ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Δημοσθένης Κοκκινίδης μετρά περισσότερα από 60 χρόνια εικαστικής πορείας και συνεχίζει να μας γοητεύει με τις δημιουργίες του και τη δύναμη της ζωγραφικής του. Περίτρανη απόδειξη, η έκθεση που φιλοξενείται αυτές τις ημέρες στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς, η οποία προέκυψε μάλιστα τυχαία. Πώς έγινε; Με αφορμή μια έκθεση με σχέδιά του που ετοιμάζει το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας στο Μέγαρο Εϋνάρδου, οι συνεργάτες του Κωνσταντίνος Φιολάκης και Ιωάννα Μωραΐτη αλλά και ο ίδιος έπεσαν πάνω σε κάποιους ξεχασμένους καμβάδες που ήταν σε ρολά στο εργαστήριο του στην Καλλιθέα, εδώ και τέσσερις δεκαετίες.
Έτσι γεννήθηκε η ιδέα να γίνει μια ακόμη έκθεση, η οποία υλοποιήθηκε σε χρόνο ρεκόρ, καθώς οι άνθρωποι του Μουσείου Μπενάκη απάντησαν αμέσως και θετικά σ’ αυτή την πρόταση. Επέλεξαν 40 από αυτά τα έργα, τα οποία παρουσιάζονται τώρα υπό τον τίτλο «Λησμονημένα ρολά ζωγραφικής 1952-1974» στον πρώτο όροφο του μουσείου στην Πειραιώς, παρέα με σχέδια και έντυπο υλικό, που συμβάλλουν στην αρτιότερη παρουσίαση των εκτιθέμενων έργων. Η συνεργασία αυτή έρχεται τέσσερα χρόνια μετά την προηγούμενη έκθεση στον ίδιο χώρο που είχε τίτλο «Πέπη Σβορώνου – Δημοσθένης Κοκκινίδης: 50 χρόνια μαζί στην τέχνη». Η διαφορά είναι ότι η πολυαγαπημένη του σύζυγος δεν είναι πλέον κοντά του.
Τα ζωγραφικά έργα που εκτίθενται, ανήκουν σε διαφορετικές θεματικές ενότητες του 86χρονου σήμερα καλλιτέχνη. Συγκεκριμένα, πρόκειται για 14 έργα από την περίοδο των σπουδών του, 6 έργα από τις «Συνοικίες», ένα από το «Βιετνάμ» και 18 από τη «Χούντα». Εξαίρεση ως προς το χρονολογικό πλαίσιο της έκθεσης αποτελεί ένα έργο τού 1989 από τη σειρά «Οδύσσεια».
Σπουδαστικά (1952-1958)
Συνολικά βρέθηκαν σε ρολά 30 σπουδές με χρώμα (28 σε καμβά, 2 σε χαρτί) από τις οποίες ο καλλιτέχνης θεωρεί ότι μόνον οι 14 «ίσως παρουσιάζουν κάποιο ενδιαφέρον» για να εκτεθούν, ενώ τα υπόλοιπα έργα παραμένουν προς το παρόν ατελάρωτα και παρουσιάζονται σε προθήκη. Είναι μάλιστα η πρώτη φορά που παρουσιάζονται, αναδεικνύοντας τα αρχικά διδάγματα, ερεθίσματα και επιρροές.
Συνοικίες
Η αποτύπωση των προσφυγικών αποτελεί θεματικά την πρώτη ζωγραφική περίοδο του Κοκκινίδη: μια βιωματική αφήγηση της προπολεμικής Ελλάδας, που ξεκινά περίπου το 1958, όταν τελειώνει την ΑΣΚΤ, και κλείνει στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Η ενότητα «Συνοικίες», ή αλλιώς «Γειτονιές», απεικονίζει τα καταλύματα που χτίστηκαν πρόχειρα για να στεγάσουν τους ξεριζωμένους Έλληνες της Μικράς Ασίας. Τα προσφυγικά αποτελούν παιδική ανάμνηση και βίωμα του καλλιτέχνη, ο οποίος μεγάλωσε και έζησε σε ένα από αυτά έως τις αρχές της Κατοχής. Τα εκτιθέμενα έργα προέρχονται από την τελευταία περίοδο των «Συνοικιών», 1963-1964, με εξαίρεση μια αφηρημένη σύνθεση του 1960.
Βιετνάμ
Παράλληλα με την τελευταία ενότητα απεικόνισης των προσφυγικών συνοικιών, το ενδιαφέρον του Κοκκινίδη στρέφεται σε έντονα φορτισμένα πολιτικά γεγονότα, με εγχώριο αλλά και διεθνή κοινωνικό αντίκτυπο, όπως είναι η αμερικανική εισβολή στο Βιετνάμ.
Χούντα
Η πλειονότητα των έργων αφορά την επταετία της Χούντας, η οποία αποτελεί μια ξεχωριστή περίοδο. Το κυρίαρχο στοιχείο στα έργα της περιόδου της Χούντας είναι η φίμωση της ελεύθερης έκφρασης. Στο επίκεντρο της ζωγραφικής του, ο άνθρωπος που υποφέρει από το απάνθρωπο πολιτικό καθεστώς. Οι ρεαλιστικές και ταυτόχρονα απόκοσμες φιγούρες λειτουργούν ως κοινωνοί του μηνύματος: οι κριτές, οι κρινόμενοι-διωκόμενοι και οι μητέρες-σύζυγοι αντιστοιχούν σε «Δικαστές», «Ταυτότητες» και «Μητρότητες», τις ζωγραφικές υποενότητες του κεντρικού θέματος που είναι η δικτατορία. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης ζωγράφιζε αδιάλειπτα στην χουντική επταετία, στέλνοντας με τον δικό του εικαστικό τρόπο ένα μήνυμα αντίδρασης. Η εναντίωσή του στο δικτατορικό καθεστώς, είχε φανεί με την έκθεση των «Ταυτοτήτων» στην γκαλερί Ζουμπουλάκη, στο ημιυπόγειο της Κριεζώτου. Ο υπουργός Πολιτισμού της χούντας, είχε εμφανιστεί τότε στα εγκαίνια και ήταν εμφανώς δυσαρεστημένος από τις φιγούρες πίσω από τα κάγκελα και με τα ραμμένα στόματα. Όταν ρώτησε τον Κοκκινίδη γιατί απεικονίζει έτσι τους ανθρώπους, η Πέγκυ Ζουμπουλάκη του είχε απαντήσει ότι θα αλλάξει θεματολογία, αρκεί να βγάλουν αυτούς τους ανθρώπους από τις φυλακές. Από τότε είχε μόνιμα δύο ασφαλίτες, έξω από την πόρτα του σπιτιού του. Όπως επισημαίνει σήμερα ο ίδιος: «Πρέπει να επιμείνουμε ενάντια σε οποιαδήποτε ολοκληρωτική συμπεριφορά που προέρχεται από τις επίσημες κυβερνήσεις».
Οδύσσεια
Η «Οδύσσεια» αποτελεί μια θεματική ενταγμένη στις «Θάλασσες», που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’80, αλλά στη συνέχεια ακολούθησε αυτόνομη πορεία ως ενότητα. Με τις «Θάλασσες» ξεκινά η πολιτικά αποστασιοποιημένη πλέον πορεία του Κοκκινίδη. Η ανθρώπινη μορφή εξακολουθεί να έχει βαρύτητα στη ζωγραφική του αλλά βρίσκεται εφεξής σε άμεση συνάρτηση με τη φύση.
Στην έκθεση θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις από τον καλλιτέχνη Δημοσθένη Κοκκινίδη στις παρακάτω ημερομηνίες: Κυριακή 20/12/2015, 10/01/2016, 17/01/2016 και 31/01/2016, ώρα 11.00.
Στον χώρο της έκθεσης θα προβάλλεται οπτικοακουστικό υλικό με σχόλια του καλλιτέχνη, τόσο κατά την εύρεση όσο και κατά το τελάρωμα των έργων, καθώς και επέμβασή του σε μια παλαιότερη σύνθεση του από τις «Συνοικίες».
Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο Κωνσταντίνος Φιολάκης σε συνεργασία με τον Δημοσθένη Κοκκινίδη, τον συντονισμό της έκθεσης η Ιωάννα Μωραΐτη, υπεύθυνη του Αρχείου της Πινακοθήκης Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη, και τον σχεδιασμό της έκθεσης η Ελευθερία Γκούφα, συντηρήτρια του Μουσείου Μπενάκη.
Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο με πρόλογο του Άγγελου Δεληβορριά, εισαγωγή τού Δημοσθένη Κοκκινίδη και κείμενο του επιμελητή Κωνσταντίνου Φιολάκη.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ – ΚΤΙΡΙΟ ΟΔΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, τηλ 210 3453111
Ωράριο Λειτουργίας: Πέμπτη, Κυριακή: 10.00-18.00, Παρασκευή, Σάββατο: 10.00-22.00, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη: Κλειστά
Τιμή εισιτηρίου έκθεσης: € 5, Τιμή μειωμένου εισιτηρίου: €2,5