ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜια μικρή λωρίδα γης στη δυτική Αφρική, περικυκλωμένη από τη Σενεγάλη. Η φυσική συνέχεια στην ξηρά ενός στενού κολπίσκου που γεμίζει από τον Ατλαντικό Ωκεανό. Μόλις πεντακόσια χιλιόμετρα μήκος και πενήντα πλάτος – καλώς ορίσατε στη Γκάμπια. Τη μικρότερη χώρα της ηπειρωτικής Αφρικής, μια χώρα που πηγαίνει τον οικολογικό τουρισμό στο επόμενο επίπεδο.
Η αφρικανική ήπειρος είναι γνωστή για την πανίδα και τη χλωρίδα της. Όμως εδώ στη Γκάμπια κοιτάμε ψηλά και βλέπουμε τα δέντρα για να διαπιστώσουμε πως η χώρα είναι ένα τεράστιο ανοιχτό πτηνοτροφείο. Πάνω από 500 είδη πτηνών περνούν από εδώ – και κάποια εξ αυτών πάρα πολύ σπάνια. Για να μας συνοδεύσει σ‘αυτήν την παρατήρηση, μιλήσαμε με έναν επαγγελματία.
Ο Σόλομαν Τζάλοου είναι ορνιθολόγος, επαγγελματίας ξεναγός, διάσημος σε όλη τη δυτική Αφρική. Μας μιλά για το Εθνικό Πάρκο: «Αυτό το εθνικό πάρκο ονομάζεται Περιοχή Πτηνών Τάντζι. Πίσω μας βλέπετε τον Ατλαντικό Ωκεανό, όπου τα πτηνά έρχονται από διαφορετικές ηπείρους και αναπαράγονται σε ένα νησί εκεί. Γι‘αυτό αυτή η προφυλαγμένη περιοχή είναι πολύ σημαντική και για τους κατοίκους της Γκάμπια και για τους τουρίστες».
Δεν είναι δύσκολο για κάποιον να αγνοήσει τη Γκάμπια. Αυτό το μικρό διαμάντι της δυτικής Αφρικής αποτελεί σημείο αναφοράς για τον οικολογικό τουρισμό εξαιτίας της πρωτοφανούς συνύπαρξης μεταξύ φυσικού περιβάλλοντος, άγριας ζωής και τοπικής κοινοτικής συμμετοχής. Πάρα πολλοί τουρίστες σπεύδουν εδώ για να θαυμάσουν τα πολυάριθμα είδη πτηνών.
Ο Τζάλοου μας λέει ότι «τα πτηνά εδώ είναι φιλικά, μπορεί κανείς να τα πλησιάσει, να πάει πολύ κοντά τους. Κι έχουμε πτηνά γεμάτα χρώματα και πολύ σημαντικά στη λίστα των προς παρατήρηση πτηνών. Αν έρθει κανείς σε συγκεκριμένη εποχή, καταλαβαίνει πως τα περισσότερα είδη που πρέπει να δει στην Αφρική, τα βλέπει στη Γκάμπια».
Ο Σόλομαν έχει δίκιο. Ο παρατηρητής πτηνών βρίσκει τον παράδεισό του στη Γκάμπια.
Κι ένας Βρετανός τουρίστας μας εξηγεί γιατί:«Ένα εξαιρετικό σημείο για να ξεκινήσεις στην Αφρική. Υπάρχουν πολύ καλοί ξεναγοί, το περιβάλλον είναι θαυμάσιο και τα πτηνά είναι πολύ εύκολα στην παρακολούθηση».
Αλλαγή σκηνικού. Κατεβαίνουμε τον ποταμό και κατευθυνόμαστε προς τα καταλύματα στη Μαντίνα. Η Γκάμπια αποφάσισε να αναπτύξει τον ποιοτικό οικοτουρισμό στο δάσος Μακασούτου, το όνομα του οποίου στο τοπικό ιδίωμα σημαίνει “ιερό δάσος”. Το Μακασούτου ψηφίστηκε από τους Sunday Times ως το καλύτερο οικολογικό κατάλυμα».
Το Μακασούτου είναι ένα ιδιωτικό οικοτουριστικό καταφύγιο με πολυτελή δωμάτια ακριβώς πάνω στον παραπόταμο και μέσα σε πλούσια μαγκρόβια βλάστηση. Η ανάπτυξη του δάσους είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με τις αξίες των ιδιοκτητών Τζέιμς Ίνγκλις και Λόρενς Γουίλιαμς: συνδυασμός οικοτουρισμού και υπεύθυνου ταξιδιού με τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας για την τοπική κοινότητα ή η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Όλο μας το προσωπικό προέρχεται από τα γύρω χωριά. Όμως, προσέχουμε πολύ το δάσος. Προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ότι το γύρω περιβάλλον, το δάσος και η μακρόβια βλάστηση προστατεύονται επίσης», όπως λέει ο Λόρενς Γουίλιαμς που προσθέτει: «Ένα από αυτά που κάναμε, είναι το πρόγραμμα συντήρησης του μπαλαμπού, μια περιοχή 85 τετραγωνικών χιλιομέτρων γύρω από το Μακασούτου. Μέσα σε αυτή έχουμε ένα νέο πρόγραμμα που λέγεται “ανοιχτοί τοίχοι”, ένα πρότζεκτ για τέχνη δρόμου. Τα τελευταία τρία χρόνια φέρνω καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο για να ζωγραφίζουν στις κοινότητες. Ζωγραφίσαμε τα σπίτια των κατοίκων και φιλοδοξούμε να φέρουμε τουρίστες στην περιοχή για να δουν τις δημιουργίες στους τοίχους. Κι αυτό θα δημιουργούσε εισόδημα για την τοπική κοινωνία».
Μέσα στο αφρικανικό δάσος, στην άκρη μιας ερημικής παραλίας, το Σάντελε προσφέρει ένα βραβευμένο οικολογικό κατάλυμα με τον πιο βιώσιμο δυνατό τρόπο.
Το ίδρυμα Σάντελε παρέχει ευκαιρίες τοπικής ανάπτυξης στους ντόπιους. Συνδέει το κατάλυμα, το χωριό Κατόνγκ κι άλλα σχετικά πρότζεκτς, περιλαμβανομένου και του Τεχνολογικού Εκθεσιακού Κέντρου Σάντελε.
Ο διευθυντής του καταλύματος Σάντελε Μάτα Άμπα μας τονίζει πως «το μεγαλύτερο μέρος της φιλοσοφίας μας είναι να βοηθήσουμε τους ντόπιους. Η δόμηση γίνεται από ντόπιους. Δεν χρησιμοποιούμε τσιμέντο, ούτε ηλεκτρικό. Χρησιμοποιούμε μόνο την ηλιακή ενέργεια».
Περίπου 100 χιμπατζήδες φιλοξενούνται στο παλαιότερο στην Αφρική πρόγραμμα αποκατάστασης χιμπατζήδων. Οι χιμπατζήδες εξαφανίστηκαν από τη Γκάμπια στις αρχές του 20ού αιώνα. Όμως τώρα βρίσκουμε τέσσερα διαφορετικά είδη σε ένα σύμπλεγμα τριών νησιών μέσα στον ποταμό Γκάμπια.
«Τους ταΐζω τακτικά. Δεν είμαι μόνος εδώ, είμαστε δύο ή τρεις που το κάνουμε αυτό», μας λέει ένας ντόπιος, κάτοικος γειτονικού χωριού που εργάζεται στο συγκεκριμένο πρότζεκτ.
Ο χώρος φιλοξενίας των χιμπατζήδων βρίσκεται στο Εθνικό Πάρκο του ποταμού Γκάμπια και περίπου 270 χιλιόμετρα από τις ακτές. Ο επικεφαλής του προγράμματος Πάτρικ Λιούις υπογραμμίζει ότι «οι χιμπατζήδες είναι η προτεραιότητά μας. Όμως ένα από τα προβλήματα που έχουμε είναι η χρηματοδότηση του προγράμματος. Έτσι, λαμβάνουμε εξωτερική χρηματοδότηση, όμως έχουμε αναπτύξει κι ένα πρόγραμμα οικοτουρισμού που μας βοηθά να προμηθευόμαστε τροφή για τους χιμπατζήδες και να κάνουμε τη δουλειά μας όσο γίνεται καλύτερα».
Bonus:
Tourism in Gambia, interview with the Minister of Tourism and Culture