρχή του τέλους για την αιματοχυσία στην Συρία;

Dieter Rothbacher:
Χρειάζεται να ισχύσει κάποιου είδους κατάπαυση του πυρός, ειδικά στην τεχνική φάση του σχεδίου και στη φάση της καταστροφής. Αυτό είναι απολύτως απαραίτητο. Προσωπικά όμως είμαι σίγουρος πως όταν οι μεγάλοι παίκτες συμφωνούν σε ένα σχέδιο, τότε δεν γίνεται παρά να έχουμε κάποιου είδους κατάπαυση του πυρός. Διαφορετικά δεν μπορεί να προχωρήσει η υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου.

euronews:
Υπάρχει περίπτωση δηλαδή να ξεκινήσει η ομάδα τη διαδικασία αφοπλισμού και να μην ισχύσει τελικά η κατάπαυση του πυρός. Κι έτσι τελικά να σταματήσουν όλα.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Dieter Rothbacher:
Είναι γεγονός πως πριν φτάσουμε στην συγκεκριμένη φάση, στο στάσιο της καταστροφής, ψάχνουμε εβδομάδες ίσως και μήνες, όπως είπα πριν. Το συριακό καθεστώς πρέπει να αποκαλύψει τα αποθέματα που διαθέτει. Πρέπει όμως να αποκαλυφθούν και οι εγκαταστάσεις παραγωγής χημικών μέσα στη χώρα.